Denne veka kom Thomas Lundbo med romanen Lyden av et liv. Boka handlar om Johan Waldemar Brummel, ein perifer figur i krinsen rundt Sigmund Freud, mannen som vert rekna som far til psykoanalysen. Store delar av handlinga går føre seg i Wien tidleg på 1900-talet.

– Korleis gjer ein research til eit slikt prosjekt?

– Eg las mykje. Eg har berre vore éin tur til Wien, i høve 70-årsdagen til far min. Då vitja eg Freud-museet. Men fyrst og fremt har eg lese. Eg trong ikkje bli ekspert, for det psykoanalytiske språket ligg alt så tjukt i kulturen vår. Arbeidet til psykoanalytikarane er svært godt dokumentert.

– Brummel arbeider heile livet med ein teori om øyret som portal til menneskesinnet, eit alternativ til Freuds vektlegging av seksualitet og familiestrukturar. Byrja prosjektet med ei interesse for psykologi eller for lyd?

– Lyd. Det å høyre si eiga stemme opnar for ei ny form for narsissisme – og høvet til å gjere dette, for å høyre seg sjølv i opptak, melder seg tilfeldigvis om lag på same tid som omgrepet «narsissisme» fyrst vert teke i bruk i psykologien. Utgangspunktet for Brummels teori er at psyken vert forma via øyret, via lyd, og kjem til uttrykk i røysta. Øyret er portalen til det umedvitne. Rundt hundreårsskiftet var det enno ikkje sikkert kva slags teori som skulle vinne fram. Freud avviste alle ytre forklaringsmodellar for kvifor folk vart som dei vart. Brummel gjorde ikkje det. Han heldt fast ved det ytre og det kroppslege. Boka stoppar i 1917, då hovudpersonen døyr, men kontakten mellom Brummel og Freud stansar tidlegare, før psykoanalysen slik vi kjenner han i dag, fann forma si.

– Alle personane i boka speglar seg i ein annan. Grensa mellom deg og Brummel er uklar?

– Ja, i den førre boka mi, Karakterer, etter La Bruyère, spegla eg skrifta mi i Bruyères skrift. I Lyden av et liv speglar eg livet mitt i livet til Brummel.

– Du brukar deg sjølv i boka. Du skriv om barndom, om mottakinga av forfattarskapen din, og du skriv lange essayistiske passasjar om samtidsforfattarar som Knausgård og Houellebecq. Du skriv om då dei fann ein svulst i halsen din og skildrar redsla for at han skulle råke røysta di og slik gjere deg til ein annan? Kva freistar du å oppnå med denne samansmeltinga av sjølvbiografi, historisk roman og essayistikk?

– Eg brukar meg sjølv, og eg gjer ikkje det berre for moro skuld. Vi lever i ei fiksjonsmetta tid då det sjølvbiografiske blir oppfatta som meir inderleg og ekte enn det fiktive. Om ein presenterer ei bok som rein fiksjon, er det vanskeleg å få lesaren med seg, for vi er vortne så gode til å gjennomskode diktinga. Rein fiksjon krev total overgjeving frå lesaren. Når ein brukar seg sjølv, skaper ein lettare eit truverdig etos. Det har å gjere med den individualismen som byrjar med psykoanalysen. Noko hende på den tida. Noko endra seg i måten mennesket oppfatta seg sjølv i verda på.

– Så med boka går du di eiga tid i møte, via ei til dels fiktiv fortid? Er det difor illusjonen av at ein les om røynda i dei sjølvbiografiske partia, etter kvart bryt saman? Det kan verke som om røynda sender deg tilbake inn i fiksjonen. Svulsten får deg til å innsjå at du mellom anna må skrive kameraten din, som døydde i 1993, ut av historia?

– Ja, svulsten fekk meg til å vilje skrive om. Då røynda slo tilbake, ville eg ikkje skrive meir om røynda lenger.

Ida Lødemel Tvedt