Humor på ville vegar
Ønskjer du å delta i debatten? Då kan du sende innlegget ditt til ordskifte@dagogtid.no
Humor
Treng ein ikkje lenger vera morosam for å kalle seg komikar?
Den «nye» humoren, som Jan Inge Sørbø skriv så forvitneleg om i Dag og Tid 25. november, er ikkje allment morosam, men er blitt redusert til kjendiseri og urban kodesjargong. Dagens humor er å seia ting som er for frekke, ubehagelege og uanstendige til å framføra i vanlege settingar. «Sjikanen som før var humoristisk, er blitt sadistisk», seier professoren.
Humor er eit kraftig våpen, fordi dette verkemiddelet slår inn i breie målgrupper, samstundes som kritikarane blir avvæpna. Kvar gong nokon går over streken og einkvan i samfunnet kjem med kritikk, høyrer me omkvedet: «Vi mente det jo ikke bokstavelig, det var jo bare satire, og det bør man jo tåle…»
Slik utspekulert, sjølvdefinert ytringsfridom er perfekt for den og dei som i samspel vil fremja karriere, bankkonto og høge sjåartal. Dersom ein samstundes kan påverke opinionen og haldningar mot hevdvunne institusjonar og verdiar, dess betre? Kan ein såre eller øydeleggja utvalde menneske, vanære heilage symbol, gjera seg morosam på andre sin kostnad, drive politikk og sjølv gå skotfri ved å innføre ein spesialetikk for si eiga yrkesgruppe, er visst alt i orden.
Kontrollspørsmål om innhald: Sunn satire eller sjeleleg sadisme?
Frå vår folkelege synsstad var Wesenlund morosam og til allmenn glede. Nytt på nytt er tidvis morosamt, har ikkje lenger så eintydig venstreradikal vinkling, deltakarane ser mindre på dei utleverte strekpunkta og «improviserer» sjølve. Den artige gjengen i Side om side driv situasjonskomikk, til allmenn humring og ingen til skade. Sigrid Bonde Tusvik er, stikk motsett, truleg til samfunnsskade når ho får flåse i veg mot «mørkemenn» eller med openlys antisemittisme. «De jobber jo hundre prosent med å drepe palestinerne», sa ho i ei sending på Nytt på nytt. Det sårar mange. På same vis som då Otto Jespersen i si tid gjorde narr av menneske med fysiske og psykiske lyte, eller då han på gata i Ålesund sette fyr på Bibelen og etterpå nekta for at han hadde gjort det («det var da bare gamletestamentet!»).
Eg meiner som før: Humoren skal vera hjarteleg, ikkje hjartelaus!
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Ønskjer du å delta i debatten? Då kan du sende innlegget ditt til ordskifte@dagogtid.no
Humor
Treng ein ikkje lenger vera morosam for å kalle seg komikar?
Den «nye» humoren, som Jan Inge Sørbø skriv så forvitneleg om i Dag og Tid 25. november, er ikkje allment morosam, men er blitt redusert til kjendiseri og urban kodesjargong. Dagens humor er å seia ting som er for frekke, ubehagelege og uanstendige til å framføra i vanlege settingar. «Sjikanen som før var humoristisk, er blitt sadistisk», seier professoren.
Humor er eit kraftig våpen, fordi dette verkemiddelet slår inn i breie målgrupper, samstundes som kritikarane blir avvæpna. Kvar gong nokon går over streken og einkvan i samfunnet kjem med kritikk, høyrer me omkvedet: «Vi mente det jo ikke bokstavelig, det var jo bare satire, og det bør man jo tåle…»
Slik utspekulert, sjølvdefinert ytringsfridom er perfekt for den og dei som i samspel vil fremja karriere, bankkonto og høge sjåartal. Dersom ein samstundes kan påverke opinionen og haldningar mot hevdvunne institusjonar og verdiar, dess betre? Kan ein såre eller øydeleggja utvalde menneske, vanære heilage symbol, gjera seg morosam på andre sin kostnad, drive politikk og sjølv gå skotfri ved å innføre ein spesialetikk for si eiga yrkesgruppe, er visst alt i orden.
Kontrollspørsmål om innhald: Sunn satire eller sjeleleg sadisme?
Frå vår folkelege synsstad var Wesenlund morosam og til allmenn glede. Nytt på nytt er tidvis morosamt, har ikkje lenger så eintydig venstreradikal vinkling, deltakarane ser mindre på dei utleverte strekpunkta og «improviserer» sjølve. Den artige gjengen i Side om side driv situasjonskomikk, til allmenn humring og ingen til skade. Sigrid Bonde Tusvik er, stikk motsett, truleg til samfunnsskade når ho får flåse i veg mot «mørkemenn» eller med openlys antisemittisme. «De jobber jo hundre prosent med å drepe palestinerne», sa ho i ei sending på Nytt på nytt. Det sårar mange. På same vis som då Otto Jespersen i si tid gjorde narr av menneske med fysiske og psykiske lyte, eller då han på gata i Ålesund sette fyr på Bibelen og etterpå nekta for at han hadde gjort det («det var da bare gamletestamentet!»).
Eg meiner som før: Humoren skal vera hjarteleg, ikkje hjartelaus!
Fleire artiklar
Nana rise-Lynum er redaktør i Norsk Barneblad.
Foto: Per Anders Todal
Å gi barn det dei ikkje veit at dei vil ha
Norsk Barneblad vart skipa i 1887 og har kome ut kvart år sidan. Sist helg fekk Nana Rise-Lynum Målprisen frå Noregs Mållag for innsatsen som redaktør.
Kina fyrer på alle sylindrane: Ingen bygger ut så mykje kolkraft som kinesarane gjer. Biletet viser eit kolkraftverk i Dingzhou i Hebei-provinsen.
Foto: Ng Han Guan / AP / NTB
Ein straum av problem
Straumforbruket i verda aukar framleis raskare enn fornybar kraftproduksjon. Kolkraftverk skal varme kloden i mange år enno.
Den såkalla hysjpengesaka mot Donald Trump er inne i andre veke i retten i New York.
Illustrasjon: Jane Rosenberg / Reuters
Høgt spel i New York
Straffesaka som no går føre seg mot Trump, er den han har størst sjanse til å verte frikjend i. Og vert han det, kan saka òg gje han fleire veljarar, seier kommentator Jan Arild Snoen.
Line Eldring har leidd utvalet som tilrår at Noreg både bør vidareføre og utvide samarbeidet med EU på nye område framover. Ho la nyleg fram utgreiinga «Norge og EØS: Utviklinger og erfaringer» for utanriksminister Espen Barth Eide.
Foto: Terje Pedersen / NTB
Veksande fjernstyre
Tilknytinga vår til EU veks og veks, både gjennom EØS-avtalen og utanfor, ifølgje ei ny utgreiing. Og det er få som kjenner heilskapen.
Er overvaking prisen vi må betale for eit trygt samfunn?
Foto: The Right Frame Media / Shutterstock
E-tenesta ser deg
Kor langt kan E-tenesta gå i å overvake den elektroniske kommunikasjonen vår? Det får vi kanskje svar på denne våren.
Papiravisa