Den fine roman- og novelleforfattaren, essayisten, omsetjaren og framfor alt lyrikaren, Jan Jakob Tønseth (1947–2018), gjekk nyleg bort etter fleire års sjukdom. I si siste, sterkt kritikarroste diktsamling, med den påfallande tittelen Muntre dødsdikt og andre dikt (2015), siterer han den franske symbolisten Charles Baudelaire: «Med høst i hjertet har vi ingen glede» – berre for sjølv straks å seia det motsette: «Men jeg! Jeg våres som det lir mot død og natt.» I ein samstundes munter og djupt religiøs tekst, «Miraklet ved Fagervann», finn han som sjuk og nedbroten ny kraft og glede gjenom å gjera seg eitt med naturens under: «Dønn nedfor var jeg. Men da hørte jeg en røst:/ ’Stå opp du unge mann og gå til Fagervann./ (…) / Der knelte jeg ved vannets bredd og drakk./ O Jesus milde!/ Det smakte vin! Har Jesus virket i det stille? (…) Så la meg drømme, drømme om mitt liv, ja, drømme/ slik du mitt Fagervann om himlen drømmer./ Jeg bøyer meg og speiler meg i deg, du himmelblå,/ og speiler meg i evigheten i et flyktig nå.» Livsgleda i Fagervann-diktet synest nærskyld med den som veks fram i «En gledes sang», endå begge tekstane spring ut frå dødsvisse.

Humoren, livsundringa og livsgleda låg ofte like nær som dødsangsten hjå Tønseth, som til liks med fleire av dei store symbolistiske lyrikarane han ofte alluderte til, sjølv òg gjerne skreiv om vanskane med å finna eit språk for reint sjelelege opplevingar og kjenslereaksjonar: «Nu skal vi lære/ de nye ord./ Uten en lyd/ skal vi ta dem i vår munn», sa han i samlinga I denne tid (1974). Han ynskte «Å la ordene/ seierrike, lysende/ betegne det/ som ennu ikke er nevnt» (frå titteldiktet i same samlinga); han ville gripa det usynlege, som kunne løyna seg i reint sjelelege tilstandar. Og han fann gjernast det han leitte etter.

Vigdis Ystad