CD

Benjamin Britten; Joseph Cante­loube:

Musikk for sopran og orkester

Mari Eriksmoen, sopran; Bergen Filharmoniske
Orkester; dir.: Edward
Gardner. Chandos 2021

Ein fanfare opnar den yngste av Benjamin Brittens to songsyklusar på Bergen Filharmoniske Orkesters nye album: Les Illuminations for sopran eller tenor og strykeorkester, op. 18 (1939). Denne fanfaren er ikkje av det staselege slaget for paukar og trompetar. Over ei bivrande strykarline i pianissimo spelar fiolinane den trompetaktige melodien i ein ubestemmeleg toneart. Som så ofte hjå Britten har sjølve melodien eigentleg ei tradisjonell form, men han løyser seg snart opp gjennom framandvorne, dissonante vendingar.

Blandinga av hevdvunne melodiske figurar og moderne harmonikk høver godt til tematikken i dikta av Arthur Rimbaud (1854–1891). Epigrafen til verket, «J’ai seul la clef de cette parade sauvage» («eg åleine har nøkkelen til denne ville paraden») blir introdusert av songaren mot slutten av fanfaren. Og om den påfølgjande satsen «Villes» skreiv Britten at han gav «eit svært godt inntrykk av det kaotiske moderne bylivet». Det hektiske blir uttrykt gjennom snøgt bankande, perpetuum mobile-aktige motiv i strykarane, energiske som dampmaskinar, som, ifylgje komponisten, skal framførast «på ein metallisk, nådelaus måte».

Ikkje klissete

Bergen Filharmoniske Orkester og sopranen Mari Eriksmoen får tydeleg fram dei ulike stemningane i satsane, som er svært skifterike. Tredjesatsen «Phrases», til dømes, opnar med skimrande, dissonerande tonar i toppregisteret til strykarane. (Partiet minner om atmosfæren i eit av dei mest kjende mellomspela frå Britten-operaen Peter Grimes.)

Andre del av denne satsen, «Antique», er derimot ein elegant arie der Eriksmoen får utfalda sine lyriske kvalitetar til fulle. Det lèt vakkert. Svært vakkert. Men likevel er det noko med spelemåten til bergensarane og attityden til Eriksmoen som gjer at det ikkje kling klissete.

Oksitansk

Alle tekstane på plata er franske. Britten var ein franskelskande engelskmann, medan Joseph Canteloube (1879–1957) var ekte franskmann. Canteloubes Chants d’Auvergne (som kjem etter Brittens syklus Quatre chansons françaises frå 1939) er ei samling for sopran og symfoniorkester med arrangement av folkesongar frå Auvergne-området midt i Frankrike, med tekstar på det sørfranske språket oksitansk.

Tonesetjinga er mildare enn hjå Britten, meir romantisk-impresjonistisk og utan den bitre harmonikken som gjer musikken hans så spesiell. Men sjølv om Canteloubes musikk er mindre interessant stilistisk, gjev Eriksmoen verket sprudlande liv – ikkje minst på grunn av den vakre tekstuttalen, som er musikk i seg sjølv.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikk­meldar i Dag og Tid.