Stalin og Vest-Europa
Ønskjer du å delta i debatten? Då kan du sende innlegget ditt til ordskifte@dagogtid.no
Historie
I Dag og Tid 31. mars spør Hallvard Hegna meg om det var målet til Stalin å erobra Vest-Europa etter den andre verdskrigen.
Spørsmålet er interessant. Det korte svaret er at me ikkje veit. Dei sovjetiske troppane stod sommaren 1945 midt i Tyskland. Dei kontrollerte Polen, Tsjekkoslovakia, Ungarn, Romania og Bulgaria. Finland var innanfor den sovjetiske sona. Sett bort frå at Stalin ikkje hadde kontroll over Alaska, var imperiet hans like stort som under tsarane midt på 1800-talet.
På denne måten hadde Stalin sikra det som dei siste 500 åra har vore målet til alle herskarar i Moskva og St. Petersburg: Utanfor det russiske kjernelandet, som ligg mellom Uralfjella og ei line som går frå Finskebukta til Azovhavet, kontrollerte diktatoren ei lang rekkje med land og nasjonar. Fordi målsetjinga var å sikra det russiske kjernelandet, blei nær sagt alle grannelanda (med unnatak av Noreg, som i 1945 var i den britiske sona, og som i 1949 kom seg inn i Nato) haldne som liveigne slavar. Dette systemet levde heilt fram til Mikhail Gorbatsjov kom til makta. Han fortalde dei austeuropeiske vasallane at dei ikkje kunne ropa på sovjetiske tanks den dagen dei fekk problem med eige folk.
Så er det klart at det eksisterte sovjetiske planar om ein militær invasjon av Vest-Europa heilt fram til samanbrotet kring 1990. Alle militære stabar lagar planar for krig i framtida. Det einaste me veit, er at Stalin, Khrusjtsjov og Brezjnev aldri henta fram desse planane, heldigvis.
Halvor Tjønn er forfattar, journalist og skribent i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Ønskjer du å delta i debatten? Då kan du sende innlegget ditt til ordskifte@dagogtid.no
Historie
I Dag og Tid 31. mars spør Hallvard Hegna meg om det var målet til Stalin å erobra Vest-Europa etter den andre verdskrigen.
Spørsmålet er interessant. Det korte svaret er at me ikkje veit. Dei sovjetiske troppane stod sommaren 1945 midt i Tyskland. Dei kontrollerte Polen, Tsjekkoslovakia, Ungarn, Romania og Bulgaria. Finland var innanfor den sovjetiske sona. Sett bort frå at Stalin ikkje hadde kontroll over Alaska, var imperiet hans like stort som under tsarane midt på 1800-talet.
På denne måten hadde Stalin sikra det som dei siste 500 åra har vore målet til alle herskarar i Moskva og St. Petersburg: Utanfor det russiske kjernelandet, som ligg mellom Uralfjella og ei line som går frå Finskebukta til Azovhavet, kontrollerte diktatoren ei lang rekkje med land og nasjonar. Fordi målsetjinga var å sikra det russiske kjernelandet, blei nær sagt alle grannelanda (med unnatak av Noreg, som i 1945 var i den britiske sona, og som i 1949 kom seg inn i Nato) haldne som liveigne slavar. Dette systemet levde heilt fram til Mikhail Gorbatsjov kom til makta. Han fortalde dei austeuropeiske vasallane at dei ikkje kunne ropa på sovjetiske tanks den dagen dei fekk problem med eige folk.
Så er det klart at det eksisterte sovjetiske planar om ein militær invasjon av Vest-Europa heilt fram til samanbrotet kring 1990. Alle militære stabar lagar planar for krig i framtida. Det einaste me veit, er at Stalin, Khrusjtsjov og Brezjnev aldri henta fram desse planane, heldigvis.
Halvor Tjønn er forfattar, journalist og skribent i Dag og Tid.
Fleire artiklar
Foto: Seth Wenig / AP / NTB
Eit teikn på frustrasjon
Korkje Trump eller Biden har i røynda full kontroll på auke og fall i inflasjon eller kriminalitet.
Else Hagen: «Familie» (1950), olje på lerret. Rolf E. Stenersens samling / Munchmuseet.
Etterlysing og turné
Else Hagen er i dag eit ukjent namn for mange, men det er i endring.
Anders Folkestad og Torbjørn Ryssevik meiner det er nødvendig å styrke den vidaregåande skulen si studieførebuande rolle.
Gorm Kallestad / NTB
Studieopptak og skulifisering
Statsråden gjer rett i å avvise opptaksprøver som hovudveg til høgare utdanning.
Stig Amdam og Ragnhild Gudbrandsen spelar hovudrollene i stykket av August Strindberg.
Foto: Magnus Skrede / Den Nationale Scene
Krigen mellom kjønna
Dødsdansen er eit ekteskapsdrama der komikken får for stor plass, men spelestilane utfordrar kvarandre på interessant vis.
Nana rise-Lynum er redaktør i Norsk Barneblad.
Foto: Per Anders Todal
Å gi barn det dei ikkje veit at dei vil ha
Norsk Barneblad vart skipa i 1887 og har kome ut kvart år sidan. Sist helg fekk Nana Rise-Lynum Målprisen frå Noregs Mållag for innsatsen som redaktør.
Papiravisa