Tid til å lesa
Ønskjer du å delta i debatten? Då kan du sende innlegget ditt til ordskifte@dagogtid.no
Woke
Mange gjer seg tankar om woke. For somme vert tankane så mange at dei ikkje finn eit utgangspunkt. Då kan ein gjera som i lesarinnlegget til Øyvind Kvalnes 27. oktober, «Ungdomen sitt moralske alvor». Han finn eit springbrett i dei fem woke-essaya eg skreiv i Dag og Tid i haust.
Kvifor han gjer det, veit eg ikkje, for han finn eigne tankar om woke meir interessante enn mine – som i og for seg er greitt, eg har det vel på same vis.
Til dømes gjer han ikkje lesaren merksam på at essayserien både handlar om og heiter «Woke som religiøs rørsle», i ljos av mellom anna arvesynda, skuld og soning, og sinnelagsetikken. Kan henda har han ikkje har fått det med seg, kan henda finn han det uinteressant.
Om han ikkje har fått det med seg, er det rart, for «Woke som religiøs rørsle» står øvst i faktaboksen i alle fem delane. Om han har fått det med seg, men finn det uinteressant som innfallsvinkel, er det rart at serien min likevel vert innfallsvinkelen hans for dei mange tankane han gjer seg om woke.
Eg gjentek, meiner han, «ei vanleg misforsta°ing blant studentar som tek førebuande prøve og har da°rleg tid til a° lesa og lytta». Ja, det er underleg korleis me menneske finn hjå andre det me ikkje ser hjå oss sjølve –?som å ha «dårleg tid til å lesa og lytta».
Eit døme: I femte delen (13. oktober), «Verda er antiwoke», syner eg at mange politiske leiarar utanfor Vest-Europa er uttala antiwoke. Eg nemner Putin, Duterte, Bolsonaro, Trump, Orbán, Iran, Slovakia. Lista er lang. Dette er noko dei fleste har fått med seg. Men ikkje Kvalnes: «Eg fell av na°r Rem kjem med pa°standar om at ‘resten av verda er antiwoke’, og liknande generaliseringar.»
Til slutt skriv han: «Rem har ambisjonar om a° trekke opp store historiske linjer og forklare viktige fenomen i verda. Det trur eg ein har betre utsikter til a° klare om analysen er forankra i ei forsta°ing av det nære og konkrete.»
Om Kvalnes les fyrste delen (15. september), vil han oppdaga at eg nyttar to heile sider til å gjera greie for soga til sjølve ordet woke. Med andre ord: «Analysen er forankra» i noko som er så nært og konkret at han har hatt det i munnen.
Håvard Rem er journalist i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Ønskjer du å delta i debatten? Då kan du sende innlegget ditt til ordskifte@dagogtid.no
Woke
Mange gjer seg tankar om woke. For somme vert tankane så mange at dei ikkje finn eit utgangspunkt. Då kan ein gjera som i lesarinnlegget til Øyvind Kvalnes 27. oktober, «Ungdomen sitt moralske alvor». Han finn eit springbrett i dei fem woke-essaya eg skreiv i Dag og Tid i haust.
Kvifor han gjer det, veit eg ikkje, for han finn eigne tankar om woke meir interessante enn mine – som i og for seg er greitt, eg har det vel på same vis.
Til dømes gjer han ikkje lesaren merksam på at essayserien både handlar om og heiter «Woke som religiøs rørsle», i ljos av mellom anna arvesynda, skuld og soning, og sinnelagsetikken. Kan henda har han ikkje har fått det med seg, kan henda finn han det uinteressant.
Om han ikkje har fått det med seg, er det rart, for «Woke som religiøs rørsle» står øvst i faktaboksen i alle fem delane. Om han har fått det med seg, men finn det uinteressant som innfallsvinkel, er det rart at serien min likevel vert innfallsvinkelen hans for dei mange tankane han gjer seg om woke.
Eg gjentek, meiner han, «ei vanleg misforsta°ing blant studentar som tek førebuande prøve og har da°rleg tid til a° lesa og lytta». Ja, det er underleg korleis me menneske finn hjå andre det me ikkje ser hjå oss sjølve –?som å ha «dårleg tid til å lesa og lytta».
Eit døme: I femte delen (13. oktober), «Verda er antiwoke», syner eg at mange politiske leiarar utanfor Vest-Europa er uttala antiwoke. Eg nemner Putin, Duterte, Bolsonaro, Trump, Orbán, Iran, Slovakia. Lista er lang. Dette er noko dei fleste har fått med seg. Men ikkje Kvalnes: «Eg fell av na°r Rem kjem med pa°standar om at ‘resten av verda er antiwoke’, og liknande generaliseringar.»
Til slutt skriv han: «Rem har ambisjonar om a° trekke opp store historiske linjer og forklare viktige fenomen i verda. Det trur eg ein har betre utsikter til a° klare om analysen er forankra i ei forsta°ing av det nære og konkrete.»
Om Kvalnes les fyrste delen (15. september), vil han oppdaga at eg nyttar to heile sider til å gjera greie for soga til sjølve ordet woke. Med andre ord: «Analysen er forankra» i noko som er så nært og konkret at han har hatt det i munnen.
Håvard Rem er journalist i Dag og Tid.
Fleire artiklar
Teikning: May Linn Clement
Olav H. Hauge-dagbøkene
15. mars 1938: «Sume er so redde for å ta frå andre, eller rettare vera ved at dei låner; dei prøver på død og liv vera originale.»
Det er seks år sidan Norma Winstone gav ut førre album.
Foto: Michael Putland / ECM Records
Hand-i-hanske-duo
Norma Winstone er ein tekstforfattar av rang.
Erling Indreeide har mellom anna skrive fleire diktsamlingar, musikk- drama og essay.
Foto: Julie Engvik
Noko for seg sjølv og noko for kvarandre
Erling Indreeide har skrive ei bok som eig ei uvanleg sterk poetisk tankekraft.
Liv Mossige (f. 1978) jobbar som lektor og skriv bokmeldingar for Dagsavisen.
Foto: Cappelen Damm
Kvasireligiøs reaksjon
Liv Mossige viser fram det amoralske hos ivrige moralistar.
Det originale grunnlovsdokumentet ligg til vanleg i stortingsarkivet. Her er det på besøk på Eidsvoll.
Foto: Berit Roald / NTB
Nynorsk, språk og skriftmål
Ofte er det vrient å dra skilje mellom språk, dialektar og språkvariantar.
Papiravisa