Grusomhetens Teater

Jens Bjørneboe:

Røde Emma

Regi: Lars Øyno
Lys: Jan Skomakerstuen
Kostyme: Thale Kvam Olsen

Jens Bjørneboe var som vi veit ein idealist i evig kamp mot alle tilhøve der makt ville overkøyre rettferd. Skodespelet om den jødisk-litauiske anarkisten Emma Goldman (1869–1940) er den ufullenda symfonien hans. Det vart aldri heilt ferdig frå hans hand, og aldri oppført før Grusomhetens Teater gjer det no.

I Bjørneboes og indirekte i Bertolt Brechts ånd har dei laga ei stilisert og heilt usentimental framsyning. Kynisme, mord, avretting og terror vert skildra i stramme, enkle strekar, som ein stadfestande bakgrunn for menneske som aldri, ikkje på noko vilkår, vik frå overtydinga si.

Dei fleste skodespelarane går ut og inn av ulike roller, i provisoriske kostyme- og maskeringsløysingar, og dei skifter synleg ute på sida av scenen. Men sjølv på eit så openlyst metanivå skaper dei minneverdige karakterar. Hovudpersonen Emma vert spelt med trygg, roleg autoritet av Hanne Dieserud, alltid i balanse, men med ein sterkt merkbar varme under yta.

I tiåra rundt førre hundreårsskifte vart Emma Goldman ein jaga fugl. Agendaen hennar vart ikkje komfortabel for korkje den vestlege eller den austlege verda. Det er ikkje rart ho appellerte til nett Bjørneboe. Og spennande er ho, både som historisk og som scenisk person.

Bent Kvalvik

Bent Kvalvik er filmarkivar og fast teatermeldar i Dag og Tid.