Standard-
innspelinga

Wolfgang Amadeus Mozart:

Mozart Overtures

Operaorkesteret; dir.: Rinaldo Alessandrini. Naive 2009

Eg er mellom dei som føretrekkjer å høyra musikk frå eldre epokar bli framført på «originalinstrument», altså kopiar av instrument frå tida musikken blei til i. Når det gjeld renessansemusikk, er det heilt avgjerande. Også i barokk orkestermusikk skal det, når ein nyttar moderne instrument, godt gjerast å få til den transparente klangen og kvikke artikulasjonen som kjenneteiknar barokkinstrument.

I wienerklassisk musikk, derimot (verk frå slutten av 1700-talet og byrjinga av 1800-talet), kan ei historisk korrekt tolking langt på veg kompensera for bruken av «ukorrekt» instrumentarium: Er dirigenten god nok og orkestermusikarane fleksible nok til å imitera den historiske klangen – med vibratofattige strykarar og smidig artikulasjon i treblåsarane – kan det låta utmerkt. Trass alt er det ikkje instrumenta, men musikarane som får musikken til å klinga.

Dramatisk

Eit godt døme på kor godt wienerklassikarar kan låta når dei blir framførte med moderne symfoniorkester, er albumet som Operaorkesteret i 2009 gav ut med Wolfgang Amadeus Mozarts (1756–1791) operaouverturar. Dirigenten var Rinaldo Alessandrini, ein italiensk cembalist og barokkekspert som Den Norske Opera & Ballett hadde eit fruktbart samarbeid med i oppsetjingar av mange Händel- og Mozart-operaar.

Kjemien mellom dirigent og instrumentalistar må ha vore optimal. Ikkje berre verkar det som om orkesteret klarer å realisera alle dei speletekniske intensjonane til Alessandrini. Det greier òg å få fram dramatikken i det reint instrumentale som eg kjenner frå Alessandrinis innspelingar med italiensk barokkmusikk, der han dirigerer sitt eige tidlegmusikkensemble, Concerto Italiano.

Klangregi

Særleg imponerande er albumet med tanke på at dette var Alessandrinis aller fyrste innspeling med moderne symfoniorkester. Den stramme klangregien, der han får heile musikarapparatet til å røra seg grasiøst og synkront som ein sildestim, høyrer me i sinfoniaen til Figaros bryllaup. Han overdriv ikkje dei dynamiske kontrastane mellom piano og forte (dirigentar med barokkbakgrunn er gjerne i overkant bombastiske når dei tolkar Mozart) og utnyttar nyansar i klangfarge og artikulasjon for å variera uttrykket.

Ouverturen til Tryllefløyta er òg strålande. Partiet med dei tungt seremonielle akkordane i opninga, dei som mange dirigentar ikkje klarer å setja skikkeleg i samanheng med kvarandre (akkordane blir ståande som separate, statiske «klangsøyler»), har hjå Alessandrini driv og puls jamvel i pausane. Fugen som fylgjer, er suveren. Eksentriske betoningar gjev den «lærde» fugeforma eit skjer av komikk – ein forsmak på blandinga av skjemt og alvor som kjem seinare i operaen.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikk­meldar i Dag og Tid.