Diktet
Dikta til Sumaya Jirde Ali må lesast som dikt med retoriske verkemiddel og ikkje rein sjølvbiografi.
Foto: Lina Hindrum / Cappelen Damm
I fyrste veka av juni gjekk Lillehammer litteraturfestival av stabelen. Mellom anna var det presentasjon og debatt om Morgenbladets kåring av dei ti beste forfattarane under 35 i Noreg. Ein av diktarane på denne lista er Sumaya Jirde Ali, som debuterte i 2017 med Kvinner som hater menn. Sidan har det kome fleire bøker, diktsamlingane Melanin hvitere enn blekemiddel (2018) og Når jeg ser havet, slokner lyset (2021).
Diktet nedanfor er henta frå Melanin hvitere enn blekemiddel. Det er ein kommunikativ poesi med ein sterk bodskap. Merkelappar som kan brukast på denne poesien, er identitetslitteratur og minoritetslitteratur. Denne poesien skaper debatt i media, gjennom kritikkar av Ivo de Figueiredo og Mazdak Shafieian.
Ettertida vil vise kva dikt som overlever motane som pregar samtida. Denne spalta har tidlegare lyfta fram instagrampoesi med litterær kvalitet – ein lyrikksjanger somme kritikarar avviser kategorisk. Men førre gong eg skreiv i spalta, peika eg på den politiske lyrikken i 1970-åra, mykje av denne lyrikken er ikkje interessant for dagens lesarar. Når det gjeld minoritetslyrikk, er det elles ikkje noko nytt fenomen: «Rasist, jeg tar imot deg» av Bertrand Besigye er eit meisterverk i norsk poesi.
Sumaya Jirde Ali er ikkje Bertrand Besigye, men ho har noko av same vitaliteten som Besigye, det fandenivaldske. Difor må dikta òg lesast som dikt med retoriske verkemiddel og ikkje rein sjølvbiografi, som ordet «burkakjerringa» vitnar om. Farge spelar ikkje uventa ei stor rolle i dette diktet, som «lyve hvitt», som òg viser til omgrepet «kvit lygn». Les ein gjennom samlingane hennar, ser ein òg at etnisitet og offer ikkje er det einaste temaet hennar. Det handlar om eit ungt livskraftig menneske i eit samfunn fullt av reglar og konvensjonar. Det er knytt til mellom anna det å vera kvinne og det å vera frå utkanten i byen. Ali har til dømes ein seksjon i Når jeg ser havet, slokner lyset om byen ho voks opp i, Bodø: «fjell farer forbi fjorden/ som ikke vil omfavne meg», heiter det der i ei versline.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
