«Interessant, klargjerande og velspelt Anna Karenina»
Ine Marie Wilmann i rolla som Anna Karenina og Ferdinand Falsen Hiis i rolla som grev Vronskij i framsyninga på Oslo Nye Teater.
Foto: Lars Opstad
Oslo Nye Teater, Centralteatret
Leo Tolstoj:
Anna Karenina
Dramatisert av Helen Edmundson
Omsett frå engelsk av Marianne Sævig
Regi: Maren E. Bjørseth
Scenografi: Olav Myrtvedt
Koreografi: Ida Wigdel
Kostymedesign: Alva Brosten
Styrt av blindt begjær
Oslo Nye Teater byr på ei interessant, klargjerande og velspelt tolking av russisk romanklassikar.
No har vi fått nok ei dramatisering av ein internasjonal romanklassikar, og denne gongen er dramatiseringa importert, frå engelsk. Jamvel om Helen Edmundsons tretti år gamle dramatisering nyttar nokre interessante grep, kjennest det underleg å skulle få replikkar frå russisk litteratur via engelsk i 2024. Det gav meg ei kjensle av at litt av Tolstoj blei borte på vegen.
Men sett bort frå alt dette er denne oppsetjinga absolutt sjåverdig, især av di vi ikkje blir fôra med overromantisk tragedie frå første stund. Dessutan blir Anna Kareninas lagnad effektivt parallellført med – eller kanskje heller: kontrastert mot – dei kjærleiksrøynslene den jordnære bonden Levin gjer seg. Å la dei to tale saman utan at dei er på same stad, ved at dei på direkte spørsmål («kvar er du no?») berre gjer greie for sin eigen situasjon, er verknadsfullt. Slik blir livshaldningar og verdiar, eigeninteresse og humanisme sette opp mot kvarandre på tydeleggjerande vis.
«Oppsetjinga er absolutt sjåverdig, især av di vi ikkje blir fôra med overromantisk tragedie frå første stund.»
Tragisk endelykt
Kort summert opp er Anna Karenina historia om den vakre overklassekvinna (Ine Marie Wilmann) som villig lèt seg forføre av den flotte grev Vronskij (Ferdinand Falsen Hiis) og utan sterke motførestillingar vil forlate mann og son. Ikkje berre søkjer ho si eiga lukke utanfor familien ho sjølv har valt, ho går heller ikkje av vegen for å råke andres lukke. Det er oppskrifta på sosialt og menneskeleg fall og ei tragisk endelykt.
Slik får vi ikkje berre trekanthistoria mellom Anna, ektemannen (Eldar Skar) og grev Vronskij. Men også historia om den sjølveigande bonden Levin (Eivin N. Salthe) og hans først ulukkelege kjærleik til Kitty (Maria Agwumaro). Litt i utkanten kjem vi inn på Stiva (Kim Helge Strømmen), Annas utru bror, og kona hans, Dolly (Henriette Faye-Schjøll). Tre par, tre ulike lagnader som set personane i relieff. Slik dette er gjort her, gir det større djupne og klårleik til hovudtematikken, som det elles er lett å redusere til ei forteljing om sterke, ukontrollerbare kjensler i eit russisk tsarrike anno 1870-talet (romanen kom i 1878).
Godt samspel
Scenograf Olav Myrtvedt har ramma dramatikken inn i ein tredelt installasjon, som både gir innsyn og stengjer ute, og som lett lèt seg endre i form og posisjon. Stundom opplever eg det som litt forstyrrande, når det blir mykje flytting, men i all hovudsak fungerer dette godt.
Skodespelarprestasjonane er gjennomgåande gode, samspelet likeins. Ine Marie Wilmann syter for at fleire dimensjonar ved Anna-skikkelsen kjem fram. Ho blir ikkje meir elskeleg ved det, men meir truverdig som begjærstyrt kvinne. Ferdinand Falsen Hiis gjer Vronskij til det Anna skulle ha gjennomskoda alt i byrjinga – lidenskapleg, men styrt av eigeninteresse.
Jan H. Landro
Jan H. Landro er forfattar, journalist og fast teatermeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Oslo Nye Teater, Centralteatret
Leo Tolstoj:
Anna Karenina
Dramatisert av Helen Edmundson
Omsett frå engelsk av Marianne Sævig
Regi: Maren E. Bjørseth
Scenografi: Olav Myrtvedt
Koreografi: Ida Wigdel
Kostymedesign: Alva Brosten
Styrt av blindt begjær
Oslo Nye Teater byr på ei interessant, klargjerande og velspelt tolking av russisk romanklassikar.
No har vi fått nok ei dramatisering av ein internasjonal romanklassikar, og denne gongen er dramatiseringa importert, frå engelsk. Jamvel om Helen Edmundsons tretti år gamle dramatisering nyttar nokre interessante grep, kjennest det underleg å skulle få replikkar frå russisk litteratur via engelsk i 2024. Det gav meg ei kjensle av at litt av Tolstoj blei borte på vegen.
Men sett bort frå alt dette er denne oppsetjinga absolutt sjåverdig, især av di vi ikkje blir fôra med overromantisk tragedie frå første stund. Dessutan blir Anna Kareninas lagnad effektivt parallellført med – eller kanskje heller: kontrastert mot – dei kjærleiksrøynslene den jordnære bonden Levin gjer seg. Å la dei to tale saman utan at dei er på same stad, ved at dei på direkte spørsmål («kvar er du no?») berre gjer greie for sin eigen situasjon, er verknadsfullt. Slik blir livshaldningar og verdiar, eigeninteresse og humanisme sette opp mot kvarandre på tydeleggjerande vis.
«Oppsetjinga er absolutt sjåverdig, især av di vi ikkje blir fôra med overromantisk tragedie frå første stund.»
Tragisk endelykt
Kort summert opp er Anna Karenina historia om den vakre overklassekvinna (Ine Marie Wilmann) som villig lèt seg forføre av den flotte grev Vronskij (Ferdinand Falsen Hiis) og utan sterke motførestillingar vil forlate mann og son. Ikkje berre søkjer ho si eiga lukke utanfor familien ho sjølv har valt, ho går heller ikkje av vegen for å råke andres lukke. Det er oppskrifta på sosialt og menneskeleg fall og ei tragisk endelykt.
Slik får vi ikkje berre trekanthistoria mellom Anna, ektemannen (Eldar Skar) og grev Vronskij. Men også historia om den sjølveigande bonden Levin (Eivin N. Salthe) og hans først ulukkelege kjærleik til Kitty (Maria Agwumaro). Litt i utkanten kjem vi inn på Stiva (Kim Helge Strømmen), Annas utru bror, og kona hans, Dolly (Henriette Faye-Schjøll). Tre par, tre ulike lagnader som set personane i relieff. Slik dette er gjort her, gir det større djupne og klårleik til hovudtematikken, som det elles er lett å redusere til ei forteljing om sterke, ukontrollerbare kjensler i eit russisk tsarrike anno 1870-talet (romanen kom i 1878).
Godt samspel
Scenograf Olav Myrtvedt har ramma dramatikken inn i ein tredelt installasjon, som både gir innsyn og stengjer ute, og som lett lèt seg endre i form og posisjon. Stundom opplever eg det som litt forstyrrande, når det blir mykje flytting, men i all hovudsak fungerer dette godt.
Skodespelarprestasjonane er gjennomgåande gode, samspelet likeins. Ine Marie Wilmann syter for at fleire dimensjonar ved Anna-skikkelsen kjem fram. Ho blir ikkje meir elskeleg ved det, men meir truverdig som begjærstyrt kvinne. Ferdinand Falsen Hiis gjer Vronskij til det Anna skulle ha gjennomskoda alt i byrjinga – lidenskapleg, men styrt av eigeninteresse.
Jan H. Landro
Jan H. Landro er forfattar, journalist og fast teatermeldar i Dag og Tid.
Fleire artiklar
Rosa rullar av gris – men om skinka er ekte eller ikkje, er ikkje godt å seie ut frå eit bilete.
Foto: Pxhere.com
Kokt skinke
Ikkje eingong «ekte» er det det ein gong var.
Gunnhild Øyehaug har skrive bøker i mange sjangrar etter diktdebuten i 1998. Ho er også lærar ved Skrivekunstakademiet i Hordaland.
Foto: Helge Skodvin
Bulletinar frå ein medviten romanperson
Gunnhild Øyehaug skriv friskt og morosamt om draum og røynd i metaland.
VINNAREN: På søndag vart Herbert Kickls Fridomsparti (FPÖ) for første gongen største parti i det austerrikske parlamentsvalet. Får partiet makt, vil dei jobbe for å oppheve sanksjonar mot Russland.
Foto: Lisa Leutner / Reuters/ NTB
Politikk i grenseland
Austerrikarane ser på seg sjølv som ein fredsnasjon. Likevel røystar ein tredel på prorussiske høgrepopulistar.
Butikkvindauge i Worth Avenue i Palm Beach i Florida.
Alle foto: Håvard Rem
Det blonde reservatet
PALM BEACH: Krig og folkevandring verkar inn på alle vestlege val. Eit amerikansk presidentval kan verka andre vegen òg.
Joaquin Phoenix spelar hovudrolla som Joker.
Foto: Warner Bros. Discovery
Dyster dobbeldose
Denne runden med Jokeren ber det same mørket med nye tonar.