Sterkt og viktig om samfunnsproblem nr. 1.
Ofte er det enkle det beste. Som i dette tilfellet, der fire skodespelarar gir liv til ulike lagnader frå den såkalla russcenen.
Gine Cornelia Pedersen spelar systera til den rusavhengige.
Foto: Hermann Sabado
Østfold kulturutvikling på Nationaltheatret, Amfiscenen
Fredrik Høyer:
Uten navn. Å miste sine kjæreste
Regi: Mattis Herman Nyquist
Musikk: Gaute Tønder
Lysdesign/scenografi: Øyvind Wangensteen
Det er først og fremst dei pårørande vi møter. Men i si fortviling og sorg, i si manglande evne til å forstå og å kunne hjelpe på best mogleg måte, skildrar ein far, ei mor, ei syster og ein bror både eige tap og dei tapte. Korleis det er å stå hjelpelaus andsynes den destruktive lagnaden til den kjæraste du har, korleis det etter fleire år med sjølvutslettande hjelp er å få høyre at han eller ho det gjeld, ikkje lenger vil ha hjelpa di. Eller at heroin er betre enn familien.
Byggjer på samtalar
Programheftet gir nokre nøkkeltal: Eitt av ti menneske i Noreg er rusavhengige. Kvar av desse personane i statistikken har mellom tre og åtte pårørande.
Framsyninga byggjer på ei rad intervju med narkomane og pårørande, ikkje minst dei som står att etter eit sjølvmord eller ein overdose. Dette materialet har Fredrik Høyer føydd saman til tekstar som ikkje berre fungerer godt på scenen, men som også har eit klart autentisk preg. Replikkane verkar ekte, likeins dei ulike forteljingane vi blir presenterte for.
Det er dei anonyme vi får høyre om, dei utan namn, dei skulen ikkje flaggar på halv stong for, dei det ikkje blir halde minnestund for. Og dei som sit att etter å ha kjempa forgjeves i år etter år. Hjelpeapparatet har ingen plass i desse historiene, men vi anar jo at det ikkje har strekt til.
Fine prestasjonar
Dei fire medverkande – Anne Marie Ottersen, Gine Cornelia Pedersen, Nils Jørgen Kaalstad og Alfred Ekker Strande – leverer fine prestasjonar der dei tar enkelt bruk av heile det tomme scenerommet. Rommet har berre eitt større scenografisk element – ein lysrøyrkonstruksjon som med ulike fargar og i særeigne lyskonstellasjonar dannar ein bakvegg for det vi opplever. Gaute Tønders musikk er godt tilpassa stoffet.
Stykket er ikkje så mykje éi samanhengande forteljing som fleire historier. Men det er ramma inn av historia om Pål, som blir kasta ut av heimen av far sin, som han likevel ringjer til mange gonger om dagen, før han døyr, 19 år gammal. Ikkje desto mindre har denne historia eit håp som framsyninga tonar ut med, ein definisjon på kjærleik: å elske deg med hud og hår, men ikkje godta faenskapen du gjer, og likevel aldri slå handa av deg.
Dette stykket opplever eg som langt viktigare og meir relevant enn mykje av den såkalla dramatiseringa av bestseljande romanar som institusjonsteatera driv med.
Jan H. Landro
Jan H. Landro er journalist, forfattar og fast skribent i
Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Østfold kulturutvikling på Nationaltheatret, Amfiscenen
Fredrik Høyer:
Uten navn. Å miste sine kjæreste
Regi: Mattis Herman Nyquist
Musikk: Gaute Tønder
Lysdesign/scenografi: Øyvind Wangensteen
Det er først og fremst dei pårørande vi møter. Men i si fortviling og sorg, i si manglande evne til å forstå og å kunne hjelpe på best mogleg måte, skildrar ein far, ei mor, ei syster og ein bror både eige tap og dei tapte. Korleis det er å stå hjelpelaus andsynes den destruktive lagnaden til den kjæraste du har, korleis det etter fleire år med sjølvutslettande hjelp er å få høyre at han eller ho det gjeld, ikkje lenger vil ha hjelpa di. Eller at heroin er betre enn familien.
Byggjer på samtalar
Programheftet gir nokre nøkkeltal: Eitt av ti menneske i Noreg er rusavhengige. Kvar av desse personane i statistikken har mellom tre og åtte pårørande.
Framsyninga byggjer på ei rad intervju med narkomane og pårørande, ikkje minst dei som står att etter eit sjølvmord eller ein overdose. Dette materialet har Fredrik Høyer føydd saman til tekstar som ikkje berre fungerer godt på scenen, men som også har eit klart autentisk preg. Replikkane verkar ekte, likeins dei ulike forteljingane vi blir presenterte for.
Det er dei anonyme vi får høyre om, dei utan namn, dei skulen ikkje flaggar på halv stong for, dei det ikkje blir halde minnestund for. Og dei som sit att etter å ha kjempa forgjeves i år etter år. Hjelpeapparatet har ingen plass i desse historiene, men vi anar jo at det ikkje har strekt til.
Fine prestasjonar
Dei fire medverkande – Anne Marie Ottersen, Gine Cornelia Pedersen, Nils Jørgen Kaalstad og Alfred Ekker Strande – leverer fine prestasjonar der dei tar enkelt bruk av heile det tomme scenerommet. Rommet har berre eitt større scenografisk element – ein lysrøyrkonstruksjon som med ulike fargar og i særeigne lyskonstellasjonar dannar ein bakvegg for det vi opplever. Gaute Tønders musikk er godt tilpassa stoffet.
Stykket er ikkje så mykje éi samanhengande forteljing som fleire historier. Men det er ramma inn av historia om Pål, som blir kasta ut av heimen av far sin, som han likevel ringjer til mange gonger om dagen, før han døyr, 19 år gammal. Ikkje desto mindre har denne historia eit håp som framsyninga tonar ut med, ein definisjon på kjærleik: å elske deg med hud og hår, men ikkje godta faenskapen du gjer, og likevel aldri slå handa av deg.
Dette stykket opplever eg som langt viktigare og meir relevant enn mykje av den såkalla dramatiseringa av bestseljande romanar som institusjonsteatera driv med.
Jan H. Landro
Jan H. Landro er journalist, forfattar og fast skribent i
Dag og Tid.
Fleire artiklar
Gunnhild Øyehaug har skrive bøker i mange sjangrar etter diktdebuten i 1998. Ho er også lærar ved Skrivekunstakademiet i Hordaland.
Foto: Helge Skodvin
Bulletinar frå ein medviten romanperson
Gunnhild Øyehaug skriv friskt og morosamt om draum og røynd i metaland.
VINNAREN: På søndag vart Herbert Kickls Fridomsparti (FPÖ) for første gongen største parti i det austerrikske parlamentsvalet. Får partiet makt, vil dei jobbe for å oppheve sanksjonar mot Russland.
Foto: Lisa Leutner / Reuters/ NTB
Politikk i grenseland
Austerrikarane ser på seg sjølv som ein fredsnasjon. Likevel røystar ein tredel på prorussiske høgrepopulistar.
Butikkvindauge i Worth Avenue i Palm Beach i Florida.
Alle foto: Håvard Rem
Det blonde reservatet
PALM BEACH: Krig og folkevandring verkar inn på alle vestlege val. Eit amerikansk presidentval kan verka andre vegen òg.
Joaquin Phoenix spelar hovudrolla som Joker.
Foto: Warner Bros. Discovery
Dyster dobbeldose
Denne runden med Jokeren ber det same mørket med nye tonar.
I hamnebassenget om lag her lét Dia í Geil seg døype grytidleg ein kald oktobersøndag for snart 150 år sidan. Det var starten på vekkinga som gjorde Brø¿rasamkoman til eit livskraftig samfunn som framleis styrer mykje på Færøyane.
Alle foto: Hallgeir Opedal
Om Gud og lausriving
Siste dag i oktober i 1880 lét Dia í Geil seg døype i hamnebassenget i Tórshavn, og etter det skulle Færøyane aldri bli det same.