Jon Hustad

jon@dagogtid.no

Denne helga vert det avgjort om Kristeleg Folkeparti for fyrste gong i soga skal gå til venstre og støtta ei regjering leidd av Arbeidarpartiet. Fredag står det fyrste slaget i Agder som, sjølv om regionen framleis er delt i Aust- og Vest-Agder, held eit samla årsmøte. Laurdag held både Trøndelag, Hordaland, Sogn og Fjordane, Møre og Romsdal og Troms årsmøte. Hans-Christian Vadseth er tidlegare sjefredaktør i Fædrelandsvennen.

– Å vera avhengig av fleire raude delegatar frå Agder er vel ikkje ein ynskeposisjon for Knut Arild Hareide?

– KrF er på mange vis ulike parti i ulike delar av landet. Men det ein kan ha som utgangspunkt, er at KrF i Agder alltid høyrer til i den konservative leiren. Det handlar veldig mykje om Israel, bedehus og pietisme, dei gamle historiske faktorane står sterkt. Det er ikkje tilfeldig at det frå Agder gjekk sju fulle bussar med personar som ville demonstrera utanfor Stortinget mot at likekjønna skulle få gifta seg. Det er berre å slå fast at den konservative kristendomen står sterkt her nede.

– Men ikkje så sterkt som før?

– Nei, KrF er svekt her nede. Men no er det medlemane som avgjer. Eg vert særs forundra om fylkesårsmøtet skulle enda med noko anna enn å senda ein tungt blå delegasjon til landsmøtet.

– Men kan det verta heilblått?

– Det kan skje, i det minste trur eg det kjem framlegg om å senda ein heilblå delegasjon. Eit argument her nede er at kvar delegat frå Agder har mange fleire røyster bak seg enn delegatar frå raude fylke. Ein delegat frå Agder på landsmøtet vil ha åtte gonger fleire røyster frå siste stortingsval bak seg enn ein delegat frå Finnmark, der 870 røysta KrF. Nokon vil nok reisa seg og seia noko slikt: «Det er vår plikt å utlikna den skeivdelte representasjonen på landsmøtet. Vi må røysta som veljarane og medlemane vil at vi skal røysta.» Det er X-faktoren for Hareide, og dette er diskusjonar som nå går føre seg i Agder.

– Men eg trudde Agder skulle vera raudare, sidan særleg Indre-Agder har så mange personar som er avhengige av Nav og velferdsstaten?

– Der er du nok feilinformert. KrFs sterkaste valkrins er Flekkerøy i Kristiansand. I 2017 kom den krinsen for fyrste gong under 50 prosent for KrF. I Agder er område med utoverretta næringsverksemd, eksport og sjøfart område der KrF gjer det godt. Di meir eksport di sterkare står KrF. Dette handlar mykje om Hans Nielsen Hauge. Han kom til Kristiansand og starta både tobakksfabrikk, teglverk og trykkjeri. Det er eit sterkt samsvar mellom haugiansk verksemd og kristendom, ikkje ulikt til dømes i Herøy på Sunnmøre.

– Det høyrest ut som dårleg nytt for Hareide og Støre?

– Ja, Kyst-Agder og Rogaland er vel dei som står lengst unna det som Hareide no har kome fram til. Men då snakkar vi igjen om medlemane, for KrF generelt er kraftig svekt her nede. No har dei berre eitt mandat frå Vest-Agder og eit utjamningsmandat frå Aust-Agder. KrF overlever ikkje om basen vert stadig mindre, og det veit Hareide betre enn dei fleste.

– Men om både Agder og Rogaland ryk heilt for Hareide, må vel strategien ha vore feil? Eg trudde grunnen til at han heldt talen om å gå til venstre, var at han var sikker på å vinna.

– Det kan vera at Hareide opplevde stoda som så vanskeleg at han heller ville ha ei avgjerd enn ei for han rett avgjerd. Men jau, ting tyder på at Hareide og støttespelarane hans i Oslo hadde forventa eit langt lettare løp enn det han fekk. Men kva skulle han gjera? Partiet er like splitta som Venstre var på Røros i 1972. Då treng ein ei avklaring. Men diverre for KrF løyser nok landsmøtet lite. Kva hjelper det om den eine eller den andre sida vinn med 100 over 90 eller 96 over 94?

– Kanskje dei lærer seg at dei ikkje lenger skal lytta på dei gamle?

– Eg ser kvar du vil, men du må hugsa at Bondevik heldt saman to mindretalsregjeringar over lang tid og sette eit tydeleg KrF-stempel på norsk politikk. Då han hadde ansvaret, snusa partiet på både 12 og 13 prosent. Då er det naturleg at dei lyttar på han, og det er naturleg at han har påverknad.