JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

MusikkMeldingar

Symfonisk vår

Det er friskt driv over Svenska kammar­orkesterns Schumann-tolkingar.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Thomas Dausgaard dirigerer Svenska kammarorkestern.

Thomas Dausgaard dirigerer Svenska kammarorkestern.

Foto: James Holt

Thomas Dausgaard dirigerer Svenska kammarorkestern.

Thomas Dausgaard dirigerer Svenska kammarorkestern.

Foto: James Holt

3043
20230519
3043
20230519

CD

Robert Schumann:

The Symphonies & Ouvertures

Svenska kammarorkestern; dir.: Thomas Dausgaard.
BIS 2022

Det Örebro-baserte Svenska kammarorkestern gav for ei tid tilbake ut alle Robert Schumanns (1810–1856) fire symfoniar og sju orkesterouverturar på tre einskildalbum, dirigert av danske Thomas Dausgaard. No kjem innspelingane samla, i ein fint tillaga trippelboks. Heldigvis inneheld boksen òg dei tre plateomslagshefta frå einskildalbuma, som har velskrivne innføringstekstar om komponisten, verka og tolkingane. (Den store ulempa i «strøymetidsalderen» er jo at me ikkje får tilgang til slike plateomslagstekstar. Eg vonar strøymetenester som Spotify snart kan finna ei løysing på dette).

Eg vil her konsentrera meg om symfoniane. Det fyrste albumet opnar med Symfoni nr. 1 i B-dur, op. 38. Denne blei til i 1841, eit år som i Schumann-forskinga blir kalla hans «symfoniske år». Året føreåt går under nemninga «Lied-året», for då skreiv han mest 150 lieder (kunstsongar med klaverakkompagnement). Før dette igjen var det klavermusikken han konsentrerte seg om. (Schumann hadde monomane tendensar, ja.)

For trongt

I fasar av manisk skapartrong var ikkje klaveret eit tilstrekkeleg uttrykksmiddel for Schumann. Han nemner dette i brev, til dømes til komposisjonslæraren: «Ofte vil eg smadra klaveret mitt, det er for trongt for tankane mine.». Å finna fram til ei eiga, nyskapande røyst som symfonikar, synte seg likevel å vera vanskeleg. Fleire partitur med tidlege freistnadar er bevarte – ein einskild symfonisats frå 1832 er med på albumet. Men det var fyrst med B-dur-symfonien han lukkast. Tilnamnet «Vårsymfonien» høver godt: Den innleiande trompetfanfaren i fyrstesatsen er ein ouverture til våren, både til våren i naturen og til komponistens kunstnarlege vår. Svenska kammarorkestern spelar opningstaktane breitt og majestetisk, medan ensemblet i den snøgge delen, «Allegro molto vivace», utviklar ein ustoppeleg energi.

Snøgt i svingane

Nummereringa av Schumanns symfoniar stemmer ikkje overeins med kronologien. Symfoni nr. 4 i d-moll, op. 120, til dømes, er i røynda hans andre (også den frå det «symfoniske året» 1841). Generelt tykkjer eg framføringa læt best i dei snøgge satsane, der orkesteret syner ein vakker klårleik, både i klang og i artikulasjon. Truleg har dette med besetninga å gjera. Svenska kammarorkestern er jo nettopp eit kammerorkester, ikkje eit fullt symfoniorkester, og med mindre mannskap kan det gå snøggare i svingane utan å klinga pressa eller upresist.

Men rolege satsar som blir flott spelte, finst òg. Særleg likar eg tolkinga av tredjesatsen «Adagio espressivo» i Symfoni nr. 2 i c-moll, op. 161, som Schumann dedikerte til kong Oskar I av Noreg og Sverige i 1846. Denne satsen svingar mellom romantisk lengt og resignert melankoli, og dirigenten Dausgaard maktar å byggja opp mektige dynamiske spenningar.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikk­meldar i Dag og Tid.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

CD

Robert Schumann:

The Symphonies & Ouvertures

Svenska kammarorkestern; dir.: Thomas Dausgaard.
BIS 2022

Det Örebro-baserte Svenska kammarorkestern gav for ei tid tilbake ut alle Robert Schumanns (1810–1856) fire symfoniar og sju orkesterouverturar på tre einskildalbum, dirigert av danske Thomas Dausgaard. No kjem innspelingane samla, i ein fint tillaga trippelboks. Heldigvis inneheld boksen òg dei tre plateomslagshefta frå einskildalbuma, som har velskrivne innføringstekstar om komponisten, verka og tolkingane. (Den store ulempa i «strøymetidsalderen» er jo at me ikkje får tilgang til slike plateomslagstekstar. Eg vonar strøymetenester som Spotify snart kan finna ei løysing på dette).

Eg vil her konsentrera meg om symfoniane. Det fyrste albumet opnar med Symfoni nr. 1 i B-dur, op. 38. Denne blei til i 1841, eit år som i Schumann-forskinga blir kalla hans «symfoniske år». Året føreåt går under nemninga «Lied-året», for då skreiv han mest 150 lieder (kunstsongar med klaverakkompagnement). Før dette igjen var det klavermusikken han konsentrerte seg om. (Schumann hadde monomane tendensar, ja.)

For trongt

I fasar av manisk skapartrong var ikkje klaveret eit tilstrekkeleg uttrykksmiddel for Schumann. Han nemner dette i brev, til dømes til komposisjonslæraren: «Ofte vil eg smadra klaveret mitt, det er for trongt for tankane mine.». Å finna fram til ei eiga, nyskapande røyst som symfonikar, synte seg likevel å vera vanskeleg. Fleire partitur med tidlege freistnadar er bevarte – ein einskild symfonisats frå 1832 er med på albumet. Men det var fyrst med B-dur-symfonien han lukkast. Tilnamnet «Vårsymfonien» høver godt: Den innleiande trompetfanfaren i fyrstesatsen er ein ouverture til våren, både til våren i naturen og til komponistens kunstnarlege vår. Svenska kammarorkestern spelar opningstaktane breitt og majestetisk, medan ensemblet i den snøgge delen, «Allegro molto vivace», utviklar ein ustoppeleg energi.

Snøgt i svingane

Nummereringa av Schumanns symfoniar stemmer ikkje overeins med kronologien. Symfoni nr. 4 i d-moll, op. 120, til dømes, er i røynda hans andre (også den frå det «symfoniske året» 1841). Generelt tykkjer eg framføringa læt best i dei snøgge satsane, der orkesteret syner ein vakker klårleik, både i klang og i artikulasjon. Truleg har dette med besetninga å gjera. Svenska kammarorkestern er jo nettopp eit kammerorkester, ikkje eit fullt symfoniorkester, og med mindre mannskap kan det gå snøggare i svingane utan å klinga pressa eller upresist.

Men rolege satsar som blir flott spelte, finst òg. Særleg likar eg tolkinga av tredjesatsen «Adagio espressivo» i Symfoni nr. 2 i c-moll, op. 161, som Schumann dedikerte til kong Oskar I av Noreg og Sverige i 1846. Denne satsen svingar mellom romantisk lengt og resignert melankoli, og dirigenten Dausgaard maktar å byggja opp mektige dynamiske spenningar.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikk­meldar i Dag og Tid.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Maskinist Ivar Tjøstheim med den flunkande nye bygdekinobilen og Sandvesanden på Skudenes i bakgrunnen.

Maskinist Ivar Tjøstheim med den flunkande nye bygdekinobilen og Sandvesanden på Skudenes i bakgrunnen.

Foto Brit Aksnes

Feature

Bygde-Cinema Paradiso

STRANDEBARM: Det rører meg djupt at Bygdekinoen framleis eksisterer.

Brit Aksnes
Maskinist Ivar Tjøstheim med den flunkande nye bygdekinobilen og Sandvesanden på Skudenes i bakgrunnen.

Maskinist Ivar Tjøstheim med den flunkande nye bygdekinobilen og Sandvesanden på Skudenes i bakgrunnen.

Foto Brit Aksnes

Feature

Bygde-Cinema Paradiso

STRANDEBARM: Det rører meg djupt at Bygdekinoen framleis eksisterer.

Brit Aksnes
Ole Paus døydde før sjølvbiografien var ferdigskriven.

Ole Paus døydde før sjølvbiografien var ferdigskriven.

Foto: Nina Djæff

BokMeldingar
Ronny Spaans

Eit sandkorn i maskineriet

Ole Paus skriv mest om slektsbakgrunn og mindre om artistkarrieren i sjølvbiografien sin, men det forklarar likevel mennesket Ole Paus.

Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.

Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.

Foto: Frederik Ringnes / NTB

Samfunn
Per Anders Todal

Husforsikring i hardt vêr

Kan klimaendringane føre til at også norske heimar blir umoglege å forsikre?

Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.

Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.

Foto: Håkon Mosvold Larsen / NTB

Ordskifte
PerVaglum

Vestre må avslutte konflikter og beklage

«Svært mange av de 300.000 som jobber i Helse-
vesenet, merker daglig følgene av Helseforetaks-
modellen som nå videreføres av Ap og Sp.»

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Foto: Susana Vera / Reuters / NTB

Samfunn

Prisen for det ville vêret

I forsikringsbransjen er det langt mellom klimaskeptikarane.

Per Anders Todal
Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Foto: Susana Vera / Reuters / NTB

Samfunn

Prisen for det ville vêret

I forsikringsbransjen er det langt mellom klimaskeptikarane.

Per Anders Todal

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis