Råsterkt teater
Ei framsyning som når heilt ned i hjarterøtene, og med eit strålande spel i hovudrolla.
Carmen Boveda på cello, Kamilla Grønli Harvig og Kristi-Helene J. Engeberg, som spelar hovudrolla.
Foto: Sebastian Dalseide
Den Nationale Scene / Teaterkjelleren
Sara Stridsberg:
Kjærlighetens Antarktis
Omsett av Monica Aasprong
Regi og scenografi: Annika Silkeberg
Lyd og videodesign: Fredrik Arsæus Nauckhoff
Min første tanke: Det er uråd å yte denne rike, merkelege, vondvakre og poetiske romanen rettferd på teaterscena.
Så: Men det er jo forfattaren sjølv som har dramatisert boka!
Konklusjon: Noko går tapt når 300 boksider blir reduserte til 100 minutt teater. Og likevel…
Kjærlighetens Antarktis er ei eksistensielt utforskande forteljing om livet på yttergrensa, sett frå eit perspektiv som korkje er liv eller død, himmel eller helvete, men sjølve æva – utanfor tid og rom.
Hovudpersonen Kristina har komme frå æva og gått attende til æva. Slik får denne lagnaden også eit bibelsk ekko i all si ikkje-tru.
Berre det at eg-forteljaren er ei prostituert, rusavhengig mor til to born, myrda og så partert, gjer boka heilt spesiell. At skildringa av drapet, ein viktig del av reisverket i boka, stundom er vakker poesi, gjer ikkje historia mindre spesiell. Frå sin plass i æva ser den unge kvinna ned på dei små menneska – dei to borna ho måtte gi frå seg, mora og den fjerne faren, den tidlegare kjærasten og fleire – og minnest sitt korte, ofte vonde liv.
Noko blir borte
Ingen kunne dramatisert denne historia slik Stridsberg sjølv har gjort, så er ho jo også dramatikar. Det saknet som kjennest mest følbart, er at noko av biletrikdommen og poesien frå romanen er borte.
Kva har så regissør og scenograf Annika Silkeberg gjort ut av dette materialet?
Ho har gjort mykje rett, men kunne òg ha gjort heilt andre val. Denne teaterteksten er så sterk i seg sjølv at framsyninga kunne ha vore heilt naken. Utan scenografi. I staden har Silkeberg langt på veg fylt scenerommet og dessutan hekta på litt overtydeleg symbolikk. Har ho ikkje tillit til denne fantastiske teksten?
Men ho har sett opp ein slags skranke frå vegg til vegg heilt framme mot publikum, og der held Kristina seg gjennom dei hundre minutta. Slik blir det som finst lenger bak, mindre nødvendig. Somt kan òg verke forstyrrande, det gjeld ikkje minst dei fire svartkledde «englane», likeins dei mange nakne utstillingsdokkene. Forstyrrande verkar derimot ikkje cellisten Carmen Boveda, som frå ein opphøgd posisjon med mørke tonar gir effektfull, men ikkje overdriven puls og stemning til spelet.
Kraftprestasjon
Romanen er ein monolog, teaterversjonen det same. Og ho som ber heile framsyninga, og her får sitt kunstnarlege gjennombrot, er Kristi-Helene Engeberg. Ho leverer ein kraftprestasjon berre ved all den teksten ho skal hugse, og ved sitt konstante sceniske nærvær. Men framfor alt gir ho overtydande nyansert liv til denne fascinerande kvinna. Ho teiknar ein mangefasettert karakter som stadig gjennomgår brå stemningssvingingar, ho er rå, ho er øm, ho er sår, full av lengt, elskande. Og ho gir røyst til dei vi elles sjeldan høyrer – offera.
Dette er ei kvinne som gjennom mykje av livet sitt har vore objekt for andres blikk og begjær. Men slik ho står fram i Engebergs skikkelse, er ho fri og berar av fine menneskelege kvalitetar.
Jan H. Landro
Jan H. Landro er forfattar, journalist og fast teatermeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Den Nationale Scene / Teaterkjelleren
Sara Stridsberg:
Kjærlighetens Antarktis
Omsett av Monica Aasprong
Regi og scenografi: Annika Silkeberg
Lyd og videodesign: Fredrik Arsæus Nauckhoff
Min første tanke: Det er uråd å yte denne rike, merkelege, vondvakre og poetiske romanen rettferd på teaterscena.
Så: Men det er jo forfattaren sjølv som har dramatisert boka!
Konklusjon: Noko går tapt når 300 boksider blir reduserte til 100 minutt teater. Og likevel…
Kjærlighetens Antarktis er ei eksistensielt utforskande forteljing om livet på yttergrensa, sett frå eit perspektiv som korkje er liv eller død, himmel eller helvete, men sjølve æva – utanfor tid og rom.
Hovudpersonen Kristina har komme frå æva og gått attende til æva. Slik får denne lagnaden også eit bibelsk ekko i all si ikkje-tru.
Berre det at eg-forteljaren er ei prostituert, rusavhengig mor til to born, myrda og så partert, gjer boka heilt spesiell. At skildringa av drapet, ein viktig del av reisverket i boka, stundom er vakker poesi, gjer ikkje historia mindre spesiell. Frå sin plass i æva ser den unge kvinna ned på dei små menneska – dei to borna ho måtte gi frå seg, mora og den fjerne faren, den tidlegare kjærasten og fleire – og minnest sitt korte, ofte vonde liv.
Noko blir borte
Ingen kunne dramatisert denne historia slik Stridsberg sjølv har gjort, så er ho jo også dramatikar. Det saknet som kjennest mest følbart, er at noko av biletrikdommen og poesien frå romanen er borte.
Kva har så regissør og scenograf Annika Silkeberg gjort ut av dette materialet?
Ho har gjort mykje rett, men kunne òg ha gjort heilt andre val. Denne teaterteksten er så sterk i seg sjølv at framsyninga kunne ha vore heilt naken. Utan scenografi. I staden har Silkeberg langt på veg fylt scenerommet og dessutan hekta på litt overtydeleg symbolikk. Har ho ikkje tillit til denne fantastiske teksten?
Men ho har sett opp ein slags skranke frå vegg til vegg heilt framme mot publikum, og der held Kristina seg gjennom dei hundre minutta. Slik blir det som finst lenger bak, mindre nødvendig. Somt kan òg verke forstyrrande, det gjeld ikkje minst dei fire svartkledde «englane», likeins dei mange nakne utstillingsdokkene. Forstyrrande verkar derimot ikkje cellisten Carmen Boveda, som frå ein opphøgd posisjon med mørke tonar gir effektfull, men ikkje overdriven puls og stemning til spelet.
Kraftprestasjon
Romanen er ein monolog, teaterversjonen det same. Og ho som ber heile framsyninga, og her får sitt kunstnarlege gjennombrot, er Kristi-Helene Engeberg. Ho leverer ein kraftprestasjon berre ved all den teksten ho skal hugse, og ved sitt konstante sceniske nærvær. Men framfor alt gir ho overtydande nyansert liv til denne fascinerande kvinna. Ho teiknar ein mangefasettert karakter som stadig gjennomgår brå stemningssvingingar, ho er rå, ho er øm, ho er sår, full av lengt, elskande. Og ho gir røyst til dei vi elles sjeldan høyrer – offera.
Dette er ei kvinne som gjennom mykje av livet sitt har vore objekt for andres blikk og begjær. Men slik ho står fram i Engebergs skikkelse, er ho fri og berar av fine menneskelege kvalitetar.
Jan H. Landro
Jan H. Landro er forfattar, journalist og fast teatermeldar i Dag og Tid.
Fleire artiklar
Una og Diddi er to storforelska studentar som må halde forholdet skjult, fordi Diddi alt har ein kjærast.
Foto: Arthaus
Gjennombrotet
Elín Hall herjar i dette vakre, velskrivne dramaet av Rúnar Rúnarsson.
Greil Marcus er musikkskribent og kulturanalytikar.
Foto: Thierry Arditti / Courtesy of Yale University Press
Kvifor Marcus skriv
Den nye boka til Greil Marcus er ein kamuflert sjølvbiografi.
Foto: Gorm Kallestad / NTB
Erling Kittelsen er blant dei mest mangsidige av norske poetar, skriv Jan Erik Vold.
Rondanecupen på Otta er ei bridgetevling stinn av tradisjon.
Foto: Otta bridgeklubb
«Det finst bridgespelarar i kvar ein avkrok.»
Jill Stein på eit valkampmøte i Dearborn i Michigan 6. oktober. I vippestaten Michigan fryktar demokratane at Stein skal ta mange røyster frå Harris.
Foto: Rebecca Cook / Reuters / NTB
Stein kan velte lasset
Jill Stein, kandidaten til Dei grøne, er valjokeren demokratane gjerne skulle vore forutan.