Rogaland Teater, Teaterhallen

Harold Pinter:

Hjemkomsten

Omsett av Pål Løkkeberg
Regi: Petter Næss
Scenografi og kostyme: Simon Holk Witzansky
Komponist: Nils Petter Molvær

I Harold Pinters verd kan ingen kjenne seg trygg. Der er det alltid noko som trugar, sjølv om det ikkje treng vere ope eller fysisk; du merkar det ofte berre som ei ubehageleg dirring. Slik er det også i Petter Næss’ stramme regi, som gjer denne oppsetjinga til ei teateroppleving av dei sjeldsynte. Hadde Nils Petter Molværs musikk vore litt mindre anonym, kunne dette blitt ei endå større oppleving.

Som så mange av teatertekstane til den engelske nobelprisvinnaren er også denne eit konversasjonsstykke, der det som blir sagt, det som ikkje blir sagt, og pausane imellom utgjer dramatikken. Det som skaper uro og uhygge, er ustabile personar og uføreseielege reaksjonar og hendingar. Her ikkje minst den makta erotisk tiltrekking kan utøve.

Pinter tek oss inn i ein dysfunksjonell arbeidarklassefamilie i London, truleg i 1960-åra, slik både interiøret og Tom Jones-låtane ber bod om. Frå den slitne øyrelappstolen sin freistar den humørsjuke pater familias Max (Even Stormoen) å herse med dei to sønene sine, slik han alltid har gjort, men må innsjå at han er i ferd med å tape maktkampen. Men broren, den tafatte sjåføren Sam (Espen Hana), har han framleis taket på.

Dette er kvardag, rutine. Så kjem eldstesonen Teddy (Øystein Martinsen) uventa heim etter seks år som filosofilærar i USA. Med seg har han kona Ruth (Yngvild Støen Grotmol), ein tidlegare fotomodell som ingen i familien har sett eller høyrt om. Først skjeller Max henne ut som hore og ber henne forlate huset. Ingen reagerer eller tek til motmæle. Men straks etter er han, utan forklaring av noko slag, vennleg og imøtekommande. Med Ruth på plass i denne mannsbastionen, er det duka for brå og uventa vendingar.

Det som vidare skjer, gir ikkje forfattaren noka forklaring på, og karakterane på scenen ter seg som om alt skulle vere heilt naturleg. Ruth forfører yngsteguten, boksaren Joey (Gorm Grømer), og så finn Max og den andre sonen, halliken Lenny (Espen Reboli Bjerke), ut at dei skal behalde Ruth som hushjelp og sexleiketøy medan mannen hennar dreg tilbake til USA og borna deira. Men ho må også bidra til økonomien, så på kveldstid skal ho vere prostituert.

Den verbale maktkampen som så utspelar seg, får eit utfall vi knapt kunne sjå på førehand. Men vi anar at Ruth kan meir enn å setje born til verda. Temperaturen stig, intensiteten aukar og samspelet gneistrar. Det er så ein set seg fram på stolsetet for å få med alle detaljane i dette absurde dramaet. Heile ensemblet leverer framifrå spel i denne runddansen. Men over dei alle ruvar Even Stormoen. Max er ein karakter som skapt for han: infam, uberekneleg, inntakande, avskyeleg, heile tida i rørsle mellom sinnsstemningar som brått kan snu til sin motsetnad. Stormoen er alltid solid; her er han stor. Ein einar i eit ensemble som spelar kvarandre gode.

Jan H. Landro

Jan H. Landro er journalist og forfattar og fast skribent
i Dag og Tid.