JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Kultur

Bøkene som aldri kom

1984: Dei fleste ufullførte verka blir verande forfattarens løyndom. Nokre luftslott blei annonserte. Og éin erta lesarane sine.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
FRI DIKTING. Det kom inga bok om Carl I. Hagen i 1988, slik planen var. Året før hadde Kurer forlag gitt ut Kloke ord av Hagen med 94 blanke sider. Berre Stortingsbiblioteket har boka, plassert som skjønnlitteratur.

FRI DIKTING. Det kom inga bok om Carl I. Hagen i 1988, slik planen var. Året før hadde Kurer forlag gitt ut Kloke ord av Hagen med 94 blanke sider. Berre Stortingsbiblioteket har boka, plassert som skjønnlitteratur.

Foto: NTB scanpix

FRI DIKTING. Det kom inga bok om Carl I. Hagen i 1988, slik planen var. Året før hadde Kurer forlag gitt ut Kloke ord av Hagen med 94 blanke sider. Berre Stortingsbiblioteket har boka, plassert som skjønnlitteratur.

FRI DIKTING. Det kom inga bok om Carl I. Hagen i 1988, slik planen var. Året før hadde Kurer forlag gitt ut Kloke ord av Hagen med 94 blanke sider. Berre Stortingsbiblioteket har boka, plassert som skjønnlitteratur.

Foto: NTB scanpix

2688
20190412
2688
20190412

Boka kom og var eit mysterium. Tittelen var 1. Olsens Bok, utgivingsåret var 1983, men kven var forfattaren? «Navnet kjenner alle», stod det med store bokstavar i forordet og gav ei aning om eit påfunn av Georg Johannesen. Der var ein intelligent eleganse over utfall og innfall, og ei retorisk utprøving av sjangerkryssingar, som styrkte mistanken. Boka er som «et museum for skrivekunst av fremmed art», heitte det i baksideteksten.

Nøkkelen låg i Olsen. Freddy Olsen Fjellheim (f. 1957) hadde berre brukt mellomnamnet sitt. Det visste få av oss som venta på 2. Olsens Bok. Ho stod i kjeldelista i 1. Olsens Bok med utgivingsåret 1984, og mengder av sitat var henta frå boka som enno ikkje var utgitt. «2. Olsens bok kommer i 1984», skreiv sjefredaktør Arne Sundland på eit visittkort hausten 1983. Ifølgje litteraturlista, la han til. Den innførselen var berre endå ein del av skriftspelet, og i ettertid trur forfattaren at det orwellske 1984 var eit viktig poeng. 2. Olsens Bok kom aldri, men Fjellheim har gitt ut 16 andre bøker.

Fjellheims snedige regi er sjeldan vare. Forlag spelar heller høgt og tek sjansen på å kunngjere bøker lenge før dei har manuskripta. Det hender det går bra, men mange bøker blir utsette. Somme har aldri kome, som då Cappelen annonserte Carl I. Hagen og Fremskrittspartiet av Ingolf Håkon Teigene i «Årets nye bøker 1988».

«Ingenting skal skjulast», sa Ingar Sletten Kolloen til Klassekampen i 2003. Han var tidleg ute og skulle skrive bok om Bokklubben med alle sine underbruk til 50-årsjubileet i 2011. Det blei med ein kortare tekst som jubileumshelsing, publisert på Bokklubben.no på 50-årsdagen: «Det var aldri meningen at du skulle bli en slik suksess.»

I forfattarskapar flest er der idear som aldri blir realiserte. Dei fleste av desse får allmenta aldri vite noko om. Gyldendals Aktuelle Magasin minte i 1978 om at Henrik Ibsen aldri kom seg til å skrive om den færøyske helten Magnus Heinason frå 1500-talet, og at Olav Aukrust planla Hamar i Hellom i tre band, men at det berre kom eitt.

Reidar Djupedal ville nok gjerne skrive den store biografien om Ivar Aasen, men fekk det aldri gjort. Olav Midttun emna på ein trebandsbiografi om A.O. Vinje. Det blei med ei lita bok i to utgåver.

Bibliografen Michael O. Krieg gav i 1954 og 1958 ut band I og II av Mehr nicht erschienen. Oversynet over dei ufullførte utgjer om lag 24.000 innførslar på 910 sider. Noko band III kom aldri.

Ottar Grepstad

Ottar Grepstad er forfattar og språk- og litteraturvitar.

Neste veke: Økonomens suksessformel

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Boka kom og var eit mysterium. Tittelen var 1. Olsens Bok, utgivingsåret var 1983, men kven var forfattaren? «Navnet kjenner alle», stod det med store bokstavar i forordet og gav ei aning om eit påfunn av Georg Johannesen. Der var ein intelligent eleganse over utfall og innfall, og ei retorisk utprøving av sjangerkryssingar, som styrkte mistanken. Boka er som «et museum for skrivekunst av fremmed art», heitte det i baksideteksten.

Nøkkelen låg i Olsen. Freddy Olsen Fjellheim (f. 1957) hadde berre brukt mellomnamnet sitt. Det visste få av oss som venta på 2. Olsens Bok. Ho stod i kjeldelista i 1. Olsens Bok med utgivingsåret 1984, og mengder av sitat var henta frå boka som enno ikkje var utgitt. «2. Olsens bok kommer i 1984», skreiv sjefredaktør Arne Sundland på eit visittkort hausten 1983. Ifølgje litteraturlista, la han til. Den innførselen var berre endå ein del av skriftspelet, og i ettertid trur forfattaren at det orwellske 1984 var eit viktig poeng. 2. Olsens Bok kom aldri, men Fjellheim har gitt ut 16 andre bøker.

Fjellheims snedige regi er sjeldan vare. Forlag spelar heller høgt og tek sjansen på å kunngjere bøker lenge før dei har manuskripta. Det hender det går bra, men mange bøker blir utsette. Somme har aldri kome, som då Cappelen annonserte Carl I. Hagen og Fremskrittspartiet av Ingolf Håkon Teigene i «Årets nye bøker 1988».

«Ingenting skal skjulast», sa Ingar Sletten Kolloen til Klassekampen i 2003. Han var tidleg ute og skulle skrive bok om Bokklubben med alle sine underbruk til 50-årsjubileet i 2011. Det blei med ein kortare tekst som jubileumshelsing, publisert på Bokklubben.no på 50-årsdagen: «Det var aldri meningen at du skulle bli en slik suksess.»

I forfattarskapar flest er der idear som aldri blir realiserte. Dei fleste av desse får allmenta aldri vite noko om. Gyldendals Aktuelle Magasin minte i 1978 om at Henrik Ibsen aldri kom seg til å skrive om den færøyske helten Magnus Heinason frå 1500-talet, og at Olav Aukrust planla Hamar i Hellom i tre band, men at det berre kom eitt.

Reidar Djupedal ville nok gjerne skrive den store biografien om Ivar Aasen, men fekk det aldri gjort. Olav Midttun emna på ein trebandsbiografi om A.O. Vinje. Det blei med ei lita bok i to utgåver.

Bibliografen Michael O. Krieg gav i 1954 og 1958 ut band I og II av Mehr nicht erschienen. Oversynet over dei ufullførte utgjer om lag 24.000 innførslar på 910 sider. Noko band III kom aldri.

Ottar Grepstad

Ottar Grepstad er forfattar og språk- og litteraturvitar.

Neste veke: Økonomens suksessformel

Emneknaggar

Fleire artiklar

Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Foto: Ida Lødemel Tvedt

Samfunn

NEW YORK: Valnatta i New York kjendest som eit antiklimaks etter ei veke på reise i det som alt høyrdest ut som Trumps Amerika.

Ida Lødemel Tvedt
Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Foto: Ida Lødemel Tvedt

Samfunn

NEW YORK: Valnatta i New York kjendest som eit antiklimaks etter ei veke på reise i det som alt høyrdest ut som Trumps Amerika.

Ida Lødemel Tvedt
 James Rebanks på Lillehammer sist veke.

James Rebanks på Lillehammer sist veke.

Foto: Morten A. Strøksnes

Feature
Morten A. Strøksnes

Ein mann for alle årstider

LILLEHAMMER: Etter å ha skrive to svært populære bøker om landbruk og sauehald hamna James Rebanks i ei krise som førte han til eit dunvær på Helgeland.

Teikning: May Linn Clement

KommentarSamfunn
Halvor Tjønn

Tid for realitetsorientering

Valet av Donald Trump til president er ikkje noka tilfeldig ulukke, men ei fylgje av dårleg politisk handverk gjennom lang tid.

Ruslan Gorovij sender pengane han tener som artist, heim til Kyiv, der vener kjøper vedlass til ukrainarar som treng varme i vinter.

Ruslan Gorovij sender pengane han tener som artist, heim til Kyiv, der vener kjøper vedlass til ukrainarar som treng varme i vinter.

Foto: Ukrainian online sales

KrigSamfunn
Andrej Kurkov

Eit nytt lovframlegg som legg opp til at det skal bli straffbart å selje ulovleg hogd skog, vil ikkje minst råke folk i øydelagde hus.

Hello Kitty vinkar til tusenvis av tilhengarar under den årlege japanfestivalen i New York 11. mai.

Hello Kitty vinkar til tusenvis av tilhengarar under den årlege japanfestivalen i New York 11. mai.

Foto: Charles Sykes / AP / NTB

Kultur

Katten i pengesekken

Hello Kitty har blitt 50 år. Ho er turistambassadør, og ho har generert milliardar av yen. Sjølv kan ho ikkje uttale seg om kvifor folk kjøper henne.

Marita Liabø
Hello Kitty vinkar til tusenvis av tilhengarar under den årlege japanfestivalen i New York 11. mai.

Hello Kitty vinkar til tusenvis av tilhengarar under den årlege japanfestivalen i New York 11. mai.

Foto: Charles Sykes / AP / NTB

Kultur

Katten i pengesekken

Hello Kitty har blitt 50 år. Ho er turistambassadør, og ho har generert milliardar av yen. Sjølv kan ho ikkje uttale seg om kvifor folk kjøper henne.

Marita Liabø

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis