Statsminister Odvar Nordli døydde som 90-åring den veka Erna Solberg var gjest hos den amerikanske presidenten i Washington. Sjølv var han – så vidt – invitert til president Jimmy Carter om lag 40 år tidlegare, og det var ikkje så høg stemning mellom dei norske diplomatane da staben i Det kvite huset kunngjorde at den norske regjeringssjefen hadde fått fem minutt på dagsprogrammet til presidenten.

Litt meir vart det no, men visepresident Walter Mondale fortalde mange år seinare at han streva hardt og stort sett til fånyttes for å få Carter til å interessera seg berre litt meir for Noreg.

– Augo hans vart glasaktige kvar gong eg nemnde Norden for han, sa Mondale.

Amerikanarane har eit uttrykk for det: MEGO – my eyes glaze over. Det er eit signal om at det kan vera ein tanke å skifta emne.

Men fem eller ti minutt: Odvar Nordli gjorde det slett ikkje dårleg som gjest i Washington. Han snakka ikkje briljant engelsk, men han stakk seg ut ved at han ordla seg både konsist og presist. I den konstante ordflaumen som plagar den hovudstaden dag ut og natt inn, legg folk merke til slikt. Så får det heller vera at folk frå Stange ikkje brautar seg med å utropa seg til «svært stabile geni».

Nordli fekk ei plattform litt lenger borte i hovudgata, Pennsylvania Avenue. For han fekk vera æresgjest og talar i Den nasjonale presseklubben to kvartal frå Det kvite huset, og der har dei fleste litt betre tid. At han hadde gjort heimeleksene, viste han da han vart spurd om det ikkje var litt stussleg å styra eit land som var så lite at det knapt nok vart lagt merke til, og i alle fall ikkje var å sjå på førstesidene i dei store verdsavisene. Altså dei amerikanske presseorgana, forstår seg.

– Det går an å sjå annleis på dette, sa Nordli. – Etter 1939 har det hendt tre gonger at Noreg har vore på førstesida i New York Times sju dagar i trekk. Først gongen var i april 1940. Andre gongen var i mai 1960, da Sovjet truga oss med rakettar etter at det amerikanske U2-flyet vart skote ned over Ural på veg til Bodø. Tredje gongen var Bravo-utblåsinga på Ekofisk-feltet i 1977. Dersom det er slike ting som skal til for at det vert rydda plass for oss på amerikanske førstesider, trivst vi svært godt på innsida, vi, sa den norske statsministeren.

Seinare og ferskare hendingar har vel understreka at mange norske politikarar har grunn til å tenkja i liknande banar.

Så vart det altså ikkje to timar i Det kvite huset på Odvar Nordli. Han «kvitterte» med å reisa heim litt for tidleg; det var ei lita krise på Stortinget som kravde litt politisk reparasjonsarbeid. Men da hadde han vist ei anna side som imponerte dei få som såg det: Da han skulle innom den norske sjømannskyrkja, som enno var i Brooklyn, stod eit dusin demonstrantar på den andre sida av gata med to protestplakatar mot norsk kvalfangst. Nordli, som hadde ei amerikansk tryggingsvakt med seg, strena bort til dei for å handhelsa. Vakta vart uroleg, men dei såg like fredelege ut som dei i røynda var, og det vart ein triveleg passiar.

Vaktmannen tok det med ro. Ti år tidlegare hadde han vore i livvaktstyrken til president Lyndon Johnson. Det var Vietnam-krig, og militærleirar var dei einaste stadene der presidenten kunne tala til «folket».

Karen frå Secret Service var i god fysisk form framleis, som folk i den bransjen bør vera, men litt grå i håret etter kvart. Og han vedgjekk at tempo og trugsmål med Stange-preg høvde betre enn 1960-åra og Texas-ståk.

Heller ikkje han lengta etter førstesidene lenger.

Per Egil Hegge