Energi Snipp, snapp, snute Mykje kan tyda på at det norske havvindeventyret er over før det har byrja. Offshorevind vert berre dyrare og dyrare. No bed Equinor om to kroner per kilowattime i USA.
Energi Prognosemakeri Om Statnett har rett, skal vi nordmenn mellom 2022 og 2027 auka forbruket av kraft med 30 TWh, som er like mykje som Danmarks samla forbruk.
Økonomi Krona som krympa Så lenge både regjeringa og Noregs Bank spreier om seg med kroner, vert neppe krona mykje sterkare over tid.
Politikk Utdanning er ei kalka grav Det finst ikkje éin einaste sektor der det vert sløst meir med ressursane enn i skule og høgre utdanning.
Politikk Ein hær av uføretrygda Noreg nyttar 5,5 prosent av verdiskapinga på fastlandet til helserelaterte ytingar for folk i arbeidsfør alder. Litt av desse pengane kunne gått til Forsvaret.
Økonomi Pengane finst! Om vi går attende til nivået som var på løyvingane til samferdsel mellom 1995 og 2005, kan mykje av satsingane som forsvarskommisjonen vil ha på Forsvaret, finansierast.
Energi Batteriproduksjon er for dei andre Om den planlagde bilbatterifabrikken til Morrow Batteries i Arendal skal få like mykje subsidiar som ein tilsvarande amerikansk, vert det 16 milliardar kroner i året. Batteriproduksjon i Noreg ser ikkje ut til å verta særleg lønsamt.
Energi Dyrt og vanskeleg Det vert meir og meir tydeleg at klimamåla til regjeringa er umoglege, og at dei tiltaka dei alt har sagt dei vil ha, vert så dyre at dei står i fare for å kollapsa.
Intervju Når dei rike reiser Skatteflukta får ikkje konsekvensar på kort sikt for norsk vekstkraft, men er truleg skadeleg lenger framme, trur sjeføkonom Harald Magnus Andreassen.
Økonomi Ei klassisk bankkrise Konkursen til Silicon Valley Bank er eit læreboksdøme på korleis ei bankkrise oppstår. Svaret til amerikanske styresmakter på konkursen er derimot eit lærebokdøme på korleis ein skal skapa nye bankkriser.
Sjukehuset USA Amerikanarane vert stadig sjukare, feitare og meir ulukkelege. No døyr dei sju år før nordmenn.
Økonomi – Russland har mist vekstkrafta Russlands økonomi går tilsynelatande godt. Tala lyg, meiner Jeffrey Sonnenfeld ved Yale.
Økonomi Eit forsvar for høgre renter Høgre renter kjem til å føra til mykje godt, kan vi gjera oss ei von om.
Tapt truverd Trygve Slagsvold Vedum lover å kompensera for at Finansdepartementet bomma på inflasjonen. Det får han neppe heilt til.
Miljø Klimaproteksjonisme EU har vedteke å innføra karbontoll. Det kan vera godt nytt for europeisk industri, kanskje. Om det hjelper mot global oppvarming, er meir usikkert.
Energi Den billegaste krafta vert dyrast EU vil skapa eit meir rettferdig kraftsystem. Det er mogleg at vi nordmenn, som har den suverent mest verdifulle krafta, magasinkraft, endar opp med å betala dei høgste prisane i Europa.
Draumen økonomar går og ber på Før jol, samstundes som statsbudsjettet vart vedteke, la skatteutvalet fram ei offentleg utgreiing om eit betre og meir effektivt skattesystem. Dei to dokumenta sprikjer sterkt.
Energi Energiåret 2022 Straumprisen vert høg minst fram til 2026. Noreg har vedteke å ikkje leita etter gass i nye område. I Irland brenn dei torv. Og i Tyskland har feiarane stadig meir å gjera, samstundes som regjeringa vil importera CO2-intensiv LNG.
Pengeflyktningar Det er nokså lønsamt for både pensjonistar og rike å flytta frå Noreg. Om det er eit problem, kjem an på augo som ser.
Energi Den nye energifattigdomen Alle vil ha billigare energi, men ingen vil investera nok til å få prisen ned, korkje i grøn eller grå energi.
Utanriks Den nye kalde krigen I det nye strategiske tryggingsdokumentet slår Joe Biden fast at Kina er USAs fremste fiende, men han lover òg at USA ikkje lenger skal prøva å velta regime. Han meiner altså det same som Donald Trump meinte.
Energi Der sjølv staten taper sin rett Regjeringa ynskjer å taka 90 prosent av all profitt frå straum som vert seld for over 70 øre. Det får ho neppe til lenge. Dei kommunale kraftselskapa er altfor sterke.
Økonomi Statsbudsjettet er ikkje så stramt som Vedum hevdar Etter nokre litt dårlege år då vi tok meir pengar ut av Oljefondet enn vi sette inn, renn det pengar inn att. Men at Statkraft ikkje kan betala meir i utbyte, er ei gåte.
Økonomi Grunnrentelandet Det fine med grunnrenteskatt er at investorar får langt meir å investera med.
Økonomi Året då alt vart dyrare Det er ikkje enkelt å treffa med rentereduksjonar og -hevingar. Sentralbankane har det med å gå for langt.
Energi Effekt er det vi vil ha Frå før er vi urolege for å mangla vatn i magasina. No lyt vi i tillegg uroa oss over mangel på effekt, sidan atomkrafta i grannelanda ikkje kan levera.
Landbruk Det mørknar for bøndene Både næringsmiddelindustri og bønder står framføre ei konkursbylgje om det ikkje kjem på plass ei ordning som dekkjer all straumbruk, meiner bonden Nils Husveg.
Energi Alle utgangar er stengde EUs energiplan møter ei rekkje hindringar. Men same kva dei gjer, støyter dei på det same grunnleggjande problemet: mangel på energi.
Energi Øydelagd tillit Motvind Norge vil ha vekk dei to siste utanlandskablane og etablera eit nytt og uavhengig offentleg analysemiljø for kraftmarknaden.
Energi Vintrane kjem Den komande vinteren og våren vert verkeleg ille i Europa. Neste vinter og vår vert truleg endå verre.
Energi Ei evig straumkrise Regjeringa varslar at dei vil avgrensa krafteksporten i kritiske situasjonar og setja krav til fyllingsnivå i magasina. Det kjem ikkje til å føra til lægre prisar.
Økonomi Inflasjonen er attende Ei globalisering i revers gjer det mykje vanskelegare å få ned inflasjonen.
Toppen av galskap Før gjorde Elon Musk nesten alt rett, seier Robert Næss i Nordea. No gjer han nesten alt feil.
Politikk Tilbake til 1970-åra Eit steinrikt amerikansk familieselskap som har finansiert klimaskeptikarar, får no statsstøtte til å byggja batterifabrikk i Mo i Rana. Ein aktiv næringspolitikk fører mykje med seg.
– Sannsynlegvis er han ferdig Éin ting ligg fast, uheldig seksuelle åtferd er eit fast element i britisk politikk.
Klima Ein grøn morgon, men ikkje i dag Den grøne vendinga er framtida, og det ser ho ut til alltid å vera.
Arbeid Lektoren er ikkje det han eingong var I 1977 tente ein lektor nesten dobbelt så mykje som gjennomsnittsnordmannen. 30 år seinare hadde lektorane vorte gjennomsnittlege.
Kommentar Få er bra, mange er dårleg Equinor er 50 år. Særs få menneske har skapt utrulege verdiar for oss alle. Vi bør slutta å lytta til desse som seier dei vil skapa arbeidsplassar.
Økonomi Punsjbollen er borte Sentralbankane vil ha attende pengane. Det lover ikkje godt for aksjemarknadene eller for rentefoten.
Energi Rekning med annan vert Får regjeringa gjennomslag for havvindplanane sine, inneber det ei unikt høg rekning som skattebetalarane må betala.
Energi Endå ein fimbulvinter Tykte du denne vinteren hadde dyr straum? Den komande vinteren vert verre, om du får straum i det heile.
Økonomi Våpen, etikk, moral og pengar Oljefondet kan framleis ikkje investera i våpenprodusentar som er livsviktige for det norske forsvaret.
Økonomi Då alt vart dyrare Prisen på vindturbinar, solceller og kraftnett går rett opp. Også den grøne vendinga treng fossilt brennstoff. Men det er dei fattige som får den største rekninga.
Kommentar Forfeila realisme Ja, realismeskulen kan gje gode forklaringar på kvifor Russland har invadert Ukraina. Men når krigen fyrst er her, er ikkje forklaringar på kvifor vi fekk krigen, særleg relevante.
– Renta skal opp Det er lenge sidan rentevåpenet fungerte i Noreg. Men no må renta opp, for å kjøla ned økonomien, meiner sjeføkonom Harald Magnus Andreassen.
Økonomi Ein ny handlingsregel Finansdepartementets rådgjevarar vil gjera uttaket av Oljefondet meir stabilt og føreseieleg. Den som skal få til noko slikt, har ei tung og pedagogisk oppgåve framføre seg.
Kommentar Stram, strammare, Vedum Det siste staten kan gjera i år eller neste år, er å nytta meir pengar. Spørsmålet er om Trygve Slagsvold Vedum maktar å forklara kvifor.
Økonomi Verda er ikkje rettvis I 2021 auka den norske formuen i utlandet med 2000 milliardar. I 2022, mykje på grunn av Putins invasjon av Ukraina, kjem vi til å tena langt meir pengar enn nokon gong før.
Kommentar Ut av Dagsnytt 18 Det norske forsvaret må få større løyvingar, men då skal menn i uniform kome seg ut av studioa til norske mediehus.
Finanskrigen Globalisering og handel skulle gjera verda tryggare. Det gjekk ikkje heilt slik. No har Russland fått ei finansiell atombombe i hovudet.
Energi Dei som betaler Nordmenn betalte 41 milliardar kroner meir for straumen i desember 2021 enn i desember 2020. Statnett vil ha oss til å tru at det er god samfunnsøkonomi.
Økonomi Ei korrupt verd Amerikanaren Jared Bibler var sjefetterforskar på Island etter bankkrisa. No har han skrive ei nattsvart bok om både den islandske og den internasjonale finansmarknaden.
Energi Ein risikoviljug stat Den norske staten har teke mykje større risiko enn andre olje- og gasstatar. Det får vi særs godt betalt for.
Energi Kraftmarknaden er ikkje som andre marknader For ti år sidan byrja vi å subsidiera fram ny kraft. Kvart einaste år etterpå har vi investert meir i kraftforsyninga enn i norsk industri. Kostnadene betaler norske forbrukarar.
Økonomi Ein forgjelda nasjon Statsgjelda i USA har gått frå 34 prosent av BNP ved tusenårsskiftet til over 100 prosent no. Det var kjekt så lenge det varte.
Hadde støtte, måtte gå Dokument Finansdepartementet har halde løynde, syner at den avgåtte leiaren av Statistisk sentralbyrå Christine Meyer hadde støtte frå leiinga i departementet i freistnaden på å omorganisera byrået. Likevel måtte ho gå av.
Helse Kostbar vaksineskepsis Kor mykje kostar det å behandla ein uvaksinert covidpasient som hamnar på intensivavdeling? Vi snakkar truleg om minst éin million kroner. Om vi derimot ser på samla samfunnskostnad, snakkar vi om langt høgre tal.
Historie Berging i ishavet – Berre Vårherre og våren kan få laus båtane, sa kystvaktskapteinen. Det var før skipper Magnar Aklestad dukka opp på isscena.
Energi Stormaktspolitikk Det vert ikkje reforhandlingar med EU, Tyskland og Storbritannia om straumeksporten.
Årets nyord er her Har du sportsvaska deg i det siste? Nei, det handlar ikkje dusjing etter trening. Men det er årets nyord.
Energi Kraftfanga av historia Svenskane brenn tre. Difor betaler vi no langt meir for oppvarming enn svenskane. Men det fine med høge straumprisar er at det vert mykje meir lønsamt å gjennomføra straumsparande tiltak.
Ein verkeleg rik nasjon Ein ny antologi tek eit oppgjer med myten om det fattige Noreg. I røynda har vi vore mellom verdas rikaste land i 150 år, fortel redaktør og historieprofessor Jan Eivind Myhre.
Intervju Nei til olje! Ja til olje! Joe Biden, som ville ha ned oljeproduksjonen for å berga verda, er no desperat etter auka oljeproduksjon.
