Røyne Kyllingstad (18. mars 1933–6. oktober 2021) rakk akkurat å få ferdig det stubbdelte faglege testamentet sitt før han døydde: «Bygd er mer enn bønder.» Han var utdanna arkitekt, planleggar i Hamar-regionen, forskar ved NIBR (Norsk institutt for by- og regionforsking) og professor i planfag ved Arkitekthøgskolen i Oslo. I 60 år budde han i den grisgrendte og spreidd busette Furnesåsen i Ringsaker.

Professor Sven G. Holtsmark ved Forsvarets høgskole leverte i november eit drabeleg slakt av Alf R. Jacobsens bok Stalins svøpe. KGB, AP og kommunismens medløpere. Mellom dei penaste uttrykka er kjeldemisbruk, sitatfusk og kunnskapshol, pluss hang til konspirativ tenking.

Kvar tid har si eiga forteljing. Det tida legg etter seg, til historia og komande slekter, fortel om den farne tida, kva dei tenkte og trudde, dei som levde då. Og det fortel om makta i historia, denne evige historiske aktøren.

Soltilbedarane har det vanskeleg no om dagen. Dei kan kasta bedande blikk mot himmelen og beda om godt vêr i bokstavleg meining, men sola gjer ikkje som ho vert beden om. Ho bed farvel og dreg seg meir og meir unna. Då er det betre å beda nokon ut eller beda folk på kaffi eller middag. Dei som ikkje vert bedne, kan nok finna på å dukka opp ubedne og krevja at me bed om orsaking. Eller so er dei like blide og bed oss helsa selskapet.

Mykje tyder på at me er på veg attende til ei tid då det kan vere vanskeleg å tru på at verda er i vater. Viruset gjev seg ikkje, og nok ein gong lyt me omkalfatre planar og draumar som me ber på. Av og til kjem det likevel små drypp som seier at ikkje alt er på skeive, at verkelegheita verkar og at noko er på stell. Sist torsdag (25. november) var det styr på sysakene og endeleg fekk Jon Fosse Brageprisen for eit einskilt verk, nemleg Eit nytt namn. Septologien VI–VII.

Marie Takvam (1926–2008) voks opp på ein gard i Hjørundfjorden i Ørsta som eldst av fem søsken. Skuleflink og skriveglad forlét ho Vestlandet tidleg, drog til hovudstaden og byrja studera psykologi, debuterte med Dåp under sju stjerner (1952), ei diktsamling som vart lagd merke til, ikkje minst for friske kjærleiksdikt. I alt kom det ti samlingar og to bind med dikt i utval.

1. Berre sju norske kvinner har fått gravferd på statens rekning. Kven (1935–2021) er den førebels siste?

Kven er mordaren? Er det eg? Eg riv ut nokre hårstrå, lett i min alder, før eg stig inn i laboratoriet. Der inne smiler eit tjuetal kvitkledde bioingeniørstudentar mot meg. Veit dei noko eg ikkje veit? Ein ting er sikkert. Eg har fullstendig bomma på kleskoden.

Maten skal vere medisinen din, og medisinen skal vere maten din, har nokon sagt. Difor vert eg opprørt kvar gong eg les om stoda på mange sjukeheimar her i landet. Sist var det ei historie om at dei stakkars gamlingane hadde eit kostøre på 50 kroner dagen. Kva får ein for 50 kroner? Jo, middelmåtig brød med sveitt eller iskald gulost, og dei temmeleg tragiske sakene som iblant blir avbilda i media, såkalla fårikål som er berre nokre slintrer i brun saus, til dømes.

Kommentaren kom då eg lanserte ideen om å slutte å farge håret, berre la det bli gråare og gråare, slik som resten av kroppen må følgje aldringsprosessen dag for dag. Det er ei kjensgjerning at auga tårar, at kjakane sig, og at halsen er i ferd med å snurpe seg saman til ein parodi på ein kalkun.

Røyne Kyllingstad (18. mars 1933–6. oktober 2021) rakk akkurat å få ferdig det stubbdelte faglege testamentet sitt før han døydde: «Bygd er mer enn bønder.» Han var utdanna arkitekt, planleggar i Hamar-regionen, forskar ved NIBR (Norsk institutt for by- og regionforsking) og professor i planfag ved Arkitekthøgskolen i Oslo. I 60 år budde han i den grisgrendte og spreidd busette Furnesåsen i Ringsaker.

Professor Sven G. Holtsmark ved Forsvarets høgskole leverte i november eit drabeleg slakt av Alf R. Jacobsens bok Stalins svøpe. KGB, AP og kommunismens medløpere. Mellom dei penaste uttrykka er kjeldemisbruk, sitatfusk og kunnskapshol, pluss hang til konspirativ tenking.

Kvar tid har si eiga forteljing. Det tida legg etter seg, til historia og komande slekter, fortel om den farne tida, kva dei tenkte og trudde, dei som levde då. Og det fortel om makta i historia, denne evige historiske aktøren.

Soltilbedarane har det vanskeleg no om dagen. Dei kan kasta bedande blikk mot himmelen og beda om godt vêr i bokstavleg meining, men sola gjer ikkje som ho vert beden om. Ho bed farvel og dreg seg meir og meir unna. Då er det betre å beda nokon ut eller beda folk på kaffi eller middag. Dei som ikkje vert bedne, kan nok finna på å dukka opp ubedne og krevja at me bed om orsaking. Eller so er dei like blide og bed oss helsa selskapet.

Mykje tyder på at me er på veg attende til ei tid då det kan vere vanskeleg å tru på at verda er i vater. Viruset gjev seg ikkje, og nok ein gong lyt me omkalfatre planar og draumar som me ber på. Av og til kjem det likevel små drypp som seier at ikkje alt er på skeive, at verkelegheita verkar og at noko er på stell. Sist torsdag (25. november) var det styr på sysakene og endeleg fekk Jon Fosse Brageprisen for eit einskilt verk, nemleg Eit nytt namn. Septologien VI–VII.

Marie Takvam (1926–2008) voks opp på ein gard i Hjørundfjorden i Ørsta som eldst av fem søsken. Skuleflink og skriveglad forlét ho Vestlandet tidleg, drog til hovudstaden og byrja studera psykologi, debuterte med Dåp under sju stjerner (1952), ei diktsamling som vart lagd merke til, ikkje minst for friske kjærleiksdikt. I alt kom det ti samlingar og to bind med dikt i utval.

1. Berre sju norske kvinner har fått gravferd på statens rekning. Kven (1935–2021) er den førebels siste?

Kven er mordaren? Er det eg? Eg riv ut nokre hårstrå, lett i min alder, før eg stig inn i laboratoriet. Der inne smiler eit tjuetal kvitkledde bioingeniørstudentar mot meg. Veit dei noko eg ikkje veit? Ein ting er sikkert. Eg har fullstendig bomma på kleskoden.

Maten skal vere medisinen din, og medisinen skal vere maten din, har nokon sagt. Difor vert eg opprørt kvar gong eg les om stoda på mange sjukeheimar her i landet. Sist var det ei historie om at dei stakkars gamlingane hadde eit kostøre på 50 kroner dagen. Kva får ein for 50 kroner? Jo, middelmåtig brød med sveitt eller iskald gulost, og dei temmeleg tragiske sakene som iblant blir avbilda i media, såkalla fårikål som er berre nokre slintrer i brun saus, til dømes.

Kommentaren kom då eg lanserte ideen om å slutte å farge håret, berre la det bli gråare og gråare, slik som resten av kroppen må følgje aldringsprosessen dag for dag. Det er ei kjensgjerning at auga tårar, at kjakane sig, og at halsen er i ferd med å snurpe seg saman til ein parodi på ein kalkun.