Ein naudsynt provokasjon
Bin Laden: The One Man Show er sterkt og tankevekkjande formidla på enkelt, men effektivt vis.
Haugesund Teater og Artisan Teater
Tyrell Jones og Sam Redway:
Bin Laden: The One Man Show
Omsett av Kjetil Falkum
Regi: Tyrell Jones
Ikkje noko rettferdiggjer det som blei gjort i USA 11. september 2001. Men vi har godt av å høyre noko av historia bak. For ho blir samstundes ei høgst naudsynleg påminning om kva det såkalla amerikanske demokratiet har utretta av vald, øydelegging og manipulasjon kring om på kloden, i namnet til verdspolitiet. Og med lisens til å drepe. Dess lenger heimanfrå dess betre. Og ofte: dess styggare.
Gradvis radikalisert
For mannen vi kjenner som Osama bin Laden, var lenge ein idealist og tilhengjar av ikkjevald. Han er det vi møter i denne einmannsframsyninga, der Thomas Bye gir kropp og røyst til han som lenge var verdas farlegaste og mest ettersøkte terrorist, planleggjaren bak den mest spektakulære valdsgjerninga vi til no har sett.
Her får vi eit anna bilete av mannen, utviklinga frå idealistisk ikkjevaldstilhengjar til nådelaus drapsmann. Det spesielle er at perspektivet heile tida ligg hos han.
Har vi noko å lære av historia hans?
Absolutt. Ikkje at lærdommen vi får, er heilt ny. Mykje av dette har vi visst i mange år, også før 2001. Men det har vel aldri lege lengst framme i pannebrasken. I tilfellet bin Laden byrja det med at den rike, unge muslimen frå Saudi-Arabia, godt gift og med ein liten son, ved hjelp av Koranen såg føre seg ein tredje veg mellom kapitalisme og kommunisme. Så blir han gradvis radikalisert av ein palestinsk ideolog. Då Sovjet invaderer Afghanistan, blir han aktiv, i trygg visse om at USA er the good guy.
Så kjem nye konfliktar, i fleire statar i Midtausten. Då er ikkje USA ein venn lenger, og motiva deira er tvilsame.
Målet er ikkje verdsfred, men dominans og kontroll med naturressursane.
Avslappa
Spelet til Thomas Bye er ikkje prega av dramatikk, snarare er spelestilen avslappa og innbyr til refleksjon og tips om korleis vi kan gjere verda til ein betre stad å vere. Han involverer også publikum i spelet, gjer oss til part i det som skjer. Får oss til å følgje bin Laden med forståing og sympati der han og saka hans går frå nederlag til nederlag, og han må innsjå at dei metodane han trudde på, kvar gong har komme til kort.
Kor lenge blir vi med? Eg kan berre svare for meg sjølv. Det gjekk nesten skremmande lang tid før eg skikkeleg tok til å kjenne ubehaget.
Kva er eigentleg det mest provoserande ved denne historia? Konklusjonen, som vi alle kjenner, eller korleis vestleg intervensjon og grådigskap, dobbeltspel og svik – skapte det monsteret vi alle elska å hate? Kunne vi sjølve blitt ein slik satan, gitt dei rette omstenda og det rette miljøet? Er det berre å peike på islam, så er svaret gitt?
Om Osama bin Laden blei den inkarnerte vondskapen, var han ikkje slik i utgangspunktet. Noko(n) gjorde han sånn. Det kan det vere verdt å ofre nokre tankar.
Jan H. Landro
Jan H. Landro er forfattar, journalist og fast teatermeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Haugesund Teater og Artisan Teater
Tyrell Jones og Sam Redway:
Bin Laden: The One Man Show
Omsett av Kjetil Falkum
Regi: Tyrell Jones
Ikkje noko rettferdiggjer det som blei gjort i USA 11. september 2001. Men vi har godt av å høyre noko av historia bak. For ho blir samstundes ei høgst naudsynleg påminning om kva det såkalla amerikanske demokratiet har utretta av vald, øydelegging og manipulasjon kring om på kloden, i namnet til verdspolitiet. Og med lisens til å drepe. Dess lenger heimanfrå dess betre. Og ofte: dess styggare.
Gradvis radikalisert
For mannen vi kjenner som Osama bin Laden, var lenge ein idealist og tilhengjar av ikkjevald. Han er det vi møter i denne einmannsframsyninga, der Thomas Bye gir kropp og røyst til han som lenge var verdas farlegaste og mest ettersøkte terrorist, planleggjaren bak den mest spektakulære valdsgjerninga vi til no har sett.
Her får vi eit anna bilete av mannen, utviklinga frå idealistisk ikkjevaldstilhengjar til nådelaus drapsmann. Det spesielle er at perspektivet heile tida ligg hos han.
Har vi noko å lære av historia hans?
Absolutt. Ikkje at lærdommen vi får, er heilt ny. Mykje av dette har vi visst i mange år, også før 2001. Men det har vel aldri lege lengst framme i pannebrasken. I tilfellet bin Laden byrja det med at den rike, unge muslimen frå Saudi-Arabia, godt gift og med ein liten son, ved hjelp av Koranen såg føre seg ein tredje veg mellom kapitalisme og kommunisme. Så blir han gradvis radikalisert av ein palestinsk ideolog. Då Sovjet invaderer Afghanistan, blir han aktiv, i trygg visse om at USA er the good guy.
Så kjem nye konfliktar, i fleire statar i Midtausten. Då er ikkje USA ein venn lenger, og motiva deira er tvilsame.
Målet er ikkje verdsfred, men dominans og kontroll med naturressursane.
Avslappa
Spelet til Thomas Bye er ikkje prega av dramatikk, snarare er spelestilen avslappa og innbyr til refleksjon og tips om korleis vi kan gjere verda til ein betre stad å vere. Han involverer også publikum i spelet, gjer oss til part i det som skjer. Får oss til å følgje bin Laden med forståing og sympati der han og saka hans går frå nederlag til nederlag, og han må innsjå at dei metodane han trudde på, kvar gong har komme til kort.
Kor lenge blir vi med? Eg kan berre svare for meg sjølv. Det gjekk nesten skremmande lang tid før eg skikkeleg tok til å kjenne ubehaget.
Kva er eigentleg det mest provoserande ved denne historia? Konklusjonen, som vi alle kjenner, eller korleis vestleg intervensjon og grådigskap, dobbeltspel og svik – skapte det monsteret vi alle elska å hate? Kunne vi sjølve blitt ein slik satan, gitt dei rette omstenda og det rette miljøet? Er det berre å peike på islam, så er svaret gitt?
Om Osama bin Laden blei den inkarnerte vondskapen, var han ikkje slik i utgangspunktet. Noko(n) gjorde han sånn. Det kan det vere verdt å ofre nokre tankar.
Jan H. Landro
Jan H. Landro er forfattar, journalist og fast teatermeldar i Dag og Tid.
Fleire artiklar
Una og Diddi er to storforelska studentar som må halde forholdet skjult, fordi Diddi alt har ein kjærast.
Foto: Arthaus
Gjennombrotet
Elín Hall herjar i dette vakre, velskrivne dramaet av Rúnar Rúnarsson.
Greil Marcus er musikkskribent og kulturanalytikar.
Foto: Thierry Arditti / Courtesy of Yale University Press
Kvifor Marcus skriv
Den nye boka til Greil Marcus er ein kamuflert sjølvbiografi.
Foto: Gorm Kallestad / NTB
Erling Kittelsen er blant dei mest mangsidige av norske poetar, skriv Jan Erik Vold.
Rondanecupen på Otta er ei bridgetevling stinn av tradisjon.
Foto: Otta bridgeklubb
«Det finst bridgespelarar i kvar ein avkrok.»
Jill Stein på eit valkampmøte i Dearborn i Michigan 6. oktober. I vippestaten Michigan fryktar demokratane at Stein skal ta mange røyster frå Harris.
Foto: Rebecca Cook / Reuters / NTB
Stein kan velte lasset
Jill Stein, kandidaten til Dei grøne, er valjokeren demokratane gjerne skulle vore forutan.