Noregs kamp for meir gift
Mattilsynet har fleire oppgåver enn å sikre at maten er trygg.
Når grenseverdiar for giftstoff i mat skal fastsetjast, handlar det ikkje berre om vitskap og omsynet til folkehelsa. Det handlar òg om næringsinteresser, politikk og lobbyverksemd. Og i EU-systemet har norske styresmakter gong på gong kjempa for å heve grensene for giftstoff i laksefôr og fisk, synte ein artikkel i Morgenbladet og Harvest i juni i år.
I 2001 tilrådde EUs vitskaplege komité for mat ei grense for inntak av dioksin og dioksinliknande PCB på sju pikogram per kilo kroppsvekt i veka. Komiteen vurderte òg å setje ei grense for lovleg giftinnhald i mat, og dette skapte uro i fiskelandet Noreg.
«Maksimalgrenser for miljøgifter kan bli svært vanskelig å etterleve når det gjelder fet fisk. Det er klart det kan få betydelige konsekvenser for fiskeeksporten», sa avdelingsoverlege Erik Dybing ved ved Statens institutt for folkehelse til Aftenposten i mars 2001. Noreg mobiliserte eigne ekspertar for å vise at det ikkje var naudsynt med så strenge grenser for dioksin og PCB, og lukkast eit stykke på veg: EU-komiteen heva den tilrådde grensa for inntak til 14 pikogram i veka per kilo kroppsvekt, og slik var det heilt til sist veke.
Norske styresmakter har òg kjempa mange kampar for å heve grensene for ulike giftstoff i laksefôret. I 1999 vurderte fôrkomiteen i EU å setje strenge grenser for dioksin i fiskefôr. «Hvis EU i dag vedtar lave grenser for dioksin-innhold i fiskefôr, står fiskeeksport for milliarder av kroner i fare», skreiv Aftenposten. Noreg arbeidde for ei dioksingrense som var sju og ein halv gong høgare enn EU-forslaget, og vann fram i allianse med land med fiskeriinteresser kring Nordsjøen og Austersjøen.
På same vis har norsk sjømatnæring og det norske Mattilsynet gong på gong kjempa i EU for å hindre strenge grenser for andre giftstoff i laksefôret, synte Morgenbladet og Harvest i juni i år. I 2007 ville fleire land i fôrkomiteen til EU ha strengare grense for kvikksølv i fiskemjøl og fiskeolje. Noreg ville i staden tredoble grenseverdien. Grensa vart dobla. På same vis har Noreg òg arbeidd for å heve grenseverdiane for toksafen, arsen, endosulfan og ethoxyquin i fiskefôret.
Da Morgenbladet/Harvest i juni spurde Mattilsynet om arbeidet for å få EU til å tillate meir miljøgifter var gjort med tanke på trygg mat, svarte Elisabeth Wilmann, direktør for fisk og sjømat: «Alt vi gjør er ut ifra hensynet til trygg mat.»
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Når grenseverdiar for giftstoff i mat skal fastsetjast, handlar det ikkje berre om vitskap og omsynet til folkehelsa. Det handlar òg om næringsinteresser, politikk og lobbyverksemd. Og i EU-systemet har norske styresmakter gong på gong kjempa for å heve grensene for giftstoff i laksefôr og fisk, synte ein artikkel i Morgenbladet og Harvest i juni i år.
I 2001 tilrådde EUs vitskaplege komité for mat ei grense for inntak av dioksin og dioksinliknande PCB på sju pikogram per kilo kroppsvekt i veka. Komiteen vurderte òg å setje ei grense for lovleg giftinnhald i mat, og dette skapte uro i fiskelandet Noreg.
«Maksimalgrenser for miljøgifter kan bli svært vanskelig å etterleve når det gjelder fet fisk. Det er klart det kan få betydelige konsekvenser for fiskeeksporten», sa avdelingsoverlege Erik Dybing ved ved Statens institutt for folkehelse til Aftenposten i mars 2001. Noreg mobiliserte eigne ekspertar for å vise at det ikkje var naudsynt med så strenge grenser for dioksin og PCB, og lukkast eit stykke på veg: EU-komiteen heva den tilrådde grensa for inntak til 14 pikogram i veka per kilo kroppsvekt, og slik var det heilt til sist veke.
Norske styresmakter har òg kjempa mange kampar for å heve grensene for ulike giftstoff i laksefôret. I 1999 vurderte fôrkomiteen i EU å setje strenge grenser for dioksin i fiskefôr. «Hvis EU i dag vedtar lave grenser for dioksin-innhold i fiskefôr, står fiskeeksport for milliarder av kroner i fare», skreiv Aftenposten. Noreg arbeidde for ei dioksingrense som var sju og ein halv gong høgare enn EU-forslaget, og vann fram i allianse med land med fiskeriinteresser kring Nordsjøen og Austersjøen.
På same vis har norsk sjømatnæring og det norske Mattilsynet gong på gong kjempa i EU for å hindre strenge grenser for andre giftstoff i laksefôret, synte Morgenbladet og Harvest i juni i år. I 2007 ville fleire land i fôrkomiteen til EU ha strengare grense for kvikksølv i fiskemjøl og fiskeolje. Noreg ville i staden tredoble grenseverdien. Grensa vart dobla. På same vis har Noreg òg arbeidd for å heve grenseverdiane for toksafen, arsen, endosulfan og ethoxyquin i fiskefôret.
Da Morgenbladet/Harvest i juni spurde Mattilsynet om arbeidet for å få EU til å tillate meir miljøgifter var gjort med tanke på trygg mat, svarte Elisabeth Wilmann, direktør for fisk og sjømat: «Alt vi gjør er ut ifra hensynet til trygg mat.»
Fleire artiklar
Finansminister og leiar for Senterpartiet Trygve Slagsvold Vedum på landsstyremøtet i år. Partiet har falle kraftig på dei nyaste meiningsmålingane.
Foto: Thomas Fure / NTB
– Populisme er ikkje noko å vere redd for
Trass i dårlege meiningsmålingar har statssekretær Skjalg Fjellheim trua på at Senterpartiet har den beste politikken for Noreg.
Ein mann trakkar på ein plakat av Bashar al-Assad i Damaskus.
Foto: Amr Abdallah Dalsh / Reuters / NTB
Uviss lagnad for Syria
Det store spørsmålet no er kva som vil skje framover i Syria, etter at opposisjonen overraskande fort tok over heile det regimekontrollerte Syria nesten utan militær motstand.
Andrea Bræin Hovig og Tayo Cittadella Jacobsen i rollene som Marianne og Tor, som møtest på Nesoddferja.
Foto: Arthaus
Leiken kjærleik
Alle gode ting er faktisk tre, om du lurte på om trilogien til Dag Johan Haugerud held heilt til mål.
Ein atomsopp lyser opp nattehimmelen under prøvesprenginga Badger i USA i 1953.
Foto via Wikimedia Commons
Eg er dauden
Samtidig som faren for ein tredje verdskrig er større enn på eit halvt hundreår, ser vi på russiske trugsmål om bruk av atomvåpen som tomme.
Foto: Edvard Thorup
Makta og den uavhengige forskinga
«Eg er fullt klar over at mange gjorde ein stor innsats i Sør-Sudan, og med gode intensjonar.»