Ordskifte I Kaj Skagen Sven Gabriel Holtsmarks krig «Essayet er ikkje eit forsvar for Russlands krig, men eit forsvar for å dempa gjensidig demonisering.»
Essay I Kaj Skagen Ny religionskrig i gamalverda (2) Det vestlege synet på Russland som det vonde, i trua på at vi sjølve er det gode, legg ikkje grunnen for fred, men for meir krig.
Essay Ny religionskrig i gamalverda (1) Drivkrafta bak den pågåande krigen i Europa er – no som før – rivaliseringa mellom stormaktene, nasjonalistisk galenskap og politisert religion.
Bok Sjølvoppgjer frå hi sida Løynt i Dag Solstads uferdige og posthumt utgjevne roman ligg ein grunnleggjande kritikk av den kommunismen han i livet aldri kom heilt laus frå.
Kommentar Den lange krigen Røtene til krigen i Ukraina går heilt attende til stormaktsrivaliseringa i Europa og oppkomsten av Tyskland som utfordrar på 1800-talet.
Kommentar I Kaj Skagen Forteljing om eit varsla nederlag Ein reportasje i New York Times hevdar at amerikanarane, også før Donald Trump, meinte at Ukraina ikkje kunne vinna krigen mot Russland utan gjennom ein mykje større krig, som USA ikkje ville ta del i.
Essay I Kaj Skagen Dag Solstad (1941–2025) Vekk herifrå! Men korleis? Om det eksistensielle prosjektet i romanane til Dag Solstad.
Ordskifte Fornufta på villspor «Trua på at Putin ikkje vil nytta atomvåpen, vert motivert av trua på at terrorbalansen som gjennom den kalde krigen hindra bruk av kjernevåpen, enno gjeld.»
Kommentar Ikkje alt er politikk Politiseringa av Nerdrum-familien er påfallande i lys av kor upolitisk Nerdrum eigentleg er.
Kommentar Eg er dauden Samtidig som faren for ein tredje verdskrig er større enn på eit halvt hundreår, ser vi på russiske trugsmål om bruk av atomvåpen som tomme.
Oppgjer med moralisering og vestleg hybris Ikkje mange akademikarar kan skilta med opphavsretten til omgrep som får plass i ordboka til Det Norske Akademi og vert tekne over av Facebook-grupper. Men det kan historikaren Terje Tvedt.
Bok Det nye klassesamfunnet Finn Olstads nye bok er eit lettlese innspel til ei sårt tiltrengd innsikt i skilnaden mellom fakta og ideologi.
Kommentar Nattverd i Paris Fridomen til å leva individuelt, også seksuelt, og til å nytta satire og kritikk i kunsten, er like sentral i europeisk kultur som kristendomen.
Kommentar Oppdrettsbastarden har ikkje berre stole namnet til den rette laksen. Den ekte atlantiske laksen – villfisken – er på veg ut av historia.
Kommentar Den store gløymsla Grufulle handlingar mot sivile og uskuldige menneske kan ikkje orsakast eller forklarast med ideologiske, politiske eller nasjonale omsyn.
Kommentar Den nye teknologien utarmar oss Dataskjermen gjer oss til overflatiske menneske, skriv Kaj Skagen.
Intervju VANDRINGAR I DET MENTALE KRIGSLANDSKAPET Vesten har produsert for mykje lukke til at vi klarer å gå i krig, meiner Nils Rune Langeland.
Bok Forfattaren som pornostjerne Noen måneder i livet mitt handlar om ein forfattar som vert hardt råka av si eiga litterære utforsking og eksperimentering.
Kommentar Då folkehelsa trumfa folkestyret Under pandemien var det mykje snakk om å følgja «vitskapen», men gjorde vi verkeleg det? I Noreg som i dei fleste andre vestlege land var det helsebyråkratane og politikarane som bestemte.
Den siste positivisten Jon Elster fór opp i høgdene saman med Marx og Hegel. Men etter års vandring frå hytte til hytte i evig krangel om åndsfenomenologi og historisk dialektikk, tok Elsters turkameratar til å skrante.
Kommentar ALDRI MEIR 7. OKTOBER Var eg israelar, ville eg følt med dei sivile palestinarane som vert råka av krigen i Gaza, men eg ville ha stått med den israelske hæren som gjekk inn dit for å svekkja terrorhæren.
Kommentar Venstresidas kanonføde Sist veke presenterte Klassekampen «venstresidas kanon», bøker som skal vere dei hundre viktigaste for den norske venstrerørsla. Mellom desse finn vi Astrid Lindgrens Pippi Langstrømpe, men ikkje ein einaste tekst av Henrik Ibsen.
Kommentar Ordskifte mellom dei som er samde Trua på den rette læra fører til utestenging av avvikarar.
Gud spelar ikkje terning NRK har vedteke å byrja med terningkast for å syna lesarane kva meldarane deira synest om romanar, kunstutstillingar og teateroppsetjingar.
Kommentar Koronarapport utan djupn Rapporten frå Koronautvalet drøftar ikkje godt nok dei vanskelege spørsmåla som handteringa av pandemien reiser.
Kommentar Ein Kennedy grip etter makt I USA kan det gå mot ein omkamp mellom Joe Biden og Donald Trump i presidentvalet i 2024. Skal ein tru meiningsmålingane, har begge svære forsprang på alle konkurrentar i kvart sitt parti til å vinna primærvala og nominasjonane.
Kommentar Russiske og antirussiske fantasiar Lista er lang over dei som går inn for å oppløysa Russland.
Kommentar Austersjømysteriet Energisamarbeidet mellom Tyskland og Russland i Austersjøen var ein del av avspenningspolitikken mellom aust og vest: Sprenginga av Nord Stream 1 og 2 symboliserer eit nederlag for fredssaka.
Kommentar RAUDT MOT RøKLA Joakim Møllersen har kome i skade for å seia noko uhøyrt og trakka over grensa for det etisk tillatne i norsk ålmente.
Profet utan bodskap Personlegdomen til Georg Johannesen var sterkare enn diktverka hans. Det førte til at forfattarskapen hans vart overvurdert.
Kommunismen er ein einsam ting Det er historia om den venstreintellektuelle som tragisk og malplassert helt i vår tid som er romanen i Habeas Corpus. Resten av boka framstår som repetisjonsøving.
Kommentar Krigen mot dei sivile Den einsidige kritikken av Amnestys Ukraina-rapport vil gjera det vanskelegare for nøytrale observatørar å verna sivile i krig.
Krig og overtru Å skjøne konflikten i Ukraina vil ikkje vere mogeleg utan at vi tek inn over oss at den andre sida ser verda annleis enn vi gjer.
Kommentar Atomskuggen kjem attende Måten vi svarar på krigen i Ukraina på, syner at vi aldri skikkeleg har visst kva atomkrig kan innebere, eller at vi har gløymt det.
Kommentar Krig versus kompromiss Å støtta Ukraina i krigen er kanskje god moral, men er det god fredsskapande politikk?
Bok Det vonde i historia I etterordet til den nye roman Tilintetgjøre hintar Michel Houellebecq om at det kan vere hans siste. Det er inga uvanleg melding frå aldrande suksessforfattarar, men noko ein lyt ta med ei klype salt.
Kommentar Med sylvpapirhatten på snei Er eg «konspirasjonsteoretikar» når eg trekker fram historier som syner at det kan ta tid før vitskapen får alt rett, og at den praktiske bruken av vitskap alltid ligg framføre vitskapens sjølvinnsikt?
Gisseldrama i kommentariatet Den som er skeptisk til eller motstandar av å ta koronavaksinen, vert møtt med ord som «jævla paranoide tulling» og skuldingar om å halde resten av Noreg som gislar, i norsk ålmente.
Fiktivt Religionen forsvinn aldri – Religionen har kort sagt for mykje å by på til at han vil verte endeleg oppgitt, seier filosof, essayist og vitskapsteoretikar Gunnar Skirbekk.
Modernisten frå barokken Noko av det mest paradoksale i den femti år gamle konflikten mellom Odd Nerdrum og det etablerte norske kunstmiljøet, som vert oppfatta som modernistisk, er at det i mangt og mykje er Nerdrum som oppfører seg som modernist.
Kommentar Pandemi og demokrati Andlet til andlet med ein helserisiko er folk klare til å godta ei nedkorting av fridomen sin i ein mon dei aldri tidlegare har vore viljuge til – ikkje eingong i to verdskrigar eller under totalitære diktatur.
Snarveg til humanismen finst ikkje Like etter massedrapet på Utøya for ti år sidan tok den svenske fotojournalisten Niclas Hammarström ei rekke bilete som syner døde ungdomar på øya. Desse bileta vart ikkje publiserte i pressa i 2011.
Kommentar Retten til å vera irrasjonell Nyleg tok eg den andre dosen av Pfizer-vaksinen mot covid-19. Men eg har ikkje late meg vaksinera utan tvil.
Kommentar Politiseringa av skulen Regjeringa vil laga eit kunstig «fag» som neppe kan oppnå noko anna enn å servere elevane politiske dogme.
Ingvar Ambjørnsen (1956–2025) Ingvar Ambjørnsen døydde 19. juli, 69 år gamal. I 2021 hadde Kaj Skagen eit intervju med han.
På tomannshand – Det er ei plikt å vere eit inderleg menneske – Å lese Søren Kierkegaard er ei sterk støtte, seier Vigdis Hjorth.
På tomannshand – Eit mirakel at vi finst – Det er eit mirakel at det i det heile finst liv på denne planeten, og at nett eg har fått høve til å vere med i det, seier Thomas Hylland Eriksen.
Bok Ei reise i ragnarok Med Gullbrikkespillet fullfører Asle Toje ein trilogi som skildrar ei lang reise på kryss og tvers i eit Noreg og Europa i stor endring. Men det er òg ei reise i sinnet, loggføring av ein erkjenningsprosess.
Kommentar Vert Trump feia vekk av valskredet for Biden eller berga av usynlege veljarar? Komande onsdag står mange av oss opp i otta og vel så det for å fylgje oppteljinga av røystene for og imot Donald Trump. Det er som om dette amerikanske presidentvalet berre handlar om han.
¿ Kommunisten som feira lidenskapen Torborg Nedreaas’ roman Av måneskinn gror det ingenting har utløyst ein litteraturdebatt med stigande temperatur.
Bok Teikn for ei vond og utru ætt Karl Ove Knausgårds nye roman er eit filosofisk prosjekt som lesaren kan nytte til refleksjon over livets ytste vilkår.
Den store antirasistiske vekkinga som heimsøkjer landet vårt Vi vert oppmoda om å sjå oss sjølve i ljos av hudfargen, slik at det vesentlege ved oss vert «rasen» på toppen av «kjønnet» og «alderen».
Kommentar Vaknar vi av ein draum, eller er det no vi drøymer? No ebbar den fyrste bølgja av epidemien ut etter to månaders nedstenging.
Kommentar ¿ Ein varsla pandemi Koronapandemien heng saman med levemåten vår og tilhøvet vårt til naturen.
Kommentar Fagre nye koronaverd For å verkeleggjere draumen vår om aldri å verte sjuke og døy tok staten fridomen frå oss, og vi bukka og takka.
Kommentar ¿ Attende til det nye Folkehelseinstituttet (FHI) gjer rett i å skunde på ei raskare opning av samfunnslivet enn regjeringa har gått inn for. Men nedstenginga kan trekkje ut om massemedia skremmer opp opinionen med skrekkhistorier.
Kommentar ¿ Krystallpalasset sprekk Historia fortel oss at periodane med fred og framgang alltid vert avløyste av små eller store katastrofar.
¿ Den vesle og den store heimen SAS har leitt etter det spesifikt skandinaviske. Det lokale og nasjonale står ikkje i motsetnad til det å vere «verdsborgar» og ha heile verda som sitt «store fedreland», som Aasmund Olavsson Vinje seier.
Andlet til andlet med ein nikab Politikarane lyt tufte avgjerslene sine på det rettslege og prinsipielle, ikkje på kjensler og moral.
Essay ¿ «Et dyr i skjul» Agnar Mykle fann ikkje på noko nytt då han brukte sitt eige liv som råstoff til romanar.
Essay ¿ Den store kvinnejakta Tiltala mot Mykle om brot på «utuktsparagrafen» overraska dei fleste, for få hadde tru på at ein roman kunne bli stansa av rettsvesenet.
Essay ¿ Dei audmjuka og såra Personar i den sosialistiske studentforeininga i Bergen stod modell for fleire av romanfigurane til Agnar Mykle.
Karrierejegerar av alle kjønn, forein dykk! Det må ikkje bli tabu å snakke om interessemotsetnaden mellom behova til det vesle barnet og den yngste tenåringen og ambisjonane til foreldra om å nå «til toppen» i yrkeslivet.
Essay ¿ Ask Burlefots elskarinner Kven var modellane for Ask Burlefots elskarinner i Sangen om den røde rubin? Journalistar frå Verdens Gang, Morgenbladet og Svenska Dagbladet leitte utan å finne dei.
Essay ¿ «Samleier i Bergen» Sidan Agnar Mykle vart tiltala for å ha skrive pornografisk i Sangen om den røde rubin, er det lett å tru at forarginga romanen vekte i den norske ålmenta i 1956–57, var ein puritansk reaksjon på seksuelle skildringar. Slik var det ikkje.
¿ Krigen om privatlivets fred Utuktstiltalen mot Agnar Mykle i 1957 erstatta ei rettssak som ikkje lét seg reise, nemleg om krenking av privatlivets fred. Rettssaka om utukt vann Mykle, men den meir alvorlege skuldinga om å ha hengt ut uskuldige menneske, vart hengande ved han.
¿ Når politikarane vert hasjprofetar Valmateriellet til Unge Venstre bind velvære, frigjering og friluftsliv saman med hasjrøyking og rusmisbruk.
Reportasje Sumarbrev frå ei tapt tid Ein skal ikkje gråta over at tida går og at verda endrar seg, men det skader ikkje å reflektera over det.
