CIA-tilbakeslag Rahmanullah Lakanwal, som skaut to soldatar i Washington DC i førre veke, har vore soldat i ein CIA-milits i Afghanistan. av Astri Suhrke
Intervju I Erik Martiniussen – Russland må kvitta seg med den kolonialistiske arven Vitaly Servetnik er ein av fleire opposisjonelle som har måtta rømma frå Russland. I eksil i ein stor europeisk by jobbar han for total politisk transformasjon av Russland.
Årets P3 Gull var verken spektakulært, glamorøst eller begeistrande, skriv Tor Martin Bøe. Men éin artist redda kvelden.
Musikk I Sigbjørn Apeland Frå Noreg til Minnesota og attende Trond Kallevåg har atter ein gong laga musikk som er lett å lika og samstundes har høg kvalitet.
Your browser does not support the audio element. Dyrisk I Arve Nilsen Kva vil hunden ha til jul? «Det vi kan vere sikre på, er at hundane ikkje har bede om korkje plastleiker eller adventsgodteri.»
Økonomi Kina-sjokket skakar tyskarane Den aggressive økonomiske politikken til Kina trugar fleire millionar arbeidsplassar.
Skule 25 prosent færre nynorskelevar på to år – Digitaliseringa har forsterka den språklege ulikskapen, seier Åse Wetås.
Ordskifte I sjeldne jordartar «Produksjonsprosessen frå reservar i berggrunnen til ferdig raffinerte grunnstoff er ikkje like rett fram som ein kan få inntrykk av i norske aviser.»
Your browser does not support the audio element. Energi Kven har sagt at vindturbinar til havs må vera gigantiske utgåver av turbinar på land? Noko heilt nytt kan vera i emning i havet vest for Bergen.
«Å ta i bruk gamle duppedittar verkar mindre absurd for kvar dag som går, takka vere den russiske sensuren.» Aleksandr Saburov skriv frå innsida av Russland.
Natur I Hallgeir Opedal På skothald Fire hardingar får motstand og medhald om meiningar om villreinstamma på Hardangervidda. For det er ikkje alle svar ein kan setje to strekar under.
Visepunk mot urett MUSIKK: Madi Diaz løftar gitaren mot statlege overgrep, med hjelp av, øh, Blink-182.
Kvinner over randa FILM: Kokande kvinner angrip patriarkatet med heile seg i ein blodig alvorleg fransk tullefilm.
Ordskifte Klima- og miljødepartementet famlar i blinde «Det kan ikkje vera trafikken til hyttene som er årsak til reinens endra arealbruk.»
Ordskifte En tapt sjanse til saklig kritikk «Nicolaysen hevder at boken «synser» og mangler troverdighet, men han gir ingen konkrete eksempler eller sitater.»
Kronikk «Jøden» som ein militær trussel skapte eit folkemord. 26. november for 83 år sidan vart over 500 jødar deporterte frå Noreg med «Donau». Historikar Sigurd Stenwig meiner ein må sjå på den radikaliserande effekten krigen hadde på det nazistiske prosjektet for å kunne forklare holocaust.
Litteratur I Ottar Grepstad Riksarkivet i Valevåg I seksti år har Einar Økland sendt og fått brev og manuskript. No er desse dokumenta frå norsk skriftkultur 1959–2019 digitaliserte. Økland-arkivet er som eit litterært riksarkiv.
Frå bridgeverda I Erlend Skjetne Money, money, money Det er eit faktum at det finst ein del rike menn innanfor bridgen.
Kunngjeringar I bagasjerommet «Sveinung gav ikkje beskjed til Monica før han gjekk ut i garasjen, han pleier jo aldri det, pleier berre gjera som han vil, og dukka opp igjen etter kvart.»
KOMMENTAR I Digitale juksemakarar Vi veit ikkje kor mange som juksar seg til betre karakterar med KI. Men mistanke om at det skjer i stor stil, er gift for utdanningssystemet og for samfunnet.
Rask mote EU vil ha industriproduksjonen tilbake til Europa for å gjere oss mindre avhengige av Kina. Så kva gjer Kina? Dei overtek produksjonsapparatet innanfor EUs grenser.
Podkast I Hallgeir Opedal Heil ved Roy Jacobsen møtte eg heime i Solveien på Nordstrand ein vårdag i april 2015. Ei fasjonabel adresse og eit presentabelt, men langt frå prangande hus – kjøpt for pengane han tente på «Seierherrene». Høyr intervjuet.
Frå innsida Om møljer og menn Kva skal ein gjere, der ein sklir rundt i lauvet og grublar på dette med oljefondet og rasar over at matbutikken med eitt er full av fiken og marsipan?
Kunngjeringar Sjåfør «Roger Svindland inviterer alle heim til seg på nachspiel, så Sturla må køyra folk opp dit for andre gong i kveld.»
Your browser does not support the audio element. Kommentar I Sjur Haga Bringeland Flaskepost frå fortida Denne veka blei Johann Sebastian Bachs verkliste utvida med to nummer.
Sakprosa Spinn eller forsvinn Demokrati til salgs er eit innsiktsfullt vitnesbyrd om kva makt PR- og påverkarbransjen har i norsk politikk.
Ord om språk Karakterstudie «Ein treng ikkje ha toppkarakter i språkfag for å sjå at karakter er eit lånord.»
Kommentar I Vidar Ystad Utan skamvett Avtroppande Høgre-leiar Erna Solberg meiner å vere i posisjon til å felle dom over statsminister Jonas Gahr Støre. Ho kallar resultatet av budsjettforhandlingane «pinleg for Arbeidarpartiet».
Kommentar Eit ope skattehol for kriminelle Skatteetaten har fått refs frå Riksrevisjonen for slapp kontroll med momssvindel. Årlege momsrefusjonar på 176 milliardar ligg lagleg til for at kriminelle utnyttar ordninga.
Sport før og no I Maren Bø Sveittegenser «Dei kunstige stoffa er ikkje bra for miljøet og heller ikkje optimale for det sveittande mennesket.»
Bok I Ingvild Bræin Dyret i oss «Ellen Støkken Dahl blandar realisme og surrealisme over ein låg sko.»
Teknologi I Per Thorvaldsen TV-produksjon «Overalt heng det skjermar på veggane med statistikkar over kor mange sjåarar som ser på, og kva dei ser på.»
Kunst Kroppsleg, kraftfullt og krevjande Sidan 2013 har kunstmuseet vist Lorck Schive kunstpris – ei av dei best betalte prisutstillingane i Europa. I år tek dei fire utstillarane på kvar sitt vis pulsen på tida vi lever i.
Ord om språk Svake sider «Mange tykkjer det er sinnssvakt å råda folk frå å nytta eit ord som fell naturleg for dei.»
Diktet Bjarne Østbø (1918–1980) er ukjend for dei fleste Til og med i si eiga heimbygd Surnadal er han langt på veg usynleg, skriv Henning Sommerro
Bok Hjerneskade som medisin Journalist og forfattar Oddrun Midtbø har gjeve oss ei vakkert utforma bok om eit dystert emne. Men ho gjer det enkelt for seg sjølv ved å omtala fagfolka som skurkar.
UTANRIKS Grønland etter sjokket Tida er inne for at Danmark, Norden og EU investerer i Grønland, seier folketingsrepresentant Aaja Chemnitz.
Retorikk Syn for segn Nokre gonger er ikkje ord nok. Då må ein ty til gulrot, steintavler, mjølkekartong – eller spade.
Sjakk I Atle Grønn Sjakkbladet Det var ei lukke på byrjinga av 1990-talet å kunna kjøpa Europe Échecs i aviskiosken i Paris.
Samfunn Meir læring, færre fag Skuleforskar Elise Farstad Djupedal har funne ut at skuleløpet har auka tilsvarande to skuleår sidan 1990. No vil kunnskapsministeren kutte i timetalet.
Frå matfatet Lancet-serien Ultraprosessert mat høyrer ikkje berre heime i kosthaldsråd, men i politikken.
Krig I Andrej Kurkov Fredsplanen og andre skandalar «Fredssamtalane» om ein plan Russland ikkje vil underteikne, overskyggjer skandalen der menn tilknytte presidentkontoret har soge til seg pengar frå statseigde verksemder.
Kommentar I Halvor Tjønn Putin vann også denne omgangen Dei siste to vekene syner kor splitta og rådlaust Vesten er i møte med eit Putin-regime oppsett på vidare militær erobring.
Leiar I Svein Gjerdåker Grunn til pessimisme «Det siste klimatoppmøtet, som vart avslutta i Brasil sist veke, endra lite.»
Holocaust «Jødar får ikkje lenger vere menneske» Det er 83 år sidan 529 jødar vart deporterte frå Noreg på skipet «Donau» 26. november 1942. Veka før vart Einar Nathan og 20 andre jødar sende same vegen.
Litteratur I Marita Liabø Stig Aasvik i det evige I det som no tel sju bøker i eitt avsnitt, har han skrive om seg og sitt, iblanda storpolitikk. – Ja, eg er ofte lei, seier han. – Mest lei er eg av meg sjølv. Møkk lei.
Musikk Feilmelding frå innsida Prewn tek det vrengde og usminka frå nittitalsrocken og nyttar det skremmande godt i si eiga uro.
Kommentar Der piggtråd og rettsløyse blir velsigna av Trump Offera for falske skuldingar og vilkårlege arrestasjonar er i ferd med å bli mange i El Salvador.
Ord om språk Føresviv om sveiving Me har ei gruppe ord på v og sv som vibrerer av verkelyst, skriv Kristin Fridtun.
Bok Sjølvironisk om kjærleik og metafysikk Nattens grenser er skriven med driv og overskot og held lesaren fanga.
Kommentar I Sigurd Bjørnestad Offentleg gjeld over alle grenser Store underskot på statsbudsjetta dreg mange land ned i gjeldsholet. Og verre skal det bli.
Diktet Claus Christoffersen Lyschander (1558–1624) er eit av dei store namna dansknorsk poesi. «Fyrst skreiv han på latin, så gjekk han over til dansk og bidrog til grunnlegginga av ein poesi på morsmålet.»
Tyskland I Sigurd Arnekleiv Bækkelund Skuldar AfD for spionasje AfD har i mange år blitt skulda for å ha nære band til Vladimir Putin. No kan det føre til open konflikt i partileiinga.
Musikk I Sjur Haga Bringeland Musikalsk kjetteri? Scheibe kritiserte Bachs musikk for å vera unaturleg og svulstig.
Musikkommentar I Tor Martin Bøe «Fleire enn Ed Sheeran kan jobbe mot å vise kor vanleg ein eigentleg er.»
