Den Nationale Scene, Lille Scene

Olga Ravn:

De ansatte

Omsetjar: Elin Grinaker
Dramatisering: Miriam Prestøy Lie og Idun Vik
Regi: Miriam Prestøy Lie
Scenografi og kostyme: Thale Kvam Olsen
Komponist: Selma Frida Stang

Nok ein roman som blir teater, og merkeleg nok i bokmålsdrakt trass i at det finst ei framifrå – og betre – nynorsk omsetjing av Inger Bråtveit. Er det språkleg berøringsangst som gjer seg gjeldande? Suksessforfattar Olga Ravns korte sci-fi-historie, som ho sjølv kallar ein arbeidsplassroman, var i si tid kortlista til den prestisjetunge Bookerprisen, og så langt eg kan sjå, yter sceneversjonen originalen rettferd, sjølv om somme av premissane er blitt borte.

Handlinga går føre seg i det 22. hundreåret, om bord i romstasjonen «Det sekstusende skip», som er arbeidsplass for fleire hundre menneske og kunstig skapte menneskeliknande vesen (slike som ikkje klagar og ikkje kan døy). Romanen har form av vitneutsegner frå 97 personar – i scenestykket komprimert til seks.

Bakgrunnen er at ein på denne romstasjonen har teke om bord ei rad objekt frå ein framand planet, desse vekkjer farlege minne og endrar relasjonane mellom dei tilsette og forstyrrar arbeidsgangen. Derfor ønskjer eit utval å spørje ut dei tilsette om tilhøvet dei har til objekta, og i sceneframsyninga er publikum det «utvalet» dei tilsette vender seg til med monologane sine.

Scenografien med nakne flater og kalde lys strekar under det dystopiske i denne framtidsvisjonen, der alle også er kledde i identiske «romdrakter». Individualiteten er langt på veg viska ut, individa er reduserte til funksjonen dei har, og berre gjennom vitneutsegnene og stemmebruken skjøner vi at det finst restar av det menneskelege i desse skikkelsane. Monologforma, det motsette av dialog, får fram kulden og avstanden mellom karakterane.

I sum er det ei skremmande framskriving av notida Ravn har levert, der produktivitet er viktigare enn alt anna, i alle høve trivsel og menneskeleg fellesskap, og der tilhøvet mellom maskin og menneske i beste fall blir uklart. Og endå verre: Det er inga fjern framtid ho skildrar.

Miriam Prestøy Lie, som her debuterer på Den Nationale Scene, har laga ei stram framsyning, og dei medverkande gjer sine saker tilfredsstillande.

Jan H. Landro

Jan H. Landro er forfattar, journalist og fast teatermeldar i Dag og Tid.