Ho som berre ville spela
Spelaren med stor S: Irina Levitina, her frå bridge-VM i Frankrike i 1998.
Foto: Wikimedia Commons
I Leningrad i 1960-åra dukka det opp ei jente som elska spel. I pausane på sjakkurset stakk ho innom damundervisninga i naborommet og løyste oppgåver i spelet som var særs populært i Sovjetunionen, der det var vanleg med sokalla sjakk- og damklubbar. Og ho spela kort. Ho fekk adrenalin av å spele med andre menneske meir enn av teoretiske sjakkstudium. Som då Irina Levitina som ung tenåring spela mot eksverdsmeisteren for kvinner, Ljudmila Rudenko. Levitina hadde eit farleg åtak mot den kvite kongen då Rudenko vart likbleik, og ein måtte kalla på ambulansen.
– Men når skal vi halda fram, spurde Levitina domaren. – Eg har jo initiativet på dei svarte felta etter bondetrekket til f4!
Domaren Sosonko vart streng:
– Hald opp! Det står om livet, og du pratar om svarte felt!
– Men eg trugar jo f3, korleis kan ho verja seg, sa unge Irina.
Ein av sjakktrenarane hennar, stormeister Semjon Furman, hadde ein dragnad mot kortspel, særleg bridge. Tenåringsjenta og den gamle mannen vart bridgemakkarar. Dei måtte spela i løynd etter at sentralkomiteen i kommunistpartiet hadde erklært yoga, kvinnefotball og bridge (med sin aust–vest-problematikk) for å vera dekadente aktivitetar. Det vesle bridgemiljøet vart offer for politirazziaar, men på sjakkturneringar var det alltid kortspel etter runden. Viktor Kortsjnoj, som tapte to VM-kampar mot Karpov, var imponert over kortspelaren Levitina: «Korkje Karpov eller eg når henne til anklane. Eg trur ho er betre enn alle sjakkspelarar ikkje berre i Sovjet, men i heile verda.»
Sjakkarrieren til Levitina skaut fart, jamvel om ho førebudde seg til viktige parti ved å leggja ein kabal. Ho var ein komplett sportsidiot som kunne alle lagoppstillingar i fotball, basketball og ishockey. Kor som er, vart ho den beste kvinnelege sjakkspelaren i Russland og kvalifiserte seg til VM-kamp i 1984. Her tok ho leiinga mot den georgiske tittelforsvararen Maja Tsjiburdanidze, men tapte.
Då ho emigrerte til USA etter oppløysinga av Sovjetunionen i 1991, vart ho fleire gonger verdsmeister i bridge.
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonal meister i sjakk.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
I Leningrad i 1960-åra dukka det opp ei jente som elska spel. I pausane på sjakkurset stakk ho innom damundervisninga i naborommet og løyste oppgåver i spelet som var særs populært i Sovjetunionen, der det var vanleg med sokalla sjakk- og damklubbar. Og ho spela kort. Ho fekk adrenalin av å spele med andre menneske meir enn av teoretiske sjakkstudium. Som då Irina Levitina som ung tenåring spela mot eksverdsmeisteren for kvinner, Ljudmila Rudenko. Levitina hadde eit farleg åtak mot den kvite kongen då Rudenko vart likbleik, og ein måtte kalla på ambulansen.
– Men når skal vi halda fram, spurde Levitina domaren. – Eg har jo initiativet på dei svarte felta etter bondetrekket til f4!
Domaren Sosonko vart streng:
– Hald opp! Det står om livet, og du pratar om svarte felt!
– Men eg trugar jo f3, korleis kan ho verja seg, sa unge Irina.
Ein av sjakktrenarane hennar, stormeister Semjon Furman, hadde ein dragnad mot kortspel, særleg bridge. Tenåringsjenta og den gamle mannen vart bridgemakkarar. Dei måtte spela i løynd etter at sentralkomiteen i kommunistpartiet hadde erklært yoga, kvinnefotball og bridge (med sin aust–vest-problematikk) for å vera dekadente aktivitetar. Det vesle bridgemiljøet vart offer for politirazziaar, men på sjakkturneringar var det alltid kortspel etter runden. Viktor Kortsjnoj, som tapte to VM-kampar mot Karpov, var imponert over kortspelaren Levitina: «Korkje Karpov eller eg når henne til anklane. Eg trur ho er betre enn alle sjakkspelarar ikkje berre i Sovjet, men i heile verda.»
Sjakkarrieren til Levitina skaut fart, jamvel om ho førebudde seg til viktige parti ved å leggja ein kabal. Ho var ein komplett sportsidiot som kunne alle lagoppstillingar i fotball, basketball og ishockey. Kor som er, vart ho den beste kvinnelege sjakkspelaren i Russland og kvalifiserte seg til VM-kamp i 1984. Her tok ho leiinga mot den georgiske tittelforsvararen Maja Tsjiburdanidze, men tapte.
Då ho emigrerte til USA etter oppløysinga av Sovjetunionen i 1991, vart ho fleire gonger verdsmeister i bridge.
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonal meister i sjakk.
Fleire artiklar
Lars Elling har skrive eit portrett av venen Stian Carstensen.
Foto: Trond A. Isaksen
Singel og sanatorium
Lars Elling skriv sprudlande, intelligent overskotsprosa
frå sinnets undergrunn.
Oppsettingar og konsertar er ein viktig og synleg del av skolegangen på musikklinjene. Her frå Hakkebakkeskogen ved Stord vidaregåande skule.
Foto: Stord vgs
Kampen om kunstfaga
Om kunstfaglege linjer ved vidaregåande skolar har livets rett, er ein årleg debatt når elevplassar og kroner skal fordelast.
Den norske fiskeflåten er mangfaldig. Her er ringnotfartøy ved kai i Egersund våren 2017.
Foto: Per Anders Todal
Fiskar er fiskar verst
Striden om kvotemeldinga kan få Fiskarlaget til å rivne.
Mannsutvalet saman med kultur- og likestillingsminister Lubna Jaffery under overrekkinga av rapporten.
Foto: Ole Berg-Rusten
Vil avlive likestillingsmytar
Forskar Mari Teigen ønskjer seg ein kjønnsdebatt bygd på kunnskap.
Statsministeren i Storbritannia, Rishi Sunak, har varsla at dei fyrste flya mot Rwanda skal vere i lufta løpet av ti til tolv veker.
Foto: Toby Melville / Reuters / NTB
Vil nytte Rwanda
som asylskremsel
Den som prøver å ta seg til Storbritannia med båt over Den engelske kanalen for å søkje asyl, risikerer i framtida å verte sett på eit fly til Rwanda utan høve til å returnere.
Papiravisa