Jon Hustad

jon@dagogtid.no

Når ein PC-vert billigare av di ein eller annan finn ein snøggare måte å produsera han på, får vi som har trong til ein ny PC, meir att for pengane. Dimed har vi ekstra pengar som vi kan nytta på noko anna. I helsesektoren er svaret, litt spissformulert, å kjøpa seg langt fleire PC-ar.

I Noreg betaler vi som nemnt for helse gjennom skattesetelen, i USA betaler arbeidsgjevar gjennom forsikring for dei fleste. Kostnaden er kamuflert for oss båe stadar. Det fører det til at vi ikkje forstår kor mykje vi betaler for sjukehustenester. Det gjer igjen at vi ikkje tek ut den potensielle inntektsauken som ligg i innovasjonar og framsteg i ny medisinsk teknologi, til å kjøpa meir av noko anna utanfor helsesektoren.

Dette er kanskje ikkje dei beste av døme, men i 1982 gjekk Henry Kissinger gjennom ein enorm operasjon, såkalla triple bypass. Omtala i media var stor. Han skulle få blokka ut nokre blodårer til hjartet. Ein slik operasjon vart fyrst gjennomført i 1967. Operasjonen til Kissinger var særs dyr og ikkje standardvare. Det var dessutan ein operasjon ein berre gjennomføre som eit siste alternativ. Få om nokon nordmenn fekk det tilbodet då Kissinger fekk det. Men om du fekk det, kosta det skattebetalarane store summar.

Lat oss seia i eit tenkt døme at det var 20 som dreiv med triple bypass i Noreg, og dei gjennomførte 50 slike operasjonar i 1982. No kan 20 lækjarar som gjer det same, gjennom enkel teknologi gå inn via handleddet og blokka ut litt tette blodårer. Mange som les dette, har truleg hatt ein slik operasjon. Alle ressursane som før vart nytta til nokre få operasjonar til få menneske, vert no tilbodne tusenvis kvart år. Alt av produktivitetsframgang vert henta ut ved å gje stadig fleire ei behandling som før vart gjeve til få. Om noko, nyttar vi langt meir pengar på utblokking enn i 1982.