Vide verda i lomma

Skjermtida tok til ved inngangen til 2000-talet ut frå den datateknologien som blei utvikla i andre halvdel av 1900-talet. Leirtavlene kom frå Mesopotamia, papyrus frå Egypt, pergament først frå Hellas, papir frå Kina, og skjermteknologien kom særleg frå USA.

Ei indisk oppfinning av ingenting har gjort skjermtida mogleg. På 2000-talet er det latinske alfabetet det mest utbreidde i verda, og dette er bygt på det fønikiske og greske. Mellom talsystema dominerer den arabiske talrekkja, som byggjer på ei indisk. I 628 legg den indiske matematikaren Brahmagupta til eit nytt siffer. Han finn opp nullen.

Denne oppfinninga var avgjerande for den datateknologien som amerikanske ingeniørar utvikla i åra etter den andre verdskrigen. Med dei matematiske symbola 0 og 1 for av og på blei elektriske impulsar styrte, og ei endeløyse av algoritmar omforma slike impulsar mellom anna til skrift og bilete. I mange tusenår hadde menneska skrive for hand rett på ymse flater. No handla alt om eitt og ingenting.

Samband for makt

Med datateknologien blir skrift ein av berebjelkane i verdsøkonomien, styrt av nokre få transnasjonale selskap.

Alt 21. mai 1948 har ingeniørane Frederic Williams og Tom Kilburn i Manchester demonstrert den første datamaskinen Manchester Mark 1, også kalla Babe. Året etter har Edmund Callis Berkeley klar ein første personleg datamaskin som han kallar Simon. Dei neste tiåra utviklar Rank Xerox, Microsoft, IBM og Apple meir og meir datakraft som blir meir og meir komprimert. Xerox Alto frå 1973 er stor som eit kjøleskap. Då Steve Jobs lanserer iPhone i 2007, kan han snart putte verda i lomma.

Er du abonnent? Logg på for å lese vidare

Digital tilgang – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.

E-postadressa di

Eg godtek vilkåra

Eller kjøp eit anna abonnement

Er du abonnent? Logg på for å lese vidare