Litteratur
Bergingsvon for utdøyande språk
I dei tre åra Pål Kristian Eriksen har arbeidd med den nye boka si om språkdød og språkberging, har minst 12–13 språk lide døden. Likevel er han optimist.
Chapito, shaman av serifolket i Punta Chueca i Sonora i Mexico, er mellom nokre hundre brukarar av eit språk som ikkje liknar noko anna.
Foto: Tomas Castelazo / Wikimedia Commons
Boktittelen, Språk på sotteseng, osar ikkje av optimisme. Men undertittelen peikar mot ei betre framtid: Hvorfor dør små språk og hvordan kan vi redde dem? Det høyrer elles med til historia at den 48 år gamle seniorkonsulenten i Språkrådet avviser som myte at språk døyr ut fordi dei er små.
– Eit lite språk kan fint overleve om det får godt vern. Så lenge andre faktorar ligg til rettes, er ikkje talet på brukarar avgjerande. Men dersom eit språk blir utsett for kraftig undertrykking og står heilt utan vern, vil dette i kombinasjon med lågt tal på brukarar kunne føre til at språket bukkar under.
Eit eksempel på små språk som har overlevd, er seri, som blir snakka i to små landsbyar i det nordvestre Mexico.
– Språket har klart seg takk vere språksamfunnets isolasjonistiske og dels aggressive haldning til omverda i fortida og eit ope og godt forhold til storsamfunnet i notida. Språket overlever ved at samfunnet er nokså økonomisk sjølvberga og sosialt tett samanvove.
– Det blir sagt at i snitt døyr eit språk annakvar veke. Fullt så ille er det visst ikkje?
– Artiklar eg har lese om dette i vitskaplege kjelder, især i The Oxford Handbook of Endangered Languages, hevdar at det skjer kvar tredje veke. Noko heilt sikkert kan ingen vite.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
