Krigen i Ukraina

Tore Nedrebø

Russlands fullskalainvasjon av Ukraina i februar 2022 sjokkerte verda og har sidan prega det internasjonale nyheitsbildet. For første gong sidan andre verdskrig prøver eit europeisk land med vald å tvinga under seg eit anna uavhengig europeisk land, stikk i strid med den folkeretten freden i Europa har bygd på sidan 1945, og den utanrikspolitikken Noreg står for. Dei aller fleste land i verda, med USA og Europa i spissen, har teke sterk avstand frå Russlands aggresjon.

Men Morten Strøksnes finn i Dag og Tid 25. august 2023 dette som eit passande høve til eit massivt åtak på utanrikspolitikken til Ukrainas viktigaste støttespelar, USA. Påskotet er at Natos generalsekretær Jens Stoltenberg under arendalsveka sa noko sånt som at: «Det er ikke slik at stormakter har rett til interessesfærer og kan bestemme hva små naboland kan gjøre.» Ifølgje Strøksnes har «det amerikanske imperiet» gjennom to hundre år ikkje drive med anna enn å utvida sine interessesfærar mest mogleg.

I ein forsøksvis sakleg kommentar våga eg meg først til å hevda at Strøksnes misbrukte omgrepet «interessesfære» og gav ei misvisande og til dels feilaktig framstilling. Etter eit svar der han berre skjerpa tonen, valde eg å hengja bjølla på katten og slo fast at Strøksnes driv med antiamerikansk relativisme. Ved å redusera krigen i Ukraina til ein maktkamp mellom stormaktene USA og Russland spring han Putins ærend og undergrev Ukrainas fridomskamp.

I staden for å gå inn på dette dreg Strøksnes så krenkingskortet. I førre utgåve av Dag og Tid seier han takk for seg med eit innlegg der han påstår at eg har kalla han «svikar» og «nyttig idiot for Putin», noko som er «den usles siste argument». Mens eg fremjar «lettkjøpt supporterpsykologi som kolporterer det som er amerikansk propaganda» er det hans «plikt (...) å søke sanning på eit objektivt grunnlag og å peike på dobbeltmoral». Denne stolte plikta omfattar altså å kalla Noregs tidlegare statsminister «Washingtons mann i Brussel» (overskrifta i den første artikkelen), med andre ord ein svikar og nyttig idiot for Biden. Derimot er det utillateleg at nokon peikar på at Strøksnes argumenterer heilt i tråd med russisk propaganda.

Dermed var det slutt på den «debatten». Men eg takkar Dag og Tid for plass til det eg meiner er ei meir balansert framstilling. Ukraina i dag er ikkje som Chile for femti år sidan. Amerikansk utanrikspolitikk har heldigvis også endra seg sidan då.

Tore Nedrebø er tidligare diplomat.