Trafficking er ikkje eit moderne problem.
Roald Rynning skriv om norske kvinner som vart tvinga til prostitusjon i utlandet.
Foto: Anna Julia Granberg
Sakprosa
Roald Rynning:
Den hvite slavehandelen. Trafficking av norske jenter 1880–1914
Cappelen Damm
Nauda lærer naken kvinne å spinne. Dei var nok ikkje nakne, dei kvinnene som frå midten av 1850-åra og fram til 1. verdskrig søkte jobbar i utlandet. Men dei levde i naud. Så mange som 50.000 kvinner kan ha søkt seg til utlandet. Kanskje trudde dei på smussannonsane, som søkte etter «stuepiger», «barnepiger» eller kabaretartistar. Men sanninga var at dei fleste enda opp som enkle byte for bordellagentar, og hamna i prostitusjon.
Frå bygd og by
Rynning har sett seg føre å gå etter i saumane kvifor og kor mange som faktisk hamna i slaveri. For når dei fyrst kom seg til dei større europeiske byane, vikla dei seg snøgt inn i eit uføre som dei der heime i Noreg korkje hadde råd eller høve til å kjøpe dei fri frå, kor mykje dei enn ønskte.
Kvinnene var frå by og bygd. Bygdejentene som først søkte seg inn til Kristiania, var oftast ikkje fine nok til å få seg jobb som tenestejenter. Med liten eller ingen skule bak seg, hadde dei heller ikkje kvalifikasjonar til å få seg jobbar i butikkar eller på kontor. Somme av dei enda opp som prostituerte.
Hjelpeforeiningar
Korleis gjekk det med dei norske jentene? Ikkje før etter 25 år byrja avisene i Noreg å skrive om dei store farane. Hjelpeforeiningar vart oppretta, både i Noreg og i utlandet, men det hjelpte lite: Mange satsa framleis på å finne lukka og reiste ut. Mange kvinner vart selde vidare frå europeiske byar, til andre land langt vekke, som Russland og land i Sør-Amerika.
Rynning vil dokumentere lagnadene til dei norske kvinnene. Med stort forteljaroverskot gjev han lesaren eit rikt innblikk i forskinga på den kvite slavehandelen. Boka trekkjer parallellar til Noreg i dag, når traffickinga igjen er aktuelt, men no med motsett retning og utanlandske kvinner: I dag er Noreg eit transitt- og mottakarland for kvinnehandel. Ein skulle tru vi hadde lært, men nei. Rynning får godt fram likskapen og dei tragiske lagnadane som vandrar mellom oss framleis, midt i Oslos gater.
Eskil Skjeldal
Eskil Skjeldal er bibliotekar og fast skribent i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Sakprosa
Roald Rynning:
Den hvite slavehandelen. Trafficking av norske jenter 1880–1914
Cappelen Damm
Nauda lærer naken kvinne å spinne. Dei var nok ikkje nakne, dei kvinnene som frå midten av 1850-åra og fram til 1. verdskrig søkte jobbar i utlandet. Men dei levde i naud. Så mange som 50.000 kvinner kan ha søkt seg til utlandet. Kanskje trudde dei på smussannonsane, som søkte etter «stuepiger», «barnepiger» eller kabaretartistar. Men sanninga var at dei fleste enda opp som enkle byte for bordellagentar, og hamna i prostitusjon.
Frå bygd og by
Rynning har sett seg føre å gå etter i saumane kvifor og kor mange som faktisk hamna i slaveri. For når dei fyrst kom seg til dei større europeiske byane, vikla dei seg snøgt inn i eit uføre som dei der heime i Noreg korkje hadde råd eller høve til å kjøpe dei fri frå, kor mykje dei enn ønskte.
Kvinnene var frå by og bygd. Bygdejentene som først søkte seg inn til Kristiania, var oftast ikkje fine nok til å få seg jobb som tenestejenter. Med liten eller ingen skule bak seg, hadde dei heller ikkje kvalifikasjonar til å få seg jobbar i butikkar eller på kontor. Somme av dei enda opp som prostituerte.
Hjelpeforeiningar
Korleis gjekk det med dei norske jentene? Ikkje før etter 25 år byrja avisene i Noreg å skrive om dei store farane. Hjelpeforeiningar vart oppretta, både i Noreg og i utlandet, men det hjelpte lite: Mange satsa framleis på å finne lukka og reiste ut. Mange kvinner vart selde vidare frå europeiske byar, til andre land langt vekke, som Russland og land i Sør-Amerika.
Rynning vil dokumentere lagnadene til dei norske kvinnene. Med stort forteljaroverskot gjev han lesaren eit rikt innblikk i forskinga på den kvite slavehandelen. Boka trekkjer parallellar til Noreg i dag, når traffickinga igjen er aktuelt, men no med motsett retning og utanlandske kvinner: I dag er Noreg eit transitt- og mottakarland for kvinnehandel. Ein skulle tru vi hadde lært, men nei. Rynning får godt fram likskapen og dei tragiske lagnadane som vandrar mellom oss framleis, midt i Oslos gater.
Eskil Skjeldal
Eskil Skjeldal er bibliotekar og fast skribent i Dag og Tid.
Med stort forteljaroverskot gjev han lesaren eit rikt innblikk i forskinga på den kvite slavehandelen.
Fleire artiklar
Stig Amdam og Ragnhild Gudbrandsen spelar hovudrollene i stykket av August Strindberg.
Foto: Magnus Skrede / Den Nationale Scene
Krigen mellom kjønna
Dødsdansen er eit ekteskapsdrama der komikken får for stor plass, men spelestilane utfordrar kvarandre på interessant vis.
Kina fyrer på alle sylindrane: Ingen bygger ut så mykje kolkraft som kinesarane gjer. Biletet viser eit kolkraftverk i Dingzhou i Hebei-provinsen.
Foto: Ng Han Guan / AP / NTB
Ein straum av problem
Straumforbruket i verda aukar framleis raskare enn fornybar kraftproduksjon. Kolkraftverk skal varme kloden i mange år enno.
Nana rise-Lynum er redaktør i Norsk Barneblad.
Foto: Per Anders Todal
Å gi barn det dei ikkje veit at dei vil ha
Norsk Barneblad vart skipa i 1887 og har kome ut kvart år sidan. Sist helg fekk Nana Rise-Lynum Målprisen frå Noregs Mållag for innsatsen som redaktør.
Den såkalla hysjpengesaka mot Donald Trump er inne i andre veke i retten i New York.
Illustrasjon: Jane Rosenberg / Reuters
Høgt spel i New York
Straffesaka som no går føre seg mot Trump, er den han har størst sjanse til å verte frikjend i. Og vert han det, kan saka òg gje han fleire veljarar, seier kommentator Jan Arild Snoen.
Frå markeringa av den internasjonale kvinnedagen i Oslo sentrum.
Foto: Håkon Mosvold Larsen / NTB
Bollestad sprer myter og faktafeil
Vi må skille mellom hva som skal løses av abortloven, og hva som skal løses andre steder.
Papiravisa