Turmat
Eit kjent namn på natur-TV treng ikkje bety at ein er god på frysekjøkkenet.
Tru det eller ei, men av og til er ikkje matlaginga det viktigaste – som her, på tur på Svalbard.
Foto: Heiko Junge / NTB
For å slå det fast med ein gong: Turmat er eigentleg ikkje noko anna enn mat. Alt du kan lage heime på kjøkkenet ditt, kan du òg lage ute i naturen – berre du legg til rette for det. Nokre rettar er meir eigna enn andre. Det er til dømes enklare å bake poteter i glørne enn å lage fløytegratinerte poteter på bål, men sjølv pommes frites, pizza og ferskt brød er fullt mogleg å få til om ein førebur seg godt og er viljug til å bere med seg nokre rekvisittar.
For det finst turar der det ikkje er noko problem å ha med seg steikepanne, kasseroller og diverse kaffiremedium. Men det er ikkje dei turane vi skal ta for oss i dag. For av og til, når du er på tur, vil du tenke minst mogleg på å ete. Då er det heilt greitt å ty til frysetørka turmat i vakuumerte porsjonspakningar.
Tørrmat
Frysetørka mat kan endåtil smake heilt ok. Og kvifor skulle det ikkje smake heilt ok, eigentleg? Frysetørka mat er jo til sjuande og sist ikkje noko anna enn det Toro serverer oss kvar dag, om vi lèt dei selje oss suppeposar. Å frysetørke vil seie å fryse mat, for så å fjerne isen – altså den delen av råvara som er vatn. Ved å fjerne vatn held maten seg lenger og veg mindre.
Den tørka pastaen i turmaten er tørka pasta som den du kjøper i butikken, berre med kortare koketid. Havregraut og potetstappe i turmatposar er akkurat det same som havregraut og potetstappe frå Axa, Mills eller Hoff.
Med andre ord er det berre éin grunn til å betale 69 kroner for ein pakke potetmos frå Lars Monsens nye turmatkolleksjon i staden for å betale 16 kroner for ein pose potetmos hjå Spar: Dersom du ikkje har noko å blande potetmosen i. For der dei fleste turmattolepakningar – dei til Lars Monsen inkludert – toler kokande vatn, gjer dei fleste butikkplastpakningane ikkje det. Men dersom du har med deg noko til å koke vatn i, er jo sjansen stor for at du også har noko å blande – og ete – potetmos i. Her kan vi altså spare ein heil femtilapp berre på potetmosen.
Pasta Bolognese
Men kva med litt meir kompliserte middagsrettar – er det nokon skilnad mellom dei ulike turmatprodusentane? Der Real Turmat lenge var nærast einerådande på den norske marknaden, har dei no fått konkurranse av både Gilde og, altså, turikon Lars Monsen. Alle tre har dei éin rett til felles: Pasta Bolognese. Lat oss teste.
Monsens Bolognese inneheld nærare halvparten pasta – 44 prosent for å vere nøyaktig. Det kan høyres mykje ut, men ein skal hugse på at dei fleste meiner det er viktig å få i seg rikeleg med karbohydrat når ein er på tur, for det er der ein hentar den lettast tilgjengelege energien.
Det kan likevel hende det bikkar litt over når neste ingrediens på lista også er eit karbohydrat – eit fullstendig tomt karbohydrat, for å vere nøyaktig. Maisstivelse inneheld nemleg berre akkurat det – stivelse, som gjev høg blodsukkerstigning og rask energi, men absolutt ingenting anna.
Vidare på lista er her tørka grønsaker og eit erteproteinteksturat (eit ord som berre gjev meg google-treff på polsk). Monsen har, kanskje inspirert av kona, laga ein vegansk bolognese-variant – og all ære til han for det. Men er ikkje innhaldslista likevel temmeleg keisam – og ikkje minst – temmeleg langt frå naturen? Ein ting er å nytte maisstivelse som eit konsistensstoff i ein saus, men å ha det som hovudingrediens er, bokstavleg tala, temmeleg smaklaust.
At Real Turmat òg har pasta øvst på si innhaldsliste, er mindre overraskande enn deira ingrediens nummer to: kjøtpudding. Årsaka er at dei ikkje har tatt seg råd til å bruke reint kjøt, men i staden brukar ei farseblanding av storfekjøt og potetmjøl.
Hjå Gilde er det derimot andre bollar. Her utgjer sausen 88 prosent av produktet – og reint svinekjøt har fått nærare ein femtedel av sauseplassen. Likevel er næringsinnhaldet like høgt som hjå Monsen – berre med bitte litt meir protein og litt mindre karbohydrat.
Eg trur ikkje det gjer noko. Snarare tvert om: Det er meir enn nok næring i all denne turmaten. Noko av det beste med å vere på tur er jo at ein ikkje treng å tenke på om ein et for mykje. Ein kan likevel ete godt. Og skal eg ete Pasta Bolognese, trur eg eg kjem best ut med varianten frå Gilde.
Siri Helle
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
For å slå det fast med ein gong: Turmat er eigentleg ikkje noko anna enn mat. Alt du kan lage heime på kjøkkenet ditt, kan du òg lage ute i naturen – berre du legg til rette for det. Nokre rettar er meir eigna enn andre. Det er til dømes enklare å bake poteter i glørne enn å lage fløytegratinerte poteter på bål, men sjølv pommes frites, pizza og ferskt brød er fullt mogleg å få til om ein førebur seg godt og er viljug til å bere med seg nokre rekvisittar.
For det finst turar der det ikkje er noko problem å ha med seg steikepanne, kasseroller og diverse kaffiremedium. Men det er ikkje dei turane vi skal ta for oss i dag. For av og til, når du er på tur, vil du tenke minst mogleg på å ete. Då er det heilt greitt å ty til frysetørka turmat i vakuumerte porsjonspakningar.
Tørrmat
Frysetørka mat kan endåtil smake heilt ok. Og kvifor skulle det ikkje smake heilt ok, eigentleg? Frysetørka mat er jo til sjuande og sist ikkje noko anna enn det Toro serverer oss kvar dag, om vi lèt dei selje oss suppeposar. Å frysetørke vil seie å fryse mat, for så å fjerne isen – altså den delen av råvara som er vatn. Ved å fjerne vatn held maten seg lenger og veg mindre.
Den tørka pastaen i turmaten er tørka pasta som den du kjøper i butikken, berre med kortare koketid. Havregraut og potetstappe i turmatposar er akkurat det same som havregraut og potetstappe frå Axa, Mills eller Hoff.
Med andre ord er det berre éin grunn til å betale 69 kroner for ein pakke potetmos frå Lars Monsens nye turmatkolleksjon i staden for å betale 16 kroner for ein pose potetmos hjå Spar: Dersom du ikkje har noko å blande potetmosen i. For der dei fleste turmattolepakningar – dei til Lars Monsen inkludert – toler kokande vatn, gjer dei fleste butikkplastpakningane ikkje det. Men dersom du har med deg noko til å koke vatn i, er jo sjansen stor for at du også har noko å blande – og ete – potetmos i. Her kan vi altså spare ein heil femtilapp berre på potetmosen.
Pasta Bolognese
Men kva med litt meir kompliserte middagsrettar – er det nokon skilnad mellom dei ulike turmatprodusentane? Der Real Turmat lenge var nærast einerådande på den norske marknaden, har dei no fått konkurranse av både Gilde og, altså, turikon Lars Monsen. Alle tre har dei éin rett til felles: Pasta Bolognese. Lat oss teste.
Monsens Bolognese inneheld nærare halvparten pasta – 44 prosent for å vere nøyaktig. Det kan høyres mykje ut, men ein skal hugse på at dei fleste meiner det er viktig å få i seg rikeleg med karbohydrat når ein er på tur, for det er der ein hentar den lettast tilgjengelege energien.
Det kan likevel hende det bikkar litt over når neste ingrediens på lista også er eit karbohydrat – eit fullstendig tomt karbohydrat, for å vere nøyaktig. Maisstivelse inneheld nemleg berre akkurat det – stivelse, som gjev høg blodsukkerstigning og rask energi, men absolutt ingenting anna.
Vidare på lista er her tørka grønsaker og eit erteproteinteksturat (eit ord som berre gjev meg google-treff på polsk). Monsen har, kanskje inspirert av kona, laga ein vegansk bolognese-variant – og all ære til han for det. Men er ikkje innhaldslista likevel temmeleg keisam – og ikkje minst – temmeleg langt frå naturen? Ein ting er å nytte maisstivelse som eit konsistensstoff i ein saus, men å ha det som hovudingrediens er, bokstavleg tala, temmeleg smaklaust.
At Real Turmat òg har pasta øvst på si innhaldsliste, er mindre overraskande enn deira ingrediens nummer to: kjøtpudding. Årsaka er at dei ikkje har tatt seg råd til å bruke reint kjøt, men i staden brukar ei farseblanding av storfekjøt og potetmjøl.
Hjå Gilde er det derimot andre bollar. Her utgjer sausen 88 prosent av produktet – og reint svinekjøt har fått nærare ein femtedel av sauseplassen. Likevel er næringsinnhaldet like høgt som hjå Monsen – berre med bitte litt meir protein og litt mindre karbohydrat.
Eg trur ikkje det gjer noko. Snarare tvert om: Det er meir enn nok næring i all denne turmaten. Noko av det beste med å vere på tur er jo at ein ikkje treng å tenke på om ein et for mykje. Ein kan likevel ete godt. Og skal eg ete Pasta Bolognese, trur eg eg kjem best ut med varianten frå Gilde.
Siri Helle
Her kan vi altså spare ein heil femtilapp berre på potetmosen.
Fleire artiklar
Frå omslaget til ein utypisk roman om mellom anna sjakk.
Sjakknerden er litt av ein type. Men særleg i litteraturen vert det lite sex.
Dei fleste som satsar på eigen solkraftproduksjon, vil gjerne tru at dei bidreg til reduserte utslepp av klimagassar.
Foto: Frank May / NTB
Solkraftproduksjon: «Dei fleste vil vel gjerne tru at dei bidreg til reduserte utslepp av klimagass.»
Ane Barmen er utdanna skodespelar og musikkvitar. Ho har tidlegare skrive to romanar.
Foto: Maria Olivia Rivedal
Ane Barmen skriv med snert og humor og ein bit alvor om sånt som skjer seg.
Teikning: May Linn Clement
Oppbretta brok i bratta
«Å bretta er i grunnen ‘å gjera bratt’, og i norrønt hadde bretta just tydinga ‘reisa opp, reisa seg’.»
Ole Paus døydde før sjølvbiografien var ferdigskriven.
Foto: Nina Djæff
Eit sandkorn i maskineriet
Ole Paus skriv mest om slektsbakgrunn og mindre om artistkarrieren i sjølvbiografien sin, men det forklarar likevel mennesket Ole Paus.