2018 er eit velsigna, politisk kvileår. Ikkje eit einaste val, ikkje ein einaste valkamp. I staden er det tid for å ta dei lange diskusjonane, bruke dei tunge, meiningsfulle orda, stille dei vanskelege spørsmåla og gje svar. Eller?

Det synest ikkje som om politikarane våre nyttar høvet. I staden vert det snakka – og skrive – i titlar. Og nokre titlar er lysande av positivitet, framtidstru og framsnakking.

For skal vi tru styrande norske politikarar, er det verste ein kan gjere å snakke negativt om samfunnet ein er sett til å forvalte. «Den største trusselen mot levende distrikt er Senterpartiets nedrakking på alt som skjer i Distrikts-Norge», skriv samferdsleminister Ketil Solvik-Olsen i Dagbladet 23. januar, før han går i gang med å ramse opp alt som går bra: «Fra næring etter næring hører vi om positiv utvikling.» Solvik-Olsen fekk raskt stønad frå regjeringskamerat Jon Georg Dale på Facebook: «Vi treng optimisme i distrikta, ikkje Vedum sitt tungsinn.»

Rosemåling?

Til avisa Firda før jul skreiv stortingsrepresentant frå Sogn og Fjordane Frida Melvær (H) eit innlegg med tittelen «Fantastiske Sogn og Fjordane». Nett som Solberg-Olsen nytta ho spalteplass til å ramse opp i enkeltsetningar alle næringane som er i vekst i fylket: «Skipsdesign, fiskeri og havbruk, IT, reiseliv-, teknolog-, energi- og landbruk. Alle er dei komne langt i å utvikle seg i eit framtidsperspektiv», før ho rundar av med at ho sjølvsagt ikkje berre vil rosemåle: «Vi skal sjølvsagt også sjå og ta tak i utfordringar. Men lat oss bruke 2018 til å byggje eit enda sterkare omdøme for fjordfylket. Eg lovar å bidra i så måte.»

Kva sit veljarar att med etter slike avisinnlegg? Har vi lært noko? Kva tyder det at fiskeri og havbruk utviklar seg i framtidsperspektiv? Dei siste vekene har oppdrettslaks rømt frå fire anlegg i Hordaland og Sogn og Fjordane. Er det ein del av perspektivet? Eller er det eg som «rakkar ned på distrikta» og «bygger ned omdømmet» til fylket mitt når eg peikar på at det kanskje kan vere eitt, blant mange, teikn på at uviklinga i havbruksnæringa har gått bitte litt for langt?

Sjølvsagt er det lov å skryte. Mykje går bra, både i Sogn og Fjordane, i distriksnoreg elles og til og med i urbane strøk. Men er ikkje kjenneteiknet på om noko verkeleg står solid på eigne bein, nettopp i kva grad det toler kritikk? Er ikkje eit godt omdømme bygt på eit samtaleklima der det er lov – ja, der ein beint ut vert oppfordra til – å ta opp og stille spørsmål ved utfordringar og problem – utan å verte møtt med å vere dommedagsutviklar?

Halleluja-kor

Stortingspolitikarar er langt frå aleine om å synge i hallelujakoret. Dei siste åra har det vore bygt ei forventning om at ein god kommune er ein «JA-kommune». Dei siste månadane har kommunepolitikarar brukt argumentet for mellom anna å tillate, eller ynskje å tillate, husbygging i område regulert til landbruk, natur og fritid (LNF-område), travbane på dyrka mark, fleire kommersielle helikopterturar til Trolltunga, reklame i offentleg rom som bryt med kommunale forskrifter, og å gje dispensasjon frå eigne sentrumsplanar. Årsaka vert formulert om lag slik kommunepolitikar Kjetil Sørbotten i Fauske gjorde då han i fjor – i strid med innstilling frå sakshandsamaren – var med på å frådele eit LNF-område til fiskeoppdrettstomt: «Vi er en ja-kommune og skal være næringsvennlig.»

Kva seier denne ja-tendensen om ryggrada til norsk politikarstand? Å ha eit mål om å alltid seie ja, er ikkje det same som å legge til rette for utvikling. Derimot er det gode steg på vegen mot å seie frå seg høvet til å styre utviklinga. Det er om lag det motsette av ein ansvarleg politikar.

Heia ho som seier nei

Difor ynskjer eg meg fleire politikarar som høgt, stolt og tydeleg vågar å seie meir nei. Nei til nye arbeidsplassar dersom dei øydelegg for eksisterande næring (som jordbruk og fiske), friluftsområde eller miljø. Nei til nye bilbaserte Coop Extra og Europris-kassar som bryt med alle tankar og førestillingar om estetikk og eit hyggeleg nærmiljø. Nei til sjansen til å klippe snora på eit flunkande nytt kulturhus om det inneber at den lokale speidargruppa mistar midlar. Nei til gratis lysande tre i Sofienbergparken, nei til utvida salstider for alkohol i butikk, nei til høgare fartsgrenser – ja, kort sagt: Nei til mange av dei tiltaka vi veljarar aller helst vil ha, men som ikkje nødvendigvis er gode for oss.

Eg ynskjer meg politikarar som ikkje berre seier nei fordi dei må som fylgje av nedskjeringar eller for å bli samde i budsjettingingar, men fordi det er riktig. Dei må gjerne skrive flammande avisinnlegg om neiinga si.

Slik bygger vi samfunn og omdømme som står trygt. For suksesshistorier som ikkje toler kritikk, er ikkje særleg anna enn hjernevask.

Siri Helle er journalist
og fast skribent i Dag og Tid.