EØS-avtalen under press
Det positive med EØS-avtalen er at samarbeidet vårt med EU er føreseieleg.
Utvalsleiar Line Eldring med NOU-rapporten Noreg og EØS: Utvikling og erfaringer.
Foto: Terje Pedersen / NTB
Les også
Line Eldring har leidd utvalet som tilrår at Noreg både bør vidareføre og utvide samarbeidet med EU på nye område framover. Ho la nyleg fram utgreiinga «Norge og EØS: Utviklinger og erfaringer» for utanriksminister Espen Barth Eide.
Foto: Terje Pedersen / NTB
Veksande fjernstyre
Les også
Line Eldring har leidd utvalet som tilrår at Noreg både bør vidareføre og utvide samarbeidet med EU på nye område framover. Ho la nyleg fram utgreiinga «Norge og EØS: Utviklinger og erfaringer» for utanriksminister Espen Barth Eide.
Foto: Terje Pedersen / NTB
Veksande fjernstyre
NOU-rapporten Norge og EØS: Utvikling og erfaringer, som kom for nokre veker sidan, gjev eit godt oppdatert bilete av Noregs tilhøve til EU gjennom EØS.
Då førre EØS-rapport kom i 2012, vart det sagt at vi i praksis var 75 prosent medlem av EU. Det talet er høgre no, for å seia det slik. I 1992 inkluderte EØS-avtalen 1800 EU-rettsreglar eller rettsakter. I 2012 var det nesten 3000. I dag er det 7800 rettsreglar med smått og stort. I tillegg kjem ei rekkje andre avtalar vi har med EU.
Det positive med EØS-avtalen er sjølvsagt at samarbeidet vårt med EU er føreseieleg, at vi klarer oss godt økonomisk utanfor unionen, og at han medverkar til å verna norsk landbruk og fiske. I 30 år har såleis EØS, etter to harde EF- og EU-kampar, vore eit greitt nasjonalt kompromiss.
Det er difor lett å la EØS-avtalen gå sin skeive gang. For alternativet til EØS er i praksis fullt EU-medlemskap. Ein ny handelsavtale er om ikkje heilt urealistisk, så eit stort sjansespel vi ikkje har råd til.
Men forsvaret for EØS vert vanskelegare og vanskelegare. Vi bør ikkje i det uendelege setja i verk EU-reglar utan røysterett – sjølv om avtalen er friviljug, med ein innebygd reservasjonsrett og vedteken av Stortinget. Difor bør NOU-rapporten føra til ein grunnleggjande debatt om EØS-avtalen.
Det viktigaste kapittelet i rapporten handlar om det handlingsrommet EØS-avtalen trass alt gjev oss andsynes EU. Kan vi til dømes delta meir aktivt i domstolshandsaminga i EFTA- og EU-domstolen? Regjeringa bør no fylgja opp NOU-rapporten med eit konkret svar på korleis dei meiner dette handlingsrommet kan utnyttast betre enn i dag.
Svein Gjerdåker
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
NOU-rapporten Norge og EØS: Utvikling og erfaringer, som kom for nokre veker sidan, gjev eit godt oppdatert bilete av Noregs tilhøve til EU gjennom EØS.
Då førre EØS-rapport kom i 2012, vart det sagt at vi i praksis var 75 prosent medlem av EU. Det talet er høgre no, for å seia det slik. I 1992 inkluderte EØS-avtalen 1800 EU-rettsreglar eller rettsakter. I 2012 var det nesten 3000. I dag er det 7800 rettsreglar med smått og stort. I tillegg kjem ei rekkje andre avtalar vi har med EU.
Det positive med EØS-avtalen er sjølvsagt at samarbeidet vårt med EU er føreseieleg, at vi klarer oss godt økonomisk utanfor unionen, og at han medverkar til å verna norsk landbruk og fiske. I 30 år har såleis EØS, etter to harde EF- og EU-kampar, vore eit greitt nasjonalt kompromiss.
Det er difor lett å la EØS-avtalen gå sin skeive gang. For alternativet til EØS er i praksis fullt EU-medlemskap. Ein ny handelsavtale er om ikkje heilt urealistisk, så eit stort sjansespel vi ikkje har råd til.
Men forsvaret for EØS vert vanskelegare og vanskelegare. Vi bør ikkje i det uendelege setja i verk EU-reglar utan røysterett – sjølv om avtalen er friviljug, med ein innebygd reservasjonsrett og vedteken av Stortinget. Difor bør NOU-rapporten føra til ein grunnleggjande debatt om EØS-avtalen.
Det viktigaste kapittelet i rapporten handlar om det handlingsrommet EØS-avtalen trass alt gjev oss andsynes EU. Kan vi til dømes delta meir aktivt i domstolshandsaminga i EFTA- og EU-domstolen? Regjeringa bør no fylgja opp NOU-rapporten med eit konkret svar på korleis dei meiner dette handlingsrommet kan utnyttast betre enn i dag.
Svein Gjerdåker
Les også
Line Eldring har leidd utvalet som tilrår at Noreg både bør vidareføre og utvide samarbeidet med EU på nye område framover. Ho la nyleg fram utgreiinga «Norge og EØS: Utviklinger og erfaringer» for utanriksminister Espen Barth Eide.
Foto: Terje Pedersen / NTB
Veksande fjernstyre
Fleire artiklar
Cecilie Grundt med Vigleik Storaas, David Andersson og Fredrik Villmow.
Foto: Sigbjørn Berven
Solide røter
Cecilie Grundt har sett saman eit lojalt lyttande band.
Eivind Trædal har sete i Oslo bystyre for MDG sidan 2015. I vår kom det fram at han stiller seg til disposisjon for stortingslista til MDG.
Foto: Cappelen Damm
Den tunge kampen mot bileufori
Eivind Trædal viser fram politikkens fallitt på transportfeltet i boka På ville veier.
Donald Trump talar til tilhengarane i Traverse i Michigan 25. oktober.
Foto: Jim Watson / AFP / NTB
Trump ord for ord
Kva seier Trump på folkemøta? For å få eit inntrykk av kva han vil formidla til møtelyden, trykkjer vi den første delen av talen han heldt i vippestaten Michigan førre helg.
Una og Diddi er to storforelska studentar som må halde forholdet skjult, fordi Diddi alt har ein kjærast.
Foto: Arthaus
Gjennombrotet
Elín Hall herjar i dette vakre, velskrivne dramaet av Rúnar Rúnarsson.
Stian Jenssen (t.v.) var alt på plass i Nato då Jens Stoltenberg tok til i jobben som generalsekretær i 2014. Dei neste ti åra skulle dei arbeide tett i lag. Her er dei fotograferte i Kongressen i Washington i januar i år.
Foto: Mandel Ngan / AFP / NTB
Nato-toppen som sa det han tenkte
Stian Jenssen fekk kritikk då han som stabssjef i Nato skisserte ei fredsløysing der Ukraina gjev opp territorium i byte mot Nato-medlemskap. – På eit tidspunkt må ein ta innover seg situasjonen på bakken, seier han.