JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Ordskifte

Omsorgshandlingane

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
2681
20230127
2681
20230127

Ønskjer du å delta i debatten? Då kan du sende innlegget ditt til ordskifte@dagogtid.no

Religion

I Dag og Tid 20. januar 2023 skriv Andreas Skartveit om opphavsmytar under tittelen «Det vonde bryt seg inn».

Skartveit skriv: «Så freista Eva Adam, og Paradiset vart stengt. Gud slo hardt ned på det som hende, med si straffande hand. Og straffa var kollektiv…». Ja, slik blir ofte Guds reaksjon i 1. Mosebok kapittel 3, utlagt i Noreg. Andre les ikkje straff og forbanning, men kjærleik inn i Guds ord og handlingar. Korleis kan det gå til?

Eg fekk tale ein gong med ein skriftlærd i Toraen. Han studerte tolkingstradisjonen innanfor kabbala. Han sa at Gud ikkje reagerte med å forbanne då Adam og Eva åt frukta av visdommens tre. Gud forbanna ikkje, men han profeterte om kva som kom til å bli følgjene for mennesket. Fortvila og omsorgsfull grip Gud straks inn. Gud lagar sjølv klede og kler mennesket. Så hindrar Gud at skaden blir uoppretteleg: om mennesket også et av livsens tre og lever evig, kan ikkje skaden bøtast. Difor må mennesket ut av Paradiset, for å gjere Guds frelse mogeleg. Rabbien problematiserte også kva synda var.

Før mennesket visste skilnaden på godt og vondt, kunne det synde? Nei, meiner kabbala. Først då frukta var eten, vart augo opna, og mennesket kunne synde. Når Gud så vender seg til Adam, legg Adam skulda på Gud – og på Eva; opphavssynda er å ikkje ta ansvar for handlingane sine.

Opphavsmyten fortel at også utanfor Paradiset ansvarleggjer Gud mennesket og viser det omsorg. Når Kain drep bror sin, konfronterer Gud han. Og når Kain vil gå og er redd for livet sitt, set Gud eit merke på han for at ingen som møtte han, skulle drepe han. Vidare skildrar Bibelens bøker ein Gud som følgjer mennesket, kjempar med det og tuktar det, sjuk av kjærleik.

Eit av dei vanlege bileta av Gud er nettopp den forsmådde elskaren som lid med mennesket som har gått seg vill og lever langt frå hans ekte kjærleik. Gud som elskaren som kjempar for å få att henne han ikkje kan slutte å elske. Så kjem Gud sjølv for å rette opp det øydelagde forholdet mellom mennesket og Gud.

Gud kjem som eit fattigsleg barn som er underlagt dei same livsvilkåra som kvart menneske. Det heilt nye med Menneskesonen er at det mennesket som tek ansvar for handlingane sine og vedkjenner synda si, det mennesket tilgjev Menneskesonen, og dermed kan forholdet til Gud bli gjenoppretta.

Opphavsmytens funksjon er bortanfor den kritiske historieskrivinga. Funksjonen er å formidle til mennesket det nødvendige om livet, som ikkje kan forteljast på annan måte enn gjennom den arketypiske forteljinga: at strev og liding er del av menneskets vilkår i verda. Det er normalt og noko alle møter. Og at Gud aldri forlèt mennesket.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Ønskjer du å delta i debatten? Då kan du sende innlegget ditt til ordskifte@dagogtid.no

Religion

I Dag og Tid 20. januar 2023 skriv Andreas Skartveit om opphavsmytar under tittelen «Det vonde bryt seg inn».

Skartveit skriv: «Så freista Eva Adam, og Paradiset vart stengt. Gud slo hardt ned på det som hende, med si straffande hand. Og straffa var kollektiv…». Ja, slik blir ofte Guds reaksjon i 1. Mosebok kapittel 3, utlagt i Noreg. Andre les ikkje straff og forbanning, men kjærleik inn i Guds ord og handlingar. Korleis kan det gå til?

Eg fekk tale ein gong med ein skriftlærd i Toraen. Han studerte tolkingstradisjonen innanfor kabbala. Han sa at Gud ikkje reagerte med å forbanne då Adam og Eva åt frukta av visdommens tre. Gud forbanna ikkje, men han profeterte om kva som kom til å bli følgjene for mennesket. Fortvila og omsorgsfull grip Gud straks inn. Gud lagar sjølv klede og kler mennesket. Så hindrar Gud at skaden blir uoppretteleg: om mennesket også et av livsens tre og lever evig, kan ikkje skaden bøtast. Difor må mennesket ut av Paradiset, for å gjere Guds frelse mogeleg. Rabbien problematiserte også kva synda var.

Før mennesket visste skilnaden på godt og vondt, kunne det synde? Nei, meiner kabbala. Først då frukta var eten, vart augo opna, og mennesket kunne synde. Når Gud så vender seg til Adam, legg Adam skulda på Gud – og på Eva; opphavssynda er å ikkje ta ansvar for handlingane sine.

Opphavsmyten fortel at også utanfor Paradiset ansvarleggjer Gud mennesket og viser det omsorg. Når Kain drep bror sin, konfronterer Gud han. Og når Kain vil gå og er redd for livet sitt, set Gud eit merke på han for at ingen som møtte han, skulle drepe han. Vidare skildrar Bibelens bøker ein Gud som følgjer mennesket, kjempar med det og tuktar det, sjuk av kjærleik.

Eit av dei vanlege bileta av Gud er nettopp den forsmådde elskaren som lid med mennesket som har gått seg vill og lever langt frå hans ekte kjærleik. Gud som elskaren som kjempar for å få att henne han ikkje kan slutte å elske. Så kjem Gud sjølv for å rette opp det øydelagde forholdet mellom mennesket og Gud.

Gud kjem som eit fattigsleg barn som er underlagt dei same livsvilkåra som kvart menneske. Det heilt nye med Menneskesonen er at det mennesket som tek ansvar for handlingane sine og vedkjenner synda si, det mennesket tilgjev Menneskesonen, og dermed kan forholdet til Gud bli gjenoppretta.

Opphavsmytens funksjon er bortanfor den kritiske historieskrivinga. Funksjonen er å formidle til mennesket det nødvendige om livet, som ikkje kan forteljast på annan måte enn gjennom den arketypiske forteljinga: at strev og liding er del av menneskets vilkår i verda. Det er normalt og noko alle møter. Og at Gud aldri forlèt mennesket.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Helsedirektoratet i Noreg tilrår same behandling for ME og kronisk utmatting.

Helsedirektoratet i Noreg tilrår same behandling for ME og kronisk utmatting.

Foto: NTB

Ordskifte

«I dag får ikkje ME-pasientane rett behandling.»

Bjørn K. Getz Wold
Helsedirektoratet i Noreg tilrår same behandling for ME og kronisk utmatting.

Helsedirektoratet i Noreg tilrår same behandling for ME og kronisk utmatting.

Foto: NTB

Ordskifte

«I dag får ikkje ME-pasientane rett behandling.»

Bjørn K. Getz Wold
Kathrine Nedrejord er forfattar, dramatikar og scenekunstnar. Ho er samisk med røter i Kjøllefjord i Finnmark, men har budd i Paris sidan 2011.

Kathrine Nedrejord er forfattar, dramatikar og scenekunstnar. Ho er samisk med røter i Kjøllefjord i Finnmark, men har budd i Paris sidan 2011.

Foto: Fartein Rudjord

BokMeldingar

Eg ropar om det heile tida

Boka til Kathrine Nedrejord er både pamflett og roman.

Hilde Vesaas
Kathrine Nedrejord er forfattar, dramatikar og scenekunstnar. Ho er samisk med røter i Kjøllefjord i Finnmark, men har budd i Paris sidan 2011.

Kathrine Nedrejord er forfattar, dramatikar og scenekunstnar. Ho er samisk med røter i Kjøllefjord i Finnmark, men har budd i Paris sidan 2011.

Foto: Fartein Rudjord

BokMeldingar

Eg ropar om det heile tida

Boka til Kathrine Nedrejord er både pamflett og roman.

Hilde Vesaas

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis