Drama

Regi: Burhan Qurbani

Berlin Alexanderplatz

Med: Welket Bungué, Albrecht Schuch, Jella Haase
Kinofilm

Framtida verkar som ein lys plass då den afrikanske flyktningen Frans (Bungué) vert skylt i land i Europa og tek seg til Berlin for å starta eit nytt og betre liv. Men når ein alt har levd på kant med loven, skal det ikkje meir enn ein skikkeleg skurk som Reinhold (Schuch) til for å bryta med alle edle intensjonar ein hadde då ein fekk den berømte andre sjansen.

Flukt og avsky

Eg har verken sett den lange TV-serien regissert av Rainer Werner Fassbinder i 1980 eller lese boka med same tittel av Alfred Döblin frå 1929. Men dei ser begge ut til å vera omfangsrike, dystre og fulle av håpløyse, akkurat som filmatiseringa som no omsider er klar for kinopremiere.

Ulovleg innvandring, illegale arbeidarar og utanlandske doplangarar er tidsriktige nemnarar som aktualiserer romanen. Og dei små pusta av håp innimellom vert ei fattig trøyst mot alt elendet ein skal gjennom som sjåar til dette tre timar lange eposet.

Filmen er på mange måtar spektakulær, med store tablå med mange menneske og eit storslege lydspor. Og så stoppar det med det sjåverdige for min del. Eg står i kryssingspunktet mellom keisemd og forarging og ei grunnleggande guffen kjensle som varar ved. Denne kjensla kjem dels av tankane på urettferda som går føre seg i den vestlege verda, men òg av at filmskaparen Burhan Qurbani har valt så opplagde grep for å vekkja avsky.

Murphys film

Særleg Albrecht Schuch i rolla som erkeslemmingen Reinhold kunne vore tona ned fleire hakk, i staden for sjablongen av den parodiske psykopaten me no treffer på. Det er klart det er forstemmande, alt det fæle som Frans må gå gjennom, og som Reinhold utset han for, men det blir som ein einaste lang Murphys lov-film, der alt som kan gå gale, går gale – utan at eg eingong trur på det.

Kva skulle då vera vitsen om ein prøver seg på sosialrealisme i storfilmformat? Ein påkosta klagesong utan anna slagkraft enn det eg kan framkalla av empati fordi eg som sagt veit at livet slik Frans opplever det, sannsynlegvis ikkje er så langt frå den sosiale realiteten.

Dei mange fæle, deprimerande møta med den kriminelle underverda gjer at Berlin Alexanderplatz kjennest som ein film eg har sett før, berre at gjensynsgleda uteblir.

Brit Aksnes

Brit Aksnes er frilans kulturarbeidar og fast filmmeldar i Dag og Tid.