TikTok-taktikken

Romania står i den mest dramatiske politiske situasjonen i landets historie sidan den kommunistiske diktatoren Nicolae Ceaucescu blei avretta i 1989. Årets val har dessutan tentaklar inn i verdas mest betente konfliktar. Ida Lødemel Tvedt rapporterer frå Bucuresti.

Det har vore snakk om anti-Trump-effekten dei siste vekene, etter valsigrar for sentrum–venstre i Australia og Canada. Der har trumpske strategiar straffa seg, og mange såg for seg at noko liknande kunne skje i Romania, då dei gjekk til urnene att denne veka, etter at det opphavlege valet deira i november blei annullert. Slik gjekk det ikkje.

George Simion vann første runde med forbløffande høge tal, etter eksplisitt å ha sagt at rørsla hans var det rumenske svaret på Maga. Han poserte i «Make Romania Great Again»-kaps og drog til Washington for å la seg avbilde med Trumps næraste sirkel. Simion sa at partiet hans, AUR, var «på perfekt ideologisk linje med Maga». Trump-folk svarte med å engasjere seg i kampanjen hans. Det skada heller ikkje at Simion briljerte i sosiale medium; TikTok-videoane hans har over 30 millionar likes.

Simion vann innanlands, via utlandet. Det er der han har drive mykje av valkampen; ikkje ved å snakke til rumenarar i Romania om Romania, men ved å fri særleg til den enorme rumenske diasporaen, som han har fått med seg nesten overalt. Svært få rumenarar i utlandet røysta på han som no ligg på andreplass i valet: Nicușor Dan, borgarmeister i București, lokalt kjend som ein stor matematikar med doktorgrad frå Sorbonne. No skal det mykje til for Dan å hindre at Simion blir Romanias neste president. Og om han vinn, har Simion lova å gi ein sentral posisjon til den kansellerte Călin Georgescu, kan hende som statsminister.
 

Valet i haust blei annullert då Georgescu brått og overraskande låg an til å vinne. Jordsmonnseksperten Georgescu hadde gått frå å vere relativt ukjend til brått å skyte i vêret på meiningsmålingane, plutseleg allstadnærverande i sosiale medium. Han blei skulda for ulovleg bruk av russiskfinansierte TikTok-robotar.

J.D. Vance brukte kanselleringa som døme då han i München tora mot det han meinte var den største trusselen i Europa: ein indre tendens til å forby det ein ikkje likar. Inni all propagandaen hadde han kanskje eit poeng. Sponsa TikTok-kampanjar er del av den nye politiske røynda, og sjølv om folk bruker dei på ulovleg vis, kan det straffe seg å handheve slike lover på måtar som kan verke politisk og ikkje prinsipielt motiverte.

Er du abonnent? Logg på for å lese vidare

Digital tilgang – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.

E-postadressa di

Eg godtek vilkåra

Eller kjøp eit anna abonnement

Er du abonnent? Logg på for å lese vidare