Helse
Noreg manglar nyrer
Noreg treng stadig fleire organdonorar på grunn av innvandringsveksten. Alt i 2011 vedtok Prioriteringsrådet at styresmaktene skulle registrera landbakgrunnen til dei som donerer, og dei som mottek. Det vart aldri noko av.
Norsk-pakistanarar har oftare diabetes enn etniske nordmenn, og difor større trong til å få transplantert nyre, men donorviljen i denne innvandrargruppa er liten. Foto frå ei markering av Pakistans nasjonaldag i Frognerparken.
Foto: Cornelius Poppe / NTB
Det er på tide å snakka om noko anna enn covid-19, nemleg den nye store folkesjukdomen diabetes og problema han fører med seg. Om vi ser på listene Stiftelsen Organdonasjon (SO) lagar over talet på personar som står på venteliste for organ, finn vi på visse område ei gledeleg eller stabil utvikling.
Ved utgangen av 2011 var det 20 personar i Noreg som venta på eit nytt hjarte. Ved utgangen av 2020 var det same talet 9. For dobbeltlungetransplantasjon var ventelista på 36 i 2011 og 37 i 2020. For augeceller var utviklinga mest gledeleg, men det handlar òg mykje om framgang i behandling og teknologi. Der gjekk talet ned frå 18 til 2 mellom 2011 og 2020.
Men på eitt felt, som etter kvart har vorte dominerande, har det gått gale, og det er på nyrefeltet. Tala går rett opp. I 2011 venta 188 på «ny» nyre, i 2015 venta 289 og ved slutten av 2020 venta heile 411. Talet har stige vidare gjennom 2021, syner databasen til Scandiatransplant.
Sukkersjuke
Det er særleg diabetespasientar som treng nye nyrer. Alternativet er dialyse, som ofte gjer pasientar uføre og hindrar fri rørsle. Nokre nyrepasientar må ha dialyse to–tre gonger i veka, andre dagleg. Dialyse er dyrt. Som SO skriv på heimesida si: «Behandlingen av en nyrepasient som må gå i dialyse 2–3 ganger i uken koster omtrent fem millioner kroner over en femårsperiode. En nyretransplantasjon koster derimot ca. 700.000 kroner.»
Skilnaden på eit liv med dialyse og eit liv med ny nyre kan vera stort. Eit døme som SO trekkjer fram i den siste årsrapporten, er Jarle Kristiansen: «Nyresyke Jarle Kristiansen ventet i hele 1212 dager før han omsider fikk nyren han så sårt trengte. Etter mange år med sykdom og dialyse, kunne han igjen gjøre det han ville. Blant annet å spille golf.»
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
