Den Nationale Scene

Sigrid Undset:

Kristin Lavransdatter

Dramatisering og regi:
Svein Sturla Hungnes
Omsetjing til nynorsk:
Brit Bildøen
Komponist: Julian Berntzen
Songtekstar: Brit Bildøen og Svein Sturla Hungnes
Scenografi og lysdesign: Ola Bråten
Kostyme: Christina Lovery
Koreografi: André Danielsen
Kapellmester: Petter Kragstad

Ein musikal bygd på eit så omfattande materiale som Sigrid Undsets mellomaldertrilogi kan berre bli eit skuggespel. Likevel vil kanskje somme få lyst til å lese heile romanverket.

Dette er ei historie om sterk, livsvarig kjærleik, men òg ei stadfesting av det munken Gunnulf seier mot slutten av siste bindet: «de som elsket hinannen med den heteste attrå, de ender med å være som to ormer, som biter hinannen i sporden.» Kjærleiken blir opphav til mistydingar, konflikt og svik, men døyr aldri.

Dette er også ei forteljing om ære, skam og soning, sterk gudstru og gudsfrykt, om overtru, samvitskamp og skuldkjensle. Om politikk, riksstyring og landssvik – og om fall frå stordom som følgje av det.

Summarisk opphoping

Svein Sturla Hungnes vil ha med mest mogleg av dette. Det endar i ei summarisk opphoping av korte scener, som rett nok sneier innom alle viktige tema, men ikkje yter dei rettferd fordi det stort sett berre blir overflate, utan fordjuping i karakterar eller tematikk. Takka vere Ola Bråtens minimalistiske og svært funksjonelle scenografi glir dei mange sceneskifta saumlaust. Så kan ein diskutere kor mykje vi kan krevje av ein musikal, men her kunne ei strengare prioritering gitt eit betre resultat. Til dømes er eg usikker på om dei som ikkje har lese trilogien, klarar å henge med i svingane.

Heile første del av oppsetjinga byggjer på det første bindet av trilogien. Men den vakre kjærleiken mellom Kristin (Herborg Kråkevik) og Erlend (Hans Marius Hoff Mittet) er gitt mindre plass enn ein kunne vente. I staden har Hungnes lagt meir vekt på motstanden og vanskane kjærleiken møter. Og Erlend viser her merkeleg lite av den lidenskapen vi kjenner frå boka. Men han får betre fram denne sida av seg seinare i framsyninga.

Musikken ber

Det er på mange vis musikken som ber framsyninga. Julian Berntzen har skapt ei toneverd som går frå sakral mellomaldermusikk via vakre kjærleiksballadar til filmmusikk (opningsnummeret) og klangar som minner om tradisjonell musikalmusikk, somme stader med ekko av Les Miserables. Men det fungerer fint, og eit lag av gode røyster gir liv til Brit Bildøens poetiske songtekstar og Berntzens tonar, solid «kompa» av eit framifrå orkester leidd av Petter Kragstad.

Første del av framsyninga verkar noko hektisk og støyande. Replikkane blir avleverte som om skodespelarane skulle vere på ei utescene, og med eit deklamatorisk alvor som verkar framandt. Men det blir betre etter pausen og vil nok gå seg til etter kvart. Stykket vekslar mellom svært verknadsfulle massescener og intime opptrinn. Etter kvart som det kjem meir ro over spelet, står Herborg Kråkevik fram som den sterke og stridbare, men også svært eigenrådige Kristin. Til slutt ruvar ho i ein raud, fotside kjole som ei gresk tragedienne. Mektig, slik også fleire fine tablå gjer inntrykk.

Jan H. Landro

Jan H. Landro er journalist, forfattar og fast skribent i Dag og Tid.