Vaknar vi av ein draum, eller er det no vi drøymer?

Livet ser ut til å vende attende til det normale, med klimakrise og antirasistiske demonstrasjonar. Ingen tenkjer lenger på å hamstre mat, og det er lenge sidan vi høyrde om noko dødsfall her i landet. Rykta flyr om under femti smitteberarar i heile landet. Det er som om vi vaknar av ein draum. Har vi nett levd gjennom den store krisa i vårt slektledd? Korleis kan det alt vere over?

Med under 300 døde i Noreg og om lag 600 i Danmark står nedstenginga av samfunnet fram som sigrande i forhold til den moderate strategien i Sverige, der dødstala stig mot 5000. Tok alle fagfolka feil? For kva anna gjorde svenskane enn nett det som Folkehelseinstituttet (FHI) tilrådde i Noreg, men som norske og danske politikarar ikkje gjorde?

Skilnader

Skilnaden mellom Sverige og dei andre nordiske landa vert litt mindre om ein ser vekk frå dødstala innanfor eldrepleia, som kanskje ikkje ville ha vore mykje påverka av om svenskane hadde stengt skular og barnehagar. Av undersøkinga «Stockholm City’s Elderly Care and COVID19» (Charlotta Stern og Daniel B. Klein) går det fram at pasientar i den svenske eldrepleia utgjer nesten tre firedelar av dødsfalla, slik at talet på døde utanfor eldrepleia er noko under 1200 og ikkje så sterkt avstikkande frå Danmark og Noreg.

Dei som likevel vil forklare den svenske ulukka med at Sverige ikkje stengde barnehagar og skular, må argumentere mot alle dei fagfolka som meiner at slik nedstenging ikkje har nokon særleg effekt på dødstalet. Og kvifor døydde dobbelt så mange i Danmark som i Noreg, endå danskane stengde ned fyrst? Jau, det finst alle slags forklaringar på det meste, men det lèt seg ikkje bortforklare at mykje med pandemien er gåtefullt, og at forklaringane spriker i mange retningar. Tallause er amatørane som lynsnøgt er vortne ekspertar i epidemiologi, særleg på Facebook og Twitter, desse globale kaféborda der ein kan ta master og doktorgrad på alle fag i verda på berre nokre minutt. Men det finst òg ekspertar som fort kan ende opp som amatørar.

Folkehelseinstituttet

Er du abonnent? Logg på for å lese vidare

Digital tilgang – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.

E-postadressa di

Eg godtek vilkåra

Eller kjøp eit anna abonnement

Er du abonnent? Logg på for å lese vidare