Den lange krigen

Røtene til krigen i Ukraina går heilt attende til stormaktsrivaliseringa i Europa og oppkomsten av Tyskland som utfordrar på 1800-talet.

Klimakvardag med veksesmerter

Om klimameldinga sat langt inne i Stortinget, har livet med den nye miljøvenlege teknologien også sine utfordringar.

Tese 16

Jotunheimen er ein sakralisert nasjonalheilagdom.

Klar til kamp mot den indre fienden

For fem år sidan hadde Trump statsrådar som hindra han i å sende soldatar mot demonstrantar. No er sperrene borte.

Den vilkårlege eksamenstestinga

Dagens eksamensordning er forhistorisk og problematisk, meiner fyrsteamanuensis Sverre Tveit ved Universitetet i Agder.

Dei ulydige var heltane

Sigrid Undset stilte seg i spissen for å redde jødar, men hennar eigen biskop forbaud katolikkane å drive motstandsarbeid. Først åtti år etter krigen kjem sanninga fram.

Bokplott i den tolvte krigssommaren

På den nest siste dagen i mai bomba ikkje Russland Kyiv, og Ukraina sende ikkje dronar mot Moskva. Det var avgangsfest for elevane på vidaregåande. Og det var bokfestival.

Rusavhengige får meir fred

Stortinget har vedtatt ei rekke endringar i ruspolitikken. – Ingenting tilseier at vi får færre kasteballar, seier Nicolay B. Johansen.

I knipetonga til Putin

Baltikum og Aust-Polen er omgitt av fiendtlege styrkar. No er området i ferd med å bli det mest militariserte i EU.

Tese 15

Det moderne samfunnet treng fotball

Vestleg globalist med historisk medvit

Årets holbergprisvinnar er ikkje lett å fange i ord. Gayatri Chakravorty Spivak har skrive om mykje og meint om endå meir.

Heisar det svenske flagget

GÖTEBORG: Alle var for ein ny kurs for Sverige, men kvar bar det Dei svenske sosialdemokratane har halde landsmøte.

Evangeliet etter Vestre

Det finst store ledige ressursar på norske sjukehus, som kan frigjerast ved bruk av ny teknologi og betre digitale system.

Fleire tek privat, kristen utdanning

Det går ei religiøs vekking over landet, parallelt med at kommunestyre og fylkesting legg ned offentlege skular.

HL-senterets problem

Ved å vike unna det moglege folkemordet mot palestinarane bryt HL-senteret med oppgåva vi som samfunn har gitt dei.

Et fortegnet bilde av HL-senteret

Rusreforma

Det burde vore sjølvsagt, men det er viktig at reforma held fast ved at narkotika skal vera forbode.

Frå beinhardt diktatur til fredelege maktskifte

Eit halvt hundreår er gått sidan Franco-regimet gjekk i grava og Spania kunne famla seg fram på vegen mot demokratiet.

Trumpismen institusjonalisert

Tenkjetankar freistar å institusjonalisere trumpismen gjennom å byggje ned statlege institusjonar.

Ungdomskriminalitet i skulen

Politiet seier det politikarane teier om: lokalt samvirke avgjer ungdomskulturen.

Ferdaminne frå rumensk fiksjon

Presidentvalet hadde i seg to nøkkeltema frå rumensk modernistisk litteratur: forholdet mellom røynd og ikkje-røynd og mellom senter og periferi.

Polen nyttar store ressursar på å halde belarusiske migrantar ute

Samstundes er det eit av EU-landa som gir ut flest arbeidsvisum til innvandrarar frå utanfor Schengen.

Forventningar ingen kan innfri

Folka som trengst for å betre velferdstenestene, er umoglege å få tak i, seier Kjell Erik Ullmann Øie.

Min pris

Alt gjekk etter køyreplanen, og Fritt Ords Pris 2025 kom i mål.

Hunger Games

Israel held palestinarane i Gaza på randa av full hungersnaud. Dokumentasjonen lèt seg vanskeleg tolke på andre måtar.

Tese 14

Arbeidarpartiet har aldri heilt forstått at det er eit venstrepopulistisk parti, det òg.

Alt dette kunne vore unngått

Lakseluslarvekvotehandel kjem neppe til å gjere oppdrettsnæringa etisk forsvarleg.

Forvirrande matvareprisar

Regjeringa kalla daglegvarebransjen inn på teppet for å få forklart prisen på fiskebollar og leverpostei. Kva kom ut av det?

Bruk og kast

Nordmenn er meistrar i overforbruk.

Vil bryte lenkene til teknokjempene

Det er vanskeleg å forlate eit sosialt medium der «alle andre» er. Men det finst ei enkel løysing, ifølgje forfattar Bår Stenvik.

Åtvarar mot den klassedelte rettsstaten

Tida er komen for å bli sint, meiner rettshistorikar Jørn Øyrehagen Sunde.

Ukrainas nye virtuelle verd

Jo fleire ukrainske territorium som blir okkuperte, jo fleire tener på å styre okkuperte byar og institusjonar som ikkje er i bruk.

Bucuresti, er eg ein sau?

Den rumenske valkampen handla om konkurrerande påstandar om kva som er ekte og ikkje.

Ultraprosessert mat

Kven skal vi tru på når ikkje eingong Helsedirektoratet klarer å halde sin eigen tråd om kva som er sunn mat?

Dekkoperasjonen

Mens Joe Biden trong meir og meir kvile og stadig kom ut for små katastrofar i form av forsnakkingar og fall i flytrapper, var staben hans aktivt i gang med å skjula tilstanden.

Hjarte og hjerne, hud og håp

«Music unites»: Krig eller ei – i ei veke samlast Europa, saman med Australia og Israel, for å synge, danse og feste.