Morten Søberg

Morten Søberg

Morten Søberg

direktør for samfunnskontakt i SpareBank 1 og fast skribent i Dag og Tid.

Siste artiklar frå Morten Søberg

Monetære ferdaminne frå Georgia

I Georgia har dei slege mynt frå aralds tid. I dag vert det mynta flust av bitcoin for eksport – medan euro og amerikanske dollar florerer jamsides den lokale pengeeininga lari.
Bitcoin-eksperimentet

El Salvador er det einaste i landet i verda der kryptovalutaen bitcoin er offisiell valuta. Folk flest bruker amerikanske dollar i kvardagen, medan staten kjøper éin bitcoin kvar dag.
Valuta for pengane

Dei norske pengesetlane er i ferd med å gå ut på dato. No ligg kulturhistoria om setlane føre; boka Den norske pengeseddelen er ein mektig svanesong.
Bitcoin-karneval i Hongkong

HONGKONG: Kryptovalutaen bitcoin handlar om meir enn finans, pengar og spekulasjon. Bitcoin er òg subkultur, ei karnevalsfeiring dominert av alternative «tech bros» frå USA. Også i Asia.
Sulis-variasjonar over kopar og bitcoin

Gruvedrifta i Sulitjelma vart innstilt i 1991. Dinest kollapsa samfunnet. No vert det mynta nokre bitcoin der. Storstilt eksport av kopar er avløyst av sal av eit og anna digitalt tal.
Utlendingshistorier frå Svalbard

Annleislandet Svalbard gjev innsyn i korleis alskens utlendingar opplever Svalbard.
FREDEN SOM VART GULL VERD

Etter Falklandskrigen gjennomførte Thatcher-regjeringa ein politikk som gjorde Falklandsøyane søkkrike. Førearbeidet vart utført av Labour-politikaren (lord) Edward Shackleton.
KRIGSSAFARI VED VERDSENS YTTERGRENSE

Krig har sett Falklandsøyane på kartet. Terrenget der er prega av krigsminnesmerke og soldatgraver. Og britiske krigsveteranar alle stader.
Gullstandarden Falsen

I tidsrommet 1822–1825 var Christian Magnus Falsen generalprokurør. Då førte han eit nær utruleg oppsyn med lov og orden, embetsmannsstaten og pengestellet i riket. Det er alltid gull verdt.
Rapport frå eit maktlandskap h.v.

DDR-eliten heldt hus i Waldsiedlung Wandlitz, eit klårt avgrensa område tre–fire mil nordom Aust-Berlin. Dit fór eg ein mannsalder etter – og priste meg lukkeleg over å vera norsk.
Ord mot ord

Fjellbygda Røldal er mest kjend for religiøse mirakel og vekkingar. Lokalpolitikken har òg vore underfull: totalt særmerkt av intens språkstrid.
Islandsk gull, røykjelse og myrra

Til sist fekk Island fyrsteutgåvene av verdslitteraturen sin i gåve frå Danmark. Fotografia av heimkomsten til desse handskriftene seier... alt.
Eit essay om sjakk og islendingar

I Reykjavik i 1972 vart amerikanaren Bobby Fischer verdsmeister i sjakk. På sjakkbrettet kan bønder forvandla seg til offiserar og dronningar; Fischer sjølv skapte seg om til islending.
¿ «Parallelle» liv

Båe kom fram til Sørpolen. Dinest fraus Robert Scott i hel, medan Roald Amundsen seinare berre forsvann.
Sirenesongen til yttergrensene

James Cook vart lokka ut på livsfarlege ferder til verdsens ende; målet til Cook var å fara «farther than any other man has been before me».
Framtida er alltid uskriven

Boka Radical Uncertainty er lysande sakprosa om korleis framtida løyner seg attom eit slør av fåkunne.
Reine ord for pengane

I ei rad mannsaldrar ferda norske og utanlandske gruveselskap på Svalbard ut eigne pengesetlar. Svalbard-pengane var eintydig knytte til arbeid – til verdiskaping.
Arktisk feber 78 grader (nord)

Barentsburg på Svalbard er ein russisk gruveby på – til alt hell – norsk territorium.Men kvifor og korleis er Svalbard norsk?
Eit nynorsk mekka

Heimtraktene til diktaren Olav Nygard hyser talrike minnesmerke som vitnar om eldhug for målsaka i tidlegare tider. Er nynorsken mogeleg utan glød?
Noko om vatn, fargar og nynorsk

I Jotunheimen rår fargerike nynorske namn på elvar og innsjøar grunnen. Desse stadnamna er meir enn kart og terreng. Dei er ei kjelde til djup kunnskap om den nynorske skriftkulturen.
Ein keynesiansk bystat

Del 2: Bystaten Singapore er verdsmeister i matematikk. Og framtidsplanlegging. Det ligg i korta at svar med to strekar under er mangelvare; det er framtidsscenario som gjeld.
Usannsynlege Keynes

Del 1: Framtida er tidvis særmerkt av radikal uvisse, meinte den engelske økonomen John Maynard Keynes: Vi kan ikkje talfesta odds for framtidige kriser og krakk.