JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Ordskifte

Vi veit kva som skal til for å sikra nødvendig kunnskap

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Biletet viser noko av dyrelivet på botnen i nærleiken av Jan Mayen.

Biletet viser noko av dyrelivet på botnen i nærleiken av Jan Mayen.

Foto: Senter for djuphavsforsking, Universitetet i Bergen

Biletet viser noko av dyrelivet på botnen i nærleiken av Jan Mayen.

Biletet viser noko av dyrelivet på botnen i nærleiken av Jan Mayen.

Foto: Senter for djuphavsforsking, Universitetet i Bergen

3828
20230901
3828
20230901

Ønskjer du å delta i debatten? Då kan du sende innlegget ditt til ordskifte@dagogtid.no

Gruvedrift på havbotnen

«Verken Miljødirektoratet eller Havforskingsinstituttet har nokon klar strategi for å få inn kunnskap om berekraftig utvinning av havbotnmineral. Da må vi basere oss på samspel mellom styresmakter og selskap.»

Vi vart overraska då vi kunne lese dette sitatet frå olje- og energiminister Terje Aasland i Dag og Tid 23. juni. For dette kjenner ikkje vi som jobbar med denne tematikken på Havforskingsinstituttet (HI), oss igjen i.

I etterkant av denne utsegna til Dag og Tid, stiller åtte miljøvernorganisasjonar spørsmål til Aasland i Aftenposten 20. august: «Mener Aasland at kommersielle aktører er bedre rustet til å tette kunnskapshullene om livet i dyphavet enn det miljøfaglige instanser er?»

Først litt bakgrunn: Mineralutvinninga i norske havområde skal ifølge regjeringa bidra med byggemateriale til det grøne skiftet. Oljedirektoratet har i lang tid gjennomført feltundersøkingar på den midtatlantiske ryggen og kartlagt mineralressursar og djup.

I 2019 vedtok Stortinget havbotnsminerallova. Denne seier at det skal gjennomførast ein opningsprosess før ein tildeler løyver og set i gang aktivitet.

Opningsprosessen blei sett i gang av Olje- og energidepartementet (OED) på oppdrag frå regjeringa i 2020. Denne bestod av to delar: ei konsekvensutgreiing (KU) og ei ressursvurdering.

Basert på desse innleiande arbeida vart ein avgrensa del av utgreiingsområdet opna i 2022.

Havforskingsinstituttet påpeika alvorlege kunnskapsmanglar i arbeidet som var gjort, til liks med ei rekke andre aktørar.

I vårt høyringssvar til KU trekte vi fram klare manglar i kunnskapen om marine økosystem i området. Vi peika også på at det ikkje har vore prioritert til no, og at det vil vere ein tidkrevjande prosess sjølv om det no vert sett på dagsordenen.

Det er avgjerande å beskrive ein prosedyre for innhenting av forskingsdata som vil gjere at ein kan samanlikne bidrag frå ulike bidragsytarar – enten det er miljøfaglege instansar eller kommersielle aktørar. Men det fordrar også at dei som skal bidra, har rett kompetanse.

Vi skreiv vidare at dersom Noreg ikkje endrar kursen her, kan det svekkje landets omdøme som ein berekraftig havnasjon.

Men vi kom ikkje berre med kritikk, vi peika også på løysingar for å få opp farten i datainnsamlinga.

I vårt høyringsinnspel meinte vi at innsamling av dei data ein treng for å forstå kva økosystem som kan stå på spel, bør fylgje dei etablerte prosedyrane for Mareano.

Mareano er eit forskingsprogram for botnkartlegging, finansiert av Nærings- og fiskeridepartementet (NFD) og Klima- og miljødepartementet (KLD) sidan 2005. Vi i HI gjer den utøvande delen av jobben, saman med Kartverket og NGU.

Sentrale metodar for kartlegging er høgoppløyst ekkolodd, videoopptak, grabb- og trålprøvar langs førehandsdefinerte ruter.

Vi har også sagt at ein må kartleggje kva artar som vil vere spesielt sårbare dersom ein startar opp mineralutvinning på havbotnen. Då treng vi også forsking på kor grensa går før artar blir påverka, såkalla effektgrenser.

Med andre ord: Vi opplever å ha sagt tydeleg ifrå om kva som trengst for at Noreg skal ha det kunnskapsgrunnlaget som ein bør ha.

Vi har erfaringar frå snart 20 år med Mareano-programmet og med det eit realistisk bilete av kva kartlegging av havbotnen vil koste i kroner og øre.

I tilrådinga i Meld. St. 25 (2022–2023) står det: «Regjeringa vil – kartleggja miljøforhold i områda som er relevant for mineralverksemd, gjennom Mareano-programmet.»

Vi vonar regjeringa vil tilføre midlar til dette programmet for å gå frå ord til handling i denne saka.

Frode B. Vikebø er forskingssjef, Geir Lasse Taranger er forskings­direktør og Nils Gunnar Kvamstø er administrerande direktør ved Havforskingsinstituttet.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Ønskjer du å delta i debatten? Då kan du sende innlegget ditt til ordskifte@dagogtid.no

Gruvedrift på havbotnen

«Verken Miljødirektoratet eller Havforskingsinstituttet har nokon klar strategi for å få inn kunnskap om berekraftig utvinning av havbotnmineral. Da må vi basere oss på samspel mellom styresmakter og selskap.»

Vi vart overraska då vi kunne lese dette sitatet frå olje- og energiminister Terje Aasland i Dag og Tid 23. juni. For dette kjenner ikkje vi som jobbar med denne tematikken på Havforskingsinstituttet (HI), oss igjen i.

I etterkant av denne utsegna til Dag og Tid, stiller åtte miljøvernorganisasjonar spørsmål til Aasland i Aftenposten 20. august: «Mener Aasland at kommersielle aktører er bedre rustet til å tette kunnskapshullene om livet i dyphavet enn det miljøfaglige instanser er?»

Først litt bakgrunn: Mineralutvinninga i norske havområde skal ifølge regjeringa bidra med byggemateriale til det grøne skiftet. Oljedirektoratet har i lang tid gjennomført feltundersøkingar på den midtatlantiske ryggen og kartlagt mineralressursar og djup.

I 2019 vedtok Stortinget havbotnsminerallova. Denne seier at det skal gjennomførast ein opningsprosess før ein tildeler løyver og set i gang aktivitet.

Opningsprosessen blei sett i gang av Olje- og energidepartementet (OED) på oppdrag frå regjeringa i 2020. Denne bestod av to delar: ei konsekvensutgreiing (KU) og ei ressursvurdering.

Basert på desse innleiande arbeida vart ein avgrensa del av utgreiingsområdet opna i 2022.

Havforskingsinstituttet påpeika alvorlege kunnskapsmanglar i arbeidet som var gjort, til liks med ei rekke andre aktørar.

I vårt høyringssvar til KU trekte vi fram klare manglar i kunnskapen om marine økosystem i området. Vi peika også på at det ikkje har vore prioritert til no, og at det vil vere ein tidkrevjande prosess sjølv om det no vert sett på dagsordenen.

Det er avgjerande å beskrive ein prosedyre for innhenting av forskingsdata som vil gjere at ein kan samanlikne bidrag frå ulike bidragsytarar – enten det er miljøfaglege instansar eller kommersielle aktørar. Men det fordrar også at dei som skal bidra, har rett kompetanse.

Vi skreiv vidare at dersom Noreg ikkje endrar kursen her, kan det svekkje landets omdøme som ein berekraftig havnasjon.

Men vi kom ikkje berre med kritikk, vi peika også på løysingar for å få opp farten i datainnsamlinga.

I vårt høyringsinnspel meinte vi at innsamling av dei data ein treng for å forstå kva økosystem som kan stå på spel, bør fylgje dei etablerte prosedyrane for Mareano.

Mareano er eit forskingsprogram for botnkartlegging, finansiert av Nærings- og fiskeridepartementet (NFD) og Klima- og miljødepartementet (KLD) sidan 2005. Vi i HI gjer den utøvande delen av jobben, saman med Kartverket og NGU.

Sentrale metodar for kartlegging er høgoppløyst ekkolodd, videoopptak, grabb- og trålprøvar langs førehandsdefinerte ruter.

Vi har også sagt at ein må kartleggje kva artar som vil vere spesielt sårbare dersom ein startar opp mineralutvinning på havbotnen. Då treng vi også forsking på kor grensa går før artar blir påverka, såkalla effektgrenser.

Med andre ord: Vi opplever å ha sagt tydeleg ifrå om kva som trengst for at Noreg skal ha det kunnskapsgrunnlaget som ein bør ha.

Vi har erfaringar frå snart 20 år med Mareano-programmet og med det eit realistisk bilete av kva kartlegging av havbotnen vil koste i kroner og øre.

I tilrådinga i Meld. St. 25 (2022–2023) står det: «Regjeringa vil – kartleggja miljøforhold i områda som er relevant for mineralverksemd, gjennom Mareano-programmet.»

Vi vonar regjeringa vil tilføre midlar til dette programmet for å gå frå ord til handling i denne saka.

Frode B. Vikebø er forskingssjef, Geir Lasse Taranger er forskings­direktør og Nils Gunnar Kvamstø er administrerande direktør ved Havforskingsinstituttet.

Fleire artiklar

President Donald Trump held valkampmøte i Traverse i Michigan 25. oktober.

President Donald Trump held valkampmøte i Traverse i Michigan 25. oktober.

Foto: Carlos Barria / Reuters / NTB

KommentarSamfunn

Få dagar før det amerikanske presidentvalet er det klart at Donald Trump kan bli vald.

Kva kan ein Trump-siger få å seia for verda, for Europa og for Noreg?

Halvor Tjønn
President Donald Trump held valkampmøte i Traverse i Michigan 25. oktober.

President Donald Trump held valkampmøte i Traverse i Michigan 25. oktober.

Foto: Carlos Barria / Reuters / NTB

KommentarSamfunn

Få dagar før det amerikanske presidentvalet er det klart at Donald Trump kan bli vald.

Kva kan ein Trump-siger få å seia for verda, for Europa og for Noreg?

Halvor Tjønn
Stian Jenssen (t.v.) var alt på plass i Nato då Jens Stoltenberg tok til i jobben som generalsekretær i 2014. Dei neste ti åra skulle dei arbeide tett i lag. Her er dei fotograferte i Kongressen i Washington i januar i år.

Stian Jenssen (t.v.) var alt på plass i Nato då Jens Stoltenberg tok til i jobben som generalsekretær i 2014. Dei neste ti åra skulle dei arbeide tett i lag. Her er dei fotograferte i Kongressen i Washington i januar i år.

Foto: Mandel Ngan / AFP / NTB

IntervjuSamfunn
Christiane Jordheim Larsen

Nato-toppen som sa det han tenkte

Stian Jenssen fekk kritikk då han som stabssjef i Nato skisserte ei fredsløysing der Ukraina gjev opp territorium i byte mot Nato-medlemskap. – På eit tidspunkt må ein ta innover seg situasjonen på bakken, seier han.

President Joe Biden og visepresident Kamala Harris i august 2023. Den økonomiske politikken deira bidrog til å få ned arbeidsløysa, men inflasjonen som tok av i 2022, gjorde større inntrykk.

President Joe Biden og visepresident Kamala Harris i august 2023. Den økonomiske politikken deira bidrog til å få ned arbeidsløysa, men inflasjonen som tok av i 2022, gjorde større inntrykk.

Foto: Evan Vucci / AP / NTB

Samfunn
Per Anders Todal

Harris blir heimsøkt av inflasjonen

Kanskje vart presidentvalet i USA 2024 avgjort ved bensinpumpene og i matbutikkane.

Noreg er på tredjeplass i kokainbruk i Europa.

Noreg er på tredjeplass i kokainbruk i Europa.

Foto: Beate Oma Dahle / NTB

Samfunn
Sofie May Rånes

– Meiningslaust å straffe sjuke

Ronny Rene Raveen, tidlegare politimann og rusmisbrukar, vil ha avkriminalisering av rusmisbrukarar og unge opp til 25 år.

Høyanger i Vestland er ein relativt urban industristad, men talet på innbyggarar går éin veg. I fjor mista dei Tronvik, ei ruseining med 50 tilsette under Helse Førde. Å miste den vidaregåande skulen vil vere endå ein spikar i kista.

Høyanger i Vestland er ein relativt urban industristad, men talet på innbyggarar går éin veg. I fjor mista dei Tronvik, ei ruseining med 50 tilsette under Helse Førde. Å miste den vidaregåande skulen vil vere endå ein spikar i kista.

Foto: Marit Hommedal / NTB

ØkonomiSamfunn

Med skulane som hjørnesteinar

Det er dyrt å drive ein halvfull skule. Men kostnaden ved å flytte elevane om skulen blir nedlagd, er vanskelegare å rekne ut.

Marita Liabø
Høyanger i Vestland er ein relativt urban industristad, men talet på innbyggarar går éin veg. I fjor mista dei Tronvik, ei ruseining med 50 tilsette under Helse Førde. Å miste den vidaregåande skulen vil vere endå ein spikar i kista.

Høyanger i Vestland er ein relativt urban industristad, men talet på innbyggarar går éin veg. I fjor mista dei Tronvik, ei ruseining med 50 tilsette under Helse Førde. Å miste den vidaregåande skulen vil vere endå ein spikar i kista.

Foto: Marit Hommedal / NTB

ØkonomiSamfunn

Med skulane som hjørnesteinar

Det er dyrt å drive ein halvfull skule. Men kostnaden ved å flytte elevane om skulen blir nedlagd, er vanskelegare å rekne ut.

Marita Liabø

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis