I Milano finst det praktfulle veggmåleriet «Nattverden» av Leonardo da Vinci. Verket er sårbart, og berre ei handfull slepp inn om gangen for å oppleve verket i nokre få minutt, så vert dei jaga ut att. Slike restriksjonar vert meir og meir vanlege verda over, i takt med den kraftige auka av turistar så vel som klimaendringar. I tillegg vert uerstattelege delar av verdsarven stolne eller øydelagde over ein låg sko. Såleis er det viktigare enn nokon gong med god dokumentasjon av verka, og også kunne oppleve kunsten på alternative måtar.

Då eg besøkte festspela i Bergen, fekk eg ei virtuell kunstoppleving i Grieghallen. Gjennom ein hjelm med øyretelefonar og briller fekk eg vere hovudpersonen i eit stykke av Paul Auster. Inntrykka endrar seg etter korleis ein beveger seg, og det kjentest svært ekte ut.

Mange museum har teke eit steg vidare og bygd opp eigne rom som simulerer kjende bygningar med ein teknologi som ikkje krev briller, men eit særleg laserlys. Medan VR-briller er ei personleg oppleving, kan desse romma opplevast i fellesskap.

Ei kjent simulering er «Pure Land» frå 2012, som viser ei av dei rikt utsmykka Mogao-grottene i Kina. Måleria i dei buddhistiske grottetempla er sårbare for luftfukt, og området er stengt for besøkande. «Pure Land» vert vist inne i eit rom som vert bygd i same format som tempelet, og kan opplevast i tre dimensjonar over 360 grader. I tillegg til kjensla av å vere inne i tempelet, kan ein nytte nettbrett til å granske detaljer som ville vere vanskeleg å sjå med auga. Det er endåtil laga animasjonar av nokre musikantar i måleriet, slik at ein kan høyre korleis instrumenta klang.

Den virtuelle rekonstruksjon «Pure Land» er framleis på vandring frå museum til museum, for tida å sjå ved Simon Fraser University i Vancouver.

Sjølv om teknologien gir oss sterke opplevingar, er det nok ei god stund til ei datasimulering slår opplevinga av å vere der. Så om ein er i Milano, anbefaler eg at ein ikkje nøyer seg med den virtuelle versjonen av «Nattverden», men bestiller billett i god tid, godtek den høge prisen og stiller seg i kø for dei femten minutta ein får saman med verket.

Eva Furseth