Jon Hustad

jon@dagogtid.no

Denne veka kom det i Nationen fram at Norsk Bonde- og Småbrukarlag har finansiert gentesting av blod teke frå sju daude norske ulvar. Funna syner visstnok at ulven vår mellom anna har innslag av genar frå ein fransk dyrepark. Dimed må ein eller fleire ulvar medvite ha vorte plassert ut anten i Noreg eller i Sverige. Ordskiftet om kvar den norske ulven stammar frå, ser aldri ut til å taka slutt. Morten Tønnessen er professor ved Universitetet i Stavanger og har forska på ulvedebatten.

– Kvifor får vi stadig denne debatten om at norsk ulv er eit resultat av manipulasjon?

– Det ser ut til å vera vanskeleg å skilja mellom det som er etablert forskingsfunn, og det folk av ein eller anna grunn trur er sant. Båe synspunkt vert tillagde verdi i den offentlege debatten. Dimed får vi innslag av det som kan minna om konspirasjonsteori. Teorien går ut på ulven ikkje er «naturleg» heimehøyrande i Noreg, men derimot er sett ut av styresmaktene, eventuelt miljøvernarar. Forskarar som har sett på desse påstandane, har ikkje funne noko prov på at utsetjingsteorien har noko føre seg.

– Så kvar kjem ulven frå, han var då i si tid utrydda?

– Det som er dokumentert, er at ulven vi har, stammar frå ulv som har migrert over den finske og russiske grensa. Problemet er at det har kome altfor få slike ulvar, og vi har dimed fått eit stort innavlsproblem. Difor meiner forskarane at det trengst friske genar inn i den norsk-svenske ulvestammen.

– Men då er kanskje det logiske steget å setja ut ulv?

– Det hadde nok vore meir logisk å lata dei ulvane som kjem vandrande frå Russland og Finland, kome fram i staden for å skyta dei på vegen. Men ja, det er i ein viss forstand logisk at nokon, gjeve innavlen, hadde sett det som tenleg å setja ut ulv. Det er i det minste teknisk mogleg å tenkja seg at noko sånt kunne ha vore gjort, men det er altså ikkje vorte dokumentert.

– Ulven kan gå så langt?

– Ja. Når ein har GPS-merkt ulv, ser ein at han kan gå enorme distansar, til dømes mellom Finland og Noreg.

– Men når ny ulv ikkje kjem fram, inneber det at han vert skoten på vegen?

– Ja, vi må gå ut frå at det er ulovleg jakt som stoggar den naturlege vandringa. Vi veit mellom anna at GPS-merkt ulv har forsvunne heilt sporlaust. Då må vi nesten konkludera med at det har gått føre seg ulovleg jakt.

– Eg las for ei tid sidan ein internasjonal forskingsartikkel som ymta frampå om at reindriftssamar skaut ulv i Nord-Sverige?

– Ja, når ein ser på migrasjonsrutene som ulven frå den finsk-russiske stammen må taka, går dei gjennom område med reindrift. Dei kjem altså ikkje fram. Men sjølv om det er slik, er det lite snakk om det som skjer i samiske område innanfor rovdyrforvaltinga, og det sjølv om det er ganske så klart at det forsvinn ulv på vandring sørover i dei områda. Når ulvepolitikken kolliderer med urfolksrettar, oppstår det eit tabu.

– Kvifor det?

– Rovdyrforvaltinga, særleg ulveforvaltinga, er vanskeleg nok som ho er. Om vi på toppen legg til urfolksrettar, vert det ekstra vanskeleg. Men det er likevel klart at styresmaktene burde gjort meir for at ulven skulle få gå uforstyrra.

– Når forskarane seier at det ikkje vert sett ut ulv, kvifor varer desse påstandane ved?

– Det handlar truleg mykje om verdisyn. Vi vel fakta som samsvarer med verdiane vi har. Då ser vi selektivt etter fakta som kan støtta opp under det som vi alltid har meint. Vi kan seia at det er to syn som styrer ordskiftet, det eine er brukarorientert, det andre verneorientert. Dessutan er mange orienterte mot nasjonen og legg eit nasjonalt perspektiv på dyra. Om ulven er norsk, har vi kan henda ansvar for han. Men er han ikkje norsk, høyrer han heller ikkje heime her. Er han i tillegg eit resultat av medviten utsetjing, er han verkeleg ikkje norsk. Dimed kan han fjernast.