Jon Hustad

jon@dagogtid.no

Førre veke kom Tinius-stiftinga, som eig mykje av Schibsted-avisene, med ei gransking om kor mange som er viljuge til å betala for ei digitalavis. Halvparten av dei yngste sa at dei aldri kom til betala for nettaviser, 46 prosent at dei berre ville betala for éi eller to nettaviser. Men kvifor ville så mange ikkje betala for slike tilbod? Jau, sa 45 prosent, det ville dei ikkje av di NRK hadde eit så rikt gratistilbod.

Helge Nitteberg er sjefredaktør i Nordlys i Tromsø.

– Målinga du viser til, er skremmande frå eit bransjeperspektiv. Det er openbert at NRK utgjer ein sterk, kanskje for sterk konkurranse for andre digitale aviser. For Nordlys isolert sett så merkar vi ikkje så mykje av den heftige konkurransen lokalt i det daglege. Men det er klart at når NRK nesten samstundes gjev det same som vi, men gratis, då merkar vi det. Vi har døme på at NRK, etter at vi har publisert ei sak, produserer ei heilt identisk sak. Dei intervjuar dei same kjeldene og har dei same bileta. Dei hentar i praksis saka frå oss og gjev ho bort gratis.

– Dei gjev då ikkje berre bort ting gratis, dei reklamerer kraftig for sakene i tillegg?

– Ja, kort fortalt er eg kritisk til NRKs samla kraft og særleg korleis dei reklamerer for det dei lagar. Dei nyttar sosiale medium i svært høg grad for å promotera mykje av innhaldet dei tilbyr. Når vi veit at Facebook og Google har teke store delar av annonsekaka som før vart nytta til å finansiera uavhengig journalistikk, er det ikkje bra at NRK forsyner dei med innhald nærast ukritisk.

– Men høyrer ikkje NRK på dykk når de kjem med kritikk?

– Delvis. Eg meiner å ha sett ein positiv tendens i det siste. Dei har, meiner eg, litt færre saker som typisk uløyser kjøpsvilje. Det er mindre heilt lokale saker om politikk og næringsliv, som vi satsar på. Dei har det siste året gått meir i retning av bygdesporet, større reportasjar med lokale aktørar og fleire heilt korte meldingar. Slik sett har dei vorte noko meir ulike dei lokale avisene.

– Eg tenkte denne veka å skriva om den store ekstrarekninga elektrifisering av ferjene har utløyst i Nordland og Møre og Romsdal. Eg oppdaga at NRK hadde skrive om dette frå alle moglege vinklar. Men det er vel mandatet deira?

– Ja, det er ei stor sak, og det er vanskeleg å seia at NRK ikkje skal driva med nyhende og lokalt stoff. Samla sett er kan henda NRK eit større trugsmål nasjonalt og for riksmedium enn for heilt lokale medium. Men sjølv om NRK har som mandat å dekkja det vesentlege, er det framleis problematisk at NRK kan gjera så mykje og setja inn så mange folk som i til dømes ferjesaka. Om vi skal halda oss i det maritime: NRK spyler dei kommersielle aktørane av dekk.

– Men NRK skulle då halda på med lyd og bilete?

– Ja, og det er vel her eg er mest kritisk. Jau, vi har fått ei digital verd, men ho legg til rette for lyd og levande bilete. Det er vel ingen som er imot at NRK dyrkar det, men i dag dyrkar dei å laga tekstjournalistikk. Då møtest vi ofte på same banehalvdel, og lesarane er fullt ut klar over det. Når vi har laga ei større sak som har kosta oss store ressursar og mykje tid, og legg henne ut, ja, så står det ofte i kommentarfeltet vårt at «denne saka kan du lesa gratis hjå NRK». Vi veit rett nok ikkje kor mykje dette kostar oss, sidan det er vanskeleg å måla. Men når 45 prosent seier at dei ikkje vil betala for ei digital avis av di dei får så mykje bra frå NRK, er det openbert ikkje heldig for oss andre.

– I det siste, har eg lagt merke til, har NRK når dei kopierer ei sak, byrja å fletta inn lenkjer til den avisa dei har henta ideen frå. Når du så trykkjer på den lenkja, kjem du rett på ei betalingsside. Det er på eit vis å vri kniven rundt i såret?

– Ja, og det er eit godt poeng. Men samstundes er det eit minstemål at ein krediterer den opphavlege kjelda eller mediehuset. Slikt er likevel eit døme på at NRK ikkje er medvitne nok om at dei har eit ansvar for å halda oppe mediemangfaldet. Dei burde laga eigne saker. Også NRK er avhengig av eit mangfald. Det er ikkje bra om dei undergrev den trass alt skøyre forretningsmodellen det er å skaffa seg betalarar for digitalt innhald.