Nyansar gjev ein spennande, litt stivbeint barnefilm frå krigen livets rett.

FAMILIEFILM/KRIGSFILM

Regi: Johanne Helgeland

Flukten over grensen

Med: Anna Sofie Skarholt, Bo Lindquist-Ellingsen

Gerda (Skarholt) er ein fantasifull tiåring med hjarte på rette staden, som leikar musketer medan broren (Lindquist-Ellingsen) leflar med den tyske okkupasjonsmakta under den andre verdskrigen. Ho er ikkje imponert. Då foreldra blir tekne av politiet finn syskena to jødiske barn i kjellaren. Gerda vil gje alt for å hjelpe dei to til Sverige.

Nazinyansar

Den norske appetitten på filmar om Krigen med stor K er endelaus, i sterk kontrast til refleksjonsnivået som plar prege produksjonane våre. Eg møter ofte nye bidrag med surmaga skepsis. Difor er det til glede når ein konvensjonell og likefram film som er tilpassa smårollingar maktar å få fram nokre nyansar som set Max Manus og Den 12. mann i skuggen. Det skal ikkje mykje til. Ein NS-nysgjerrig gut kan ha noko godt i seg. Ein tysk soldat kan vere vennleg innstilt til å la barn vere i fred. Mot og svik kan skjule seg i både barn og gamle damer.

Støl, men stødig

Noko av frykta for ein norsk krigsfilm med NFI-stempel er på sin plass. Dialogen er stundom stivbeint, trass i at suksessforfølgde Maja Lunde er med på manus, men stilen skjemmer ikkje opplevinga noko særlig. Flukten over grensen er ein solid og stor produksjon med spenning. Så er det vel verdt det med endå ein runde for borna, så lenge ein med enkle grep får fram at verda ikkje er svartkvit, sjølv om ein skal skilje rett frå gale. Rasisme truar semittiske folk i Europa i dag, anten dei er jødiske eller arabiske. Då kan dei unge trenge ein tilgjengeleg, nervepirrande og nyansert historietime med heltar på eigen alder.

Håkon Tveit

Håkon Tveit er lektor i latinamerikansk kultur og historie ved Universitetet i Bergen og fast filmmeldar i Dag og Tid

Tre på topp

På nett finn ein fleire gode norske filmar om born på flukt:

1) 69 minutter av 86 dager. Egil Håskjold Larsen 2017. Stilisten Larsen vann ein gjev pris på gigantiske Hot Docs i Toronto for ei reise som tek perspektivet til barn i bokstavelig, visuell forstand.

2) Brennende minner. Ellen-Astri Lundby 2018. I eit vakkert konsept samtalar folk som flykta frå Finnmark som born under andre verdskrigen med born som har flykta frå krig til Finnmark i dag.

3) Bawke. Hisham Zaman 2005. Kurdiske Zaman viste si store forteljarkraft med tiårets kortfilm. Ein irakisk familie flyktar gjennom Europa med håp for neste generasjon.

H.T.