Når ein debutant fødd i 1991 vinn International Booker Price for 2020, er det truleg snakk om ein sensasjonelt god, høgst original og gjennomført tekst både språkleg og tematisk. Etter å ha lese Kveldens ubehag av nederlandske Marieke Lucas Rijnevald skjønner ein at dette var eit klokt val. Romanen kom på nederlandsk i 2018.

Onkel Ivar Helgesson Aal og nevøen Jon Aslesson Aal er på ei vekes haustfiske. Tilårskomne og skrale Ivar vil at Jon skal ta over fiskevatnet Storsenn, og då lyt han lærast opp. Denne upraktiske musikar-lærar-nevøen må vite noko om systemet å setje garn etter, om naturbalansen, om å ikkje bli for grådig, om gytinga, om korleis lage rakfisk av fangsten, om korleis ro rett, og om kvifor aldri sjekke vêrmeldinga. Etter dagens fiskeøkter på Storsenn sit dei saman i Fiskehuset, ikkje alltid like takksame for kvarandre sitt selskap. Ivar er belærande, Jon nærtakande.

Då Tycho Brahe i si tid såg eit nytt lys på nattehimmelen, skreiv han ei avhandling med ein enormt lang tittel som ettertida har korta ned til «De nova stella», om den nye stjerna. Det han såg, var ikkje ei ny stjerne, men ei gamal som eksploderte, men misforståinga bar frukt, og slike eksplosjonar vart etter kvart kalla nova og med tida supernova. Mange av dei tunge grunnstoffa i verda vert berre til i slike hendingar.

For romanen De siste kjærtegn (2019) fekk Kjersti Anfinnsen tre litterære prisar. Gjennombrotsromanen, som handla om den pensjonerte hjartekirurgen Birgitte Solheim, har no fått sin oppfølgjar i romanen Øyeblikk for evigheten.

«Det er mer mellom himmel og jord enn de fleste andre steder», kunne Fredrik Stabel slå fast, og med dette som utgangspunkt kan ein lese eit intervju i Adresseavisen nyleg der Carl Frode Tiller for første gong snakkar om ei oppleving han som ung mann hadde på ei reise i Guatemala. Han og ein kompis budde på eit pensjonat, og ei natt høyrde dei kampgny, rop og stemmer frå trefningar mellom mayaindianarar og spanske conquistadorar. På eit vis hadde tida rivna, og dei døde strøymde inn i rommet som draum eller røyndom. Denne paranormale opplevinga trekker Tiller inn i Flukt, omarbeidd og tilpassa handlinga. I intervjuet avvæpnar Tiller seg sjølv med eit smil: «Æ har itj vorte religiøs.»

39 år gamle single Sofia (døypt Safia) bur i Oslo og har hyppige snarturar til andre europeiske storbyar. Når faren (opphaveleg indisk) blir alvorleg sjuk, flyttar ho heim til han og mora, motivert kanskje meir av pengenaud enn av omsut.

Da eg for mange år sidan kom til Krødsherad, fann eg til mi forundring ei dansk piratutgåve av Hitlers Min kamp i det kombinerte skole- og folkebiblioteket. Saman med Hitlers manifest låg det stablar av NS-avisa Folk og Land med landssvikoppgjeret som eit overordna tema gjennom heile etterkrigstida fram til avisa gjekk inn i 2004. Eg mistenkte at det gamle NS-miljøet i bygda på denne måten ville markere si uskuld, diskret, men tydeleg nok.