JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

BokMeldingar

«Språklege overraskingar i nesten kvar line.»

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Kristina Lugn var både lyrikar og dramatikar. Utgjevingane Hei så lenge, ha det bra! og Slett ikkje verst er komne ut etter at ho døydde i 2020.

Kristina Lugn var både lyrikar og dramatikar. Utgjevingane Hei så lenge, ha det bra! og Slett ikkje verst er komne ut etter at ho døydde i 2020.

Foto via Wikimedia Commons

Kristina Lugn var både lyrikar og dramatikar. Utgjevingane Hei så lenge, ha det bra! og Slett ikkje verst er komne ut etter at ho døydde i 2020.

Kristina Lugn var både lyrikar og dramatikar. Utgjevingane Hei så lenge, ha det bra! og Slett ikkje verst er komne ut etter at ho døydde i 2020.

Foto via Wikimedia Commons

2580
20240315
2580
20240315

Dikt

Kristina Lugn:

Hei så lenge, ha det bra! // «Slett ikke verst»

Gjendikta til norsk av Camilla Groth
Cappelen Damm

Heimlaus og forlaten i Folkhemmet

Språklege overraskingar finst i nesten kvar line hos Kristina Lugn.

Etter at den svenske lyrikaren Kristina Lugn (f. 1949) døydde i 2020, kom det to posthume utgjevingar: Hei så lenge, ha det bra! i 2023, som blei nominert til Nordisk råds litteraturpris. Og i 2022 kom Slett ikke verst, som samla etterlatne dikt og skisser. Desse har Camilla Groth gjendikta til eit svært kvikt og direkte språk, heilt i tråd med Lugns poetiske stil. Lugn skriv ein livleg, rå, beisk og leikande poesi som det er ei stor glede å lese. Overraskingar finst i nesten kvar line.

Lugn fører vidare arven etter den svenske 60-talskonkretismen, med poetar og forfattarar som Sonja Åkesson, Jarl Hammarberg og Erik Beckman. Lugn var ein skikkelse i svensk ålmente og blei og er ein folkekjær poet. Ho skreiv også ein del dramatikk, oppført på det vesle Teater Brunnsgatan Fyra som Allan Edwall dreiv, og som Lugn seinare leia.

«Poesien rommar store kontrastar og brå kast.»

Om det er noko som heimsøker båe desse diktbøkene, er det døden, i alle fasettar. Hos Lugn representerer døden eit utal vekslande tydingar, frå å vere svært angstskapande og skremmande til noko nesten kjærleg eller burlesk: «Det fins en De Døde mammaenes lekeplass/ nord for kirkegården, en fornøyelsespark/ rett ved siden av skyttergravene, et ødelagt tivoli/ der alle barna får fribilletter.»

I eit opplysande og poengtert etterord kallar Camilla Groth poesien til Lugn for «kjøkkenbenkrealisme» og peikar på kor sentralt huset, heimen, ja, «folkhemmet» er som konkret og metaforisk utgangs- og referansepunkt i desse to diktbøkene. Og som med døden blir desse omgrepa nytta i ei rekkje ulikarta og kontrastrike tydingssamanhengar, både som klaustrofobisk kvinnefengsel og stad for eksistensielle grubleri. I strofe to i diktet sitert ovanfor står det: «Kjærligheten evner overhodet ingenting/ om den ikke iverksettes./ De hjemløse sier aldri/ at jorden er menneskets hjem.»

Kristina Lugns poesi verkar som eit oppkomme av treffande enkeltformuleringar. Poesien hennar rommar store kontrastar og brå kast, han går frå det humørfylte og satiriske til det alvorlege og såre, for så å slå over i det beiske, brutale: «Den kommende tidens/ tunge åndedrett høres langsomt/ gjennom hverdagssyslene. Hjemme hos meg/ setter et barn seg fast i slåmaskinen».

Sindre Ekrheim

Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Dikt

Kristina Lugn:

Hei så lenge, ha det bra! // «Slett ikke verst»

Gjendikta til norsk av Camilla Groth
Cappelen Damm

Heimlaus og forlaten i Folkhemmet

Språklege overraskingar finst i nesten kvar line hos Kristina Lugn.

Etter at den svenske lyrikaren Kristina Lugn (f. 1949) døydde i 2020, kom det to posthume utgjevingar: Hei så lenge, ha det bra! i 2023, som blei nominert til Nordisk råds litteraturpris. Og i 2022 kom Slett ikke verst, som samla etterlatne dikt og skisser. Desse har Camilla Groth gjendikta til eit svært kvikt og direkte språk, heilt i tråd med Lugns poetiske stil. Lugn skriv ein livleg, rå, beisk og leikande poesi som det er ei stor glede å lese. Overraskingar finst i nesten kvar line.

Lugn fører vidare arven etter den svenske 60-talskonkretismen, med poetar og forfattarar som Sonja Åkesson, Jarl Hammarberg og Erik Beckman. Lugn var ein skikkelse i svensk ålmente og blei og er ein folkekjær poet. Ho skreiv også ein del dramatikk, oppført på det vesle Teater Brunnsgatan Fyra som Allan Edwall dreiv, og som Lugn seinare leia.

«Poesien rommar store kontrastar og brå kast.»

Om det er noko som heimsøker båe desse diktbøkene, er det døden, i alle fasettar. Hos Lugn representerer døden eit utal vekslande tydingar, frå å vere svært angstskapande og skremmande til noko nesten kjærleg eller burlesk: «Det fins en De Døde mammaenes lekeplass/ nord for kirkegården, en fornøyelsespark/ rett ved siden av skyttergravene, et ødelagt tivoli/ der alle barna får fribilletter.»

I eit opplysande og poengtert etterord kallar Camilla Groth poesien til Lugn for «kjøkkenbenkrealisme» og peikar på kor sentralt huset, heimen, ja, «folkhemmet» er som konkret og metaforisk utgangs- og referansepunkt i desse to diktbøkene. Og som med døden blir desse omgrepa nytta i ei rekkje ulikarta og kontrastrike tydingssamanhengar, både som klaustrofobisk kvinnefengsel og stad for eksistensielle grubleri. I strofe to i diktet sitert ovanfor står det: «Kjærligheten evner overhodet ingenting/ om den ikke iverksettes./ De hjemløse sier aldri/ at jorden er menneskets hjem.»

Kristina Lugns poesi verkar som eit oppkomme av treffande enkeltformuleringar. Poesien hennar rommar store kontrastar og brå kast, han går frå det humørfylte og satiriske til det alvorlege og såre, for så å slå over i det beiske, brutale: «Den kommende tidens/ tunge åndedrett høres langsomt/ gjennom hverdagssyslene. Hjemme hos meg/ setter et barn seg fast i slåmaskinen».

Sindre Ekrheim

Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.

Fleire artiklar

Maskinist Ivar Tjøstheim med den flunkande nye bygdekinobilen og Sandvesanden på Skudenes i bakgrunnen.

Maskinist Ivar Tjøstheim med den flunkande nye bygdekinobilen og Sandvesanden på Skudenes i bakgrunnen.

Foto Brit Aksnes

Feature

Bygde-Cinema Paradiso

STRANDEBARM: Det rører meg djupt at Bygdekinoen framleis eksisterer.

Brit Aksnes
Maskinist Ivar Tjøstheim med den flunkande nye bygdekinobilen og Sandvesanden på Skudenes i bakgrunnen.

Maskinist Ivar Tjøstheim med den flunkande nye bygdekinobilen og Sandvesanden på Skudenes i bakgrunnen.

Foto Brit Aksnes

Feature

Bygde-Cinema Paradiso

STRANDEBARM: Det rører meg djupt at Bygdekinoen framleis eksisterer.

Brit Aksnes
Ole Paus døydde før sjølvbiografien var ferdigskriven.

Ole Paus døydde før sjølvbiografien var ferdigskriven.

Foto: Nina Djæff

BokMeldingar
Ronny Spaans

Eit sandkorn i maskineriet

Ole Paus skriv mest om slektsbakgrunn og mindre om artistkarrieren i sjølvbiografien sin, men det forklarar likevel mennesket Ole Paus.

Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.

Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.

Foto: Frederik Ringnes / NTB

Samfunn
Per Anders Todal

Husforsikring i hardt vêr

Kan klimaendringane føre til at også norske heimar blir umoglege å forsikre?

Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.

Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.

Foto: Håkon Mosvold Larsen / NTB

Ordskifte
PerVaglum

Vestre må avslutte konflikter og beklage

«Svært mange av de 300.000 som jobber i Helse-
vesenet, merker daglig følgene av Helseforetaks-
modellen som nå videreføres av Ap og Sp.»

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Foto: Susana Vera / Reuters / NTB

Samfunn

Prisen for det ville vêret

I forsikringsbransjen er det langt mellom klimaskeptikarane.

Per Anders Todal
Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Foto: Susana Vera / Reuters / NTB

Samfunn

Prisen for det ville vêret

I forsikringsbransjen er det langt mellom klimaskeptikarane.

Per Anders Todal

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis