Bom på bom

Nord-Jæren ser ut til å ha vorte det norske svaret på Tea Party-rørsla i USA. «Det er alltid nokon annan sin feil, og dessutan vil vi ikkje betala for det vi vil ha.» I det minste ser de slik ut frå Stor-Oslo, der vi i alle år har betalt stadig aukande bompengar for å finansiera ulønsame trikkar og store Teslaar for dei som alt har mykje pengar frå før. Men langt der inne, og utan at dei har formulert det, har kan henda bompengemotstandarane eit poeng. Billig transport er stort sett eit gode om vi tenkjer økonomi. Denne artikkelen er avgrensa til å handla om samfunnsøkonomi.

Vegprising er ikkje enkelt, så lat oss byrja med ein kan henda ikkje altfor god analogi eller likning, men hugs: Det fungerte for Jesus. Lat oss samanlikna vegar og bad. Er du einsleg og har eit hus, treng du ikkje mykje til standard når du skal vaska deg. Du set opp eit dusjkabinett til 4000 i vaskekjellaren, og du har spart dei 350.000 kronene som store moderne bad med dusj på flis kostar. Analogien er at du ikkje treng mykje til veg om du er den einaste brukaren.

Dusjkabinettet i vaskekjellaren eller i mjølkerommet, som var vanleg på bygdene før, kan du berre gløyma om du skaffar deg sambuar. Dagens par skal ha skikkelege bad. Men du trøyster deg med at de er to som skal dela på det nye badet, og 175.000 kroner per person over 10–20 år er ikkje så verst for noko de nyttar kvar dag.

Billigare med born

Endå betre vert det når de får born. Eit stort bad med varmekablar og kan henda eit badekar er svært praktisk og sparar tid når de skal byta på ein liten unge. Den dagen du sit der med både kone og to born, tenkjer du kanskje at det var lurt med det store og dyre badet. Og er du heilt revisor i hovudet, tenkjer du kostnader delt på brukarar. Men så vert det endå fleire ungar, og dessutan kjem dei to fyrste i tenåra, og det vert eit evig mas og ei evig krangling om tilgang til badet i morgontimane. Sambuaren set hardt mot hardt, ho eller han krev at de skal byggja endå eit bad. Du byrjar å lengta attende til tidene då du berre hadde ein dusj i kjellaren, men gjev etter for kravet. To bad kan samanliknast med ein motorveg eller eit dobbeltspor inn til Stavanger.

Men så vert det andre badet for ettertrakta òg. Dei to eldste får seg kjærastar og dessutan har dei stadig venar på overnatting. Krangling om dusjkapasitet byrjar på ny. Men no har du fått nok, og denne gongen er kona samd med deg – det kjem ikkje på tale å byggja eit tredje bad. Du finn på noko lurt. Den neste som kjem og klagar over manglande bad og er sur på broren eller systera, vert trekt 100 kroner i lommepengar. Ordninga vert ein suksess. Dei to eldste sluttar å klaga, og dei finn ei ordning seg imellom om korleis bad nummer to skal nyttast. Bota på 100 kroner kan samanliknast med rushtidsavgifta dei no får på Nord-Jæren. Målet er at trafikken skal jamnast ut slik at kapasiteten som alt er der, skal utnyttast betre og meir jamt.

Er du abonnent? Logg på for å lese vidare

Digital tilgang – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.

E-postadressa di

Eg godtek vilkåra

Eller kjøp eit anna abonnement

Er du abonnent? Logg på for å lese vidare