Per Anders Todal

peranders@dagogtid.no

I krigens folkerett finst noko som heiter proporsjonalitetsprinsippet. Grovt forenkla inneber det at åtak mot lovlege militære mål kan vere ulovlege om dei fører til for stor skade på sivile personar eller gjenstandar. I ein krig der fiendestyrkane er blanda med sivilbefolkninga, er sivile tap i praksis umoglege å unngå. Det er altså snakk om forholdet mellom skadane på sivile og på militære mål. Men den israelske hæren har i fleire krigar følgt eit anna prinsipp, kalla Dahiya-doktrinen, der «uproporsjonal skade» kan vere eit mål i seg sjølv.

Doktrinen har fått namnet etter eit nabolag i den libanesiske hovudstaden Beirut, der Hizbollah hadde hovudkvarteret sitt. Under krigen mellom Israel og geriljarørsla i 2006 vart området lagt i grus av israelske fly. General Gadi Eizenkot trekte fram dette til skrekk og åtvaring to år seinare, da han sa at det som skjedde i Dahiya, òg skulle skje i kvar landsby der skot vart avfyrte i retning Israel. «Vi vil bruke uproporsjonal makt og forårsake umåteleg skade og øydelegging. Slik vi ser det, er dette militærbasar.»

Til liks med Hizbollah i Libanon er palestinske Hamas ei rørsle tett samanvoven med sivilsamfunnet. Ifølgje FN-rapporten om Gaza-krigen i 2008–2009 nytta Israel Dahiya-prinsippet igjen: Noko av bombinga var uproporsjonal maktbruk, med urimeleg stor øydelegging?av sivil infrastruktur for å skremme og audmjuke befolkninga. Etter den enda meir øydeleggjande Gaza-krigen i 2014 kom ein ny FN-rapport, som kritiserte Israel for uproporsjonal maktbruk.

Det høyrer med til soga at Hamas var ansvarleg for krigsbrotsverk i desse krigane, mellom anna ved å plassere rakettar ved skular og annan sivil infrastruktur. Og den israelske hæren har dokumentert ei rekkje tiltak for å avgrense sivile tap i tidlegare Gaza-krigar. Kor hardt israelarane vil prøve å avgrense skadane no, etter terroråtaket Hamas stod bak førre helg, er eit ope spørsmål. Øydeleggingane og dei sivile tapa i Gaza er alt enorme. «Vekta ligg på skade og ikkje på presisjon», sa Daniel Hagari, ein talsmann for det israelske forsvaret, førre måndag.